اگر بخواهیم علت وجود این روحیه انقلابی را در قلب مردم جویا شویم باید هفت عامل موثر در شکل گیری انقلاب اسلامی ایران را در نظر بگیریم. این پنج عامل موثر به ترتیب عبارت اند از؛۱- استقلال‌خواهی و قطع هر نوع وابستگی ۲- حاکمیت اسلام بر جامعه و رواج ارزش‌های دینی در کشور۳- آزادی بیان و قلم ۴- عدالت و رفع تبعیض‌ها ۵- پیشرفت مادی و گسترش رفاه

هرچند طی روزهای پایانی عمر رژیم پهلوی مجلس رو به زوال شورای ملی دوره بیست و چهارم، طرح دولت بختیار مبنی بر انحلال ساواک را تصویب کرد، اما هنوز عناصری از ساواک در تهران و سایر شهرها در برابر انقلاب مقاومت‌هایی می‌کردند.

رئیس دفتر ویژه اطلاعات محمدرضاشاه می‌نویسد: اگر پرونده‌های موجود ارتش و نیروهای انتظامی و سازمان‌های دولتی بررسی شود موارد مستندی مشاهده می‌‌شود که به نظر افسانه می‌رسد و بر این اساس می‌توان کتابی نوشت که: آیا ایادی بهائی بر ایران سلطنت می‌کرد یا محمدرضا پهلوی؟!

ترومن که موفق شده بود در انتخابات ریاست‌جمهوری 1948م. برای دومین‌بار به ریاست‌جمهوری آمریکا برسد، در نطق افتتاحیه‌ی‌‌ خود در 20 ژانویه 1949، مبانی جدید سیاست خارجی خود را شامل چهار اصل، بیان کرد که اصل چهارم آن بیش از باقی اصول شهرت یافت.