دیدبان؛ تصمیم‌گیری آگاهانه مسئولین، آگاهی عموعی و درک صحیح مردم از مسائل کشور همواره از اصول و اهداف مطرح شده توسط رهبران نظام جمهوری اسلامی بوده است. یعنی هم مسئولین در قضایای مختلف باید با آگاهی کامل تصمیم‌گیری کنند و هم مردم تلاش کنند آگاهی خود از مسائل و معضلات جاری کشور را افزایش دهند. در موارد مختلفی از ناآگاهی مسئولین تصمیم‌گیر و بازی با افکار عمومی سخن گفته شده است. مثلا در مسئله برجام به اعتقاد برخی، بسیاری از حامیان آن حتی یکبار متن را نخوانده‌اند (1) و فقط به دلیل جهت‌گیری های سیاسی به حمایت از‌ آن پرداختند.

تصمیم‌گیری براساس منافع حزبی و جهت‌گیری‌های سیاسی یکی از آفات بسیار اساسی سیستم تصمیم گیری در کشور ما بوده و هست. مثلاً اگر دولت و مجلس از یک جناح سیاسی باشند و دولت قصد امضاء معاهده یا ارائه لایحه‌ای داشته باشد در بیشتر موارد در مجلس تصویب می‌گردد و این نگاه آسیب‌های فراوانی به دنبال خواهد داشت. در مورد مسئله لوایح چهارگانه پروانه مافی نماینده اصلاح‌طلب مجلس و از حامیان آن این چنین توئیت کرد: «لوایح چهارگانه که در حال تصویب در مجلس است و FATF یکی از آنهاست می‌تواند تبادلات پولی بین‌المللی ما را تسهیل کرده و از دستاورد این اتفاق ضمن ثبات در بازار ارز می‌توان قیمت آن را حتی به میزان ۵۰ درصد قیمت فعلی کاهش داد» این در حالی است که اصلا FATF نه یک متن که یک سازمان بین دولتی است.

یکی از موارد اخیر که نشان از تغییر رویکرد و افزایش آگاهی مردم و مسئولین بوده است لوایح مربوط به پالرمو و CFT است. پیوستن به این دو کنوانسیون طی لایحه‌ای از طرف دولت تقدیم مجلس شد که مجلس طی دو مرحله و بعد از رفع اشکالات ابتدایی شورای نگهبان آن را تصویب کرد اما در ادامه نیز از طرف شورای نگهبان ایرادات جدی به پیوستن ایران به این کنواسیون وارد نمود که نتیجتاً برای تصمیم گیری نهایی در این مورد، لوایح به مجمع تشخیص مصلحت ارسال گشت. از زمان ارسال این لوایح به مجمع تشخیص تا کنون چندین نکته برجسته وجود دارد:

1. ارجاع به کمیسیونهای تخصصی

با ارسال این لوایح به کمیسیون‌های تخصصی فضایی کاملا کارشناسی و بدون هیاهوی سیاسی باز شد که علاوه بر کاشناسان صاحب فن، موافقان و مخالفان لوایح از طرف دولت و مجلس و شورای نگهبان نیز شرکت نمودند تا با ارائه استدلال‌های خود به دفاع از دیدگاه خویش بپردازند. بعد از بررسی و جمع بندی نظرات کارشناسان کمیسیون‌های تخصصی، برای تصمیم‌گیری نهایی لوایح به صحن مجمع می‌آید تا در آنجا نیز نظرات موافقان و مخالفان شنیده گردد.

2. تصمیم‌گیری به دور از عجله

رسانه‌های حامی دولت با القا این جو که تصویب نشدن این لوایح تشدید وضعیت بد اقتصادی را به دنبال خواهد داشت در پی جهت دهی افکار عمومی و اجبار مجمع به تصویب این لوایح بودند اما با به تأخیر انداختن تصمیم‌گیری نهایی در این مورد توسط مجمع روشن شد که این بار همانند بسیاری از موارد دیگر قرار نیست تصمیم‌گیری در مورد مسئله‌ای با این درجه از اهمیت با تساهل و عجله برخورد گردد. مثلا محمد رضا تابش نماینده مجلس گفت:

من متخصص این امر نیستم، متخصص آن مسئولین مالی، حقوقی و سیاسی هستند که در همین رابطه خانم جنیدی معاون حقوقی رییس جمهور، آقای ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و همکاران ایشان و آقای دکتر همتی رییس کل بانک مرکزی هر سه تاخیر در تصویب لوایح مربوط به FATF را موجب خسارت‌های مالی، سیاسی و حقوقی برای کشور می‌دانند (2).

عجله در تصمیم گیری‌های یکی از آفات مهم در تصمیم‌گیری‌ها است؛ خصوصاً آن دسته از تصمیماتی که یک طرف آن دشمنان باشند. در مورد برجام نیز نادیده گرفتن همین نکته مشکلات فراوانی را ایجاد نمود.

3. فرآیندی بدون هیاهوی سیاسی

فرآیند تصویب لوایح در مجمع به دو دلیل فارغ از هیاهوهای سیاسی- رسانه‌ای صورت می‌گیرد: نخست دعوت از موافقین و نمایندگان دولت در عین حضور مخالفان و دوم آنکه گزارش دهی از فرآیند تصویب به رسانه‌ها که باعث از بین رفتن فضای دروغ پراکنی، حدس و گمان‌ها با رنگ و لعاب سیاسی می‌گردد. این گزارش‌های مستمر باعث حساسیت مردم و افزایش سطح آگاهی افکار عمومی از مزایا و معایب این لوایح گشته است.

ختم کلام

در مجموع چند نکته مثبت در این مورد مشهود است که می‌تواند سرمشقی برای دیگر نهادها گردد. یک، بررسی کارشناسانه و تخصصی در کمیسیون‌ها؛ دوم، دعوت از موافقین و شنیدن نظرات آنان؛ سوم، عجله نکردن در تصمیم گیری و بررسی ابعاد مختلف موضوع برای جلوگیری از خدعه دشمن؛ چهارم، اطلاع رسانی مستمر به مردم و زدودن فضای دروغ پراکنی. جای امیدواری است که نهایتاً تصمیمی که اتخاذ خواهد شد در نهایت دقت، ملاحظه‌گری در مورد دشمن و در نظر گرفتن منافع ملی خواهد بود.

نویسنده: کیوان بهمنی؛ تحلیلگر مسائل سیاسی

http://www.irna.ir/fa/News/82699115
https://www.khabaronline.ir/news/1238040