دیدبان؛ محمد جواد ظریف در پاسخ به سوالی در رابطه با ساز و کار ویژه مالی ایران با اروپا (اینستکس) گفت: این سازوکار مالی نشان دهنده اراده و خواسته اتحادیه اروپا است، بعد از خروج آمریکا از برجام اروپاییها در ماه می 2018 در وین در بیانیهای از سوی خانم موگرینی و وزرای خارجه سه کشور اروپایی یعنی انگلیس آلمان و فرانسه اعلام کردند که دوازده تعهد در برجام وجود دارد که مهمترین آنها عادی سازی روابط مالی با ایران، سرمایه گذاری در ایران، فروش نفت و دستیابی به درآمد حاصل از آن از طریق بانکها، همکاری در حمل و نقل هوایی و دریایی و اینکه انواع همکاریها با ایران تداوم یابد؛ آنها وعده دادند که به خوبی به این بندها پایبند باشند. آنها برای اجرایی کردن این مساله نیازمند سازوکاری برای دور زدن تحریمهای آمریکا و یا کاستن از نتایج منفی آن بودند.باید دید که این سازوکار چگونه عمل میکند، به نظر من اینستکس میتواند به خوبی عمل کند و روش هوشمندی برای دور زدن تحریمها است اما باید دید که چگونه آنرا اجرایی میکنند و باید دید که آیا این سازوکار آغازی برای پایبندی اروپا به دیگر تعهدات است. اکنون برای اروپاییها مساله مهمتر از حفظ منافع ایران، مساله اعتبار و جایگاه خود آنهاست، ما درحال امتحان جایگاه و اعتبار اروپا هستیم.
ظریف در پاسخ به سوالی که آیا پیوستن ایران به اف ای تی اف و مذاکره در رابطه با موشکهای بالستیک ایران باعث نخواهد شد که این سازوکار مالی به ابزاری برای فشار به ایران به منظور تحمیل این دو خواسته تبدیل شود؟ گفت: اروپاییها در ابتدا باید به تعهدات برجامی خود پایبند باشند و در مرحلهای نیستند که خواستهای بر ایران تحمیل کنند. ما به برجام پایبند هستیم و همه میدانند که آمریکا از این توافق خارج شد و اروپا نتوانست آنرا اجرایی کند. هدف از برجام از سرگیری روابط اقتصادی با ایران و بازگشت آن به حالت عادی بود اما تمام شرکتهای اروپایی ایران را ترک کردند بنابراین اروپاییها قبل از اینکه در رابطه با مسائل دیگری سخن بگویند در ابتدا لازم است به تعهدات قبلی شأن عمل کنند. در رابطه با اف ای تی اف نیز ما لوائح آن را طبق قانون داخلی خود عملی میکنیم، جمهوری اسلامی قربانی تروریسم است، ما طبق قوانین داخلی خود با پولشویی مبارزه میکنیم، آنچه در مجلس تصویب شده است باید از چند مرحله عبور کند سپس باید دید که مسئولان دولت چه تصمیمی میگیرند. دولت پیوستن ایران به این لوائح را تأیید کرده است و به نظر من قرار دادن ایران در لیست سیاه اف ای تی اف از همان ابتدا غیرواقعی بود. در رابطه با موشکهای بالستیک هم نباید در این رابطه اتهاماتی علیه ایران مطرح کرد؛ همان کاری که اکنون اروپاییها و آمریکاییها انجام میدهند. چیزی که در منطقه اتفاق میافتد تزریق سلاح اروپایی و آمریکایی است. این سلاحی که مثلاً مردم یمن را با آن میکشند ساخت داخلی نیستند بلکه ساخت آمریکا و یا فرانسه و یا انگلیس و یا اروپا است، آنها باید مسئولیتش را برعهده بگیرند. موشکهای ایران دفاعی هستند و به جز گروهکهای تروریستی علیه هیچ طرفی از آنها استفاده نشده است اما سلاح اروپا و آمریکا تا به امروز علیه مردم بیگناه استفاده سده و حتی سعودیها آن را به گروهک القاعده در یمن نیز میدهد، آمریکاییها و اروپاییها باید مسئولیت این اظهارات را برعهده بگیرند و ایران را به خاطر موشکهایی که برای دفاع از خود در دست دارد سرزنش نکنند. این مساله ربطی به توافق هستهای و یا سازوکار مالی اروپا ندارد. مساله مهم این است که اروپاییها قبل از اینکه در رابطه با مسائل دیگری سخن بگویند در ابتدا باید به تعهدات برجام پایبند باشند و بعد از آن مسئولیت تزریق این همه سلاح در منطقه را برعهده بگیرند.