خواندن خطبه که در عصر جاهلی سخت مورد توجه عربها بود، بعد از اسلام، تحت تأثیر قرآن و آموزه‌های پیامبر(ص)، از دلالت­ های شرک‌آلود و اندیشه ­های جاهلی دور شد و رنگ توحیدی گرفت و به مهم‌ترین ابزار کارآمد و مؤثر در تبلیغ دین جدید و ترویج احکام و آموزه‌های وحیانی تبدیل شد. برپایه‌ منابع تاریخی، خطبه در محیط دعوت اسلامی به‌ویژه با خطبه‌های شخص پیامبر(ص) علاوه بر تعالی موضوعی و محتوایی، از حیث هدف و غایت نیز روی به تعالی نهاد، به علاوه قالب و ساختار ثابت و مشخصی نیز یافت و سرانجام از آنجاکه خطبه در بطن فریضه نماز جمعه و عیدین جای گرفت و در شمار واجبات شرعی درآمد، قداست تام یافت. این ویژگی‌ها که در پرتو بعثت پیامبر اکرم (ص) به­ دست آمد، خطبه را از جایگاه فرودینِ ابزار مفاخره و منافره (در جاهلیت) به مرتبه فرازین و قدسی ذکرالله (در اسلام) رساند.

کلیدواژه ها: جاهلیت؛ خطابه؛ خطیب؛ خلافت‏؛ شاعر؛ نمازجمعه

نویسندگان:

قنبرعلی رودگر: استادیار دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

هادی عالم‌زاده: استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

 ابراهیم علی‌سلیمی: دانش‌آموخته دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی - دوره 48، شماره 1، بهار و تابستان 1394.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.