به گزارش ديدبان به نقل از فارس، با توجه به اهميت ژئوپليتيک آمريکاي لاتين، بيداري سياسي و تلاش براي کسب هويت سياسي جديد در عرصه بين‌الملل اتخاذ مواضع سياسي ضد آمريکايي برخي کشورهاي اين منطقه و هم‌چنين گسترش روابط ايران با آنها، ضرورت تحقيقاتي درباره شرايط اين منطقه، اسلام در آمريکاي لاتين و فرصت‌ها و چالش‌هاي پيش رو را دو چندان مي‌کند.
اين مطالب که در سلسله مطالبي درباره اسلام در آمريکاي لاتين منتشر شود، برگرفته از مقاله‌اي با عنوان «اسلام در آمريکاي لاتين، چالش‌ها و فرصت‌هاي پيش رو» نوشته ياسر عسگري کارشناس ارشد اديان و عرفان و محقق پژوهشگاه بين‌المللي المصطفي(ص) قم است که براي انتشار در اختيار خبرگزاري فارس قرار گرفته است.
وضعيت مسلمانان در کشورهاي مسلماننشين پرجمعيت آمريکاي لاتين
1-برزيل
در سال 1860ميلادي با عزيمت مهاجران سوري به برزيل و آرژانتين و پس از آن هجرت تعدادي از لبنانيها و فلسطينيها، شمار مسلمانان در اين کشورها فزوني يافت در سال 1960ميلادي برزيل 100 هزار نفر مسلمان داشت که اکثراً در شهر سائوپائولو زندگي ميکردند و سازمان خيريهاي به نام «جمعيت خيريه اسلامي» داشتند. در سال 1982ميلادي اين رقم به سه برابر آن يعني 300 هزار نفر بالغ گرديد.
آمار غير رسمي از زندگي 2 تا 7 ميليون مسلمان در برزيل حکايت مي‌کنند
در حال حاضر اکثريت مسلمانان برزيل، منشأ سوري و لبناني دارند و اکثريت سني مذهب و بقيه شيعهاند. هم اکنون طبق آمار مسلمانان در برزيل ، بيش از 500 هزار نفر و در آمار غيررسمي بين 2 ميليون تا 7 ميليون نفر از اين کشور 190 ميليوني تخمين زده مي‌شود. طبق برخي منابع، حدود 11 ميليون مهاجر سوري و لبناني (عمدتاً مسيحي) در سراسر برزيل زندگي مي‌کنند. متأسفانه آمار دقيقي از شمار مسلمانان در برزيل وجود ندارد، با اين حال رهبران اسلامي برزيل، تعداد مسلمانان اين کشور را تا 3 ميليون نفر تخمين زده‌اند که بيشتر در دو ايالت سائوپائولو و پارانا ساکن هستند.
آفريقاييان در ايالت باهيا به مرکزيت سالوادور، ولي اعراب در ايالات پارانا به مرکزيت کوريتيبا و سائوپائولو به مرکزيت سائوپائولو مستقر هستند. به نظر نگارنده هم اکنون تشکلها و گروه‌هاي اسلامي در اين کشور مراحل رشد مقدماتي را سپري مي‌کنند. اخيراً براي اولين بار در تاريخ اين کشور، يک مسلمان توانست به مقام «قاضي فدرال» اين کشور دست پيدا کند.
نياز مسلمانان برزيل به رهبري توانمند در منطقه
گرچه مسلمانان ميکوشند که جذب فرهنگ بيگانه نشوند، ولي به دليل فقدان رهبري توانمند، از اسلام اصيل و واقعي دور ماندهاند. وهابي‌ها هم اکنون در بين مسلمانان آنجا تبليغات زيادي انجام ميدهد.
مرکز اسلامي برزيل ـ در سائوپائولو ـ با نظارت بر بيش از 70 مرکز اسلامي يا جمعيت خيريه اسلامي اين کشور با همکاري عربستان سعودي و با نظارت سفراي کشورهاي اسلامي مانند مصر، کويت، امارات متحده عربي و قطر، رسيدگي به امور مربوط به مسلمانان اين کشور را بر عهده دارد و رابطه العالم الاسلاميه و انجمن جهاني اسلام همواره بودجه اين مرکز را تأمين‌مي‌کند. هم اکنون برزيل يکي از مراکز فعال تبليغ اسلام در منطقه است و مراکزي چون مجمع جهاني جوانان (WAMY)، اتحاديه دانشجويان مسلمان در برزيل و مرکز بين‌المللي ترويج اسلام به آمريکاي لاتين (CDIAL) در اين کشور قرار دارد. هم اکنون بيشتر مسلمانان در شهرهاي ريودوژانيرو، سائوپائولو، ايالت پارانا ـ در نزديکي پاراگوئه ـ و گوياسي زندگي مي‌کنند.
نسل جديد مسلمانان آرژانتين پرشورتر از گذشته هستند
2- آرژانتين
آرژانتين دومين کشور بزرگ آمريکاي لاتين از لحاظ وسعت است. اولين هجرت مسلمانان در دوره معاصر به آرژانتين حدود 140 سال پيش از سوي کشورهاي سوريه، لبنان و فلسطين صورت گرفت و در پي جنگ جهاني اول و دوم اين مهاجرتها افزايش يافت. با افزايش مهاجرتها، مسلمانان، به ويژه اعراب، در حفظ شخصيت و هويت فرهنگي و تمدني خود راسختر شدند و تلاش مي‌کنند در مسائل سياسي، اقتصادي و اجتماعي آن کشور نيز مشارکت کنند و همين روحيه آنان باعث گرايش به اسلام در بين بوميان و ساکنان اين کشور شد. اگر چه نسل‌هاي گذشته از مسلمانان آرژانتين از ضعف فرهنگ ديني رنج مي‌بردند، اما اينک نسل جديد مسلمانان فعال بوده و بيشتر از گذشته درصدد حفظ فرهنگ و هويت اسلامي و عربي خود برآمدهاند و تلاش دارند در عرصه علمي، فرهنگي و اجتماعي مانند دانشگاه‌ها و مراکز اقتصادي فعاليت مي‌کنند و در تجارت نيز حضور پررنگي دارند.
فعاليت پررنگ موسسات اسلامي در آرژانتين
راه‌اندازي مؤسسات و سازمان‌هاي اسلامي زمينه‌اي براي ساماندهي و بهبود ارتباطات در رسانه‌هاي گروهي را ايجاد کرده است. «سازمان اسلامي آمريکاي لاتين و درياي کارائيب»(IoLA) يکي از مراکز مهم اسلامي اين منطقه است که دفتر مرکزي آن در آرژانتين قرار دارد. اين سازمان حدود 10 سال پيش، بعد از گردهمايي رهبران مسلمان 11 کشور در قاره آمريکاي لاتين تأسيس شد تا به برقراري ارتباط با کشورهاي اسلامي اقدام کند. اين سازمان سعي در ايجاد ارتباط با مسلمانان، هويتبخشي، حفظ وحدت و انسجام آنها دارد و برخي از کشورهاي اسلامي ـ به ويژه عربستان سعودي ـ اين سازمان را در زمينه آموزش روخواني قرآن، آموزش مباني اسلام، ترجمه قرآن به زبان‌هاي اسپانيايي و توزيع کتاب‌هاي اسلامي ياري مي‌کنند. از جمله مراکز مهم و رسمي مسلمانان اين کشور، مرکز اسلامي جمهوري آرژانتين (CIRA) است که از جانب حکومت به رسميت شناخته شده و توسط اهل‌سنت اداره مي‌شود.
خطر تفرقه مسلمان کشور آرژانتين را تهديد مي‌کند
در حال حاضر، تعداد مسلمانان آرژانتين بيش از نيم ميليون نفر (و طبق برخي آمارها، حدود 600 و حتي 700 هزار نفر) است که متأسفانه برخلاف يهوديان اين کشور، از اتحاد و همبستگي لازم برخوردار نميباشند. جمعيت مسلمانان اين کشور را به ترتيب پيروان مذاهب مختلف اهل سنت، شيعيان، علويها و دروزيها تشکيل ميدهند که اکثراً از کشورهاي سوريه، لبنان و اردن به اين کشور آمدهاند. مسلمانان آرژانتين غالباً در پايتخت و استان‌هاي شمالي استقرار يافتهاند. اکثريت آنها سني مذهب و بيش از ده درصد آنان علوي و اماميه ـ البته غالباً علوي ـ هستند. شيعيان در شهر پرجمعيت روزاريو و نيز شهر فلورس واقع در حومه بوئنوس آيرس، متمرکز هستند. جمعيت علوي خوسه استان بوئنوس آيرس، انجمن نيکوکاري اتحاديه علوي، انجمن راديويي وطن عرب، جمعيت خيريه علويها، جمعيت خيريه اسلامي علوي، جمعيت علوي ايگراسو، جمعيت متحد علويها، جمعيت يبروديه و جمعيت اعلي اسلامي از انجمن‌هاي علوي در آرژانتين هستند.
پيروزي انقلاب اسلامي ايران و جان گرفتن دوباره شيعيان آرژانتين
با پيروزي انقلاب اسلامي بارقههاي اميدي در دل همه به ويژه مسلمانان اين منطقه ايجاد شد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي، جمهوري اسلامي ايران، اقدام به احداث مسجدي تحت عنوان «مسجد التوحيد» در شهر بوئنوس آيرس آرژانتين نمود که به انضمام دو مسجد ديگر در مقياسهاي کوچکتر در شهرهاي توکومان و کوردوبا ، به فعاليت اشتغال دارند. جمعيت عربي اسلامي آرژانتين (فلورس)، جمعيت حاج يوسف و مدرسه عربي ـ اسلامي آرژانتين از مراکز مهم شيعيان اين کشور است. علاوه بر اينها چند مرکز اسلامي بزرگ مرکب از مسجد و مدرسهاي که تحت نظارت و سرپرستي دولت عربستان اداره مي‌شود، ديگر مراکز فعاليت مسلمانان اين کشور را تشکيل ميدهند.