دیدبان: در مطلب قبلی به اشخاص ضد اسلامی حاکم در ساخت قدرت دولت آذربایجان اشاره کردیم ؛ همچنین اقدامات و رفتارهای سازمان‌دهی شده آنان را بیان نمودیم گرچه در طول تاریخ و در تمام اقصی نقاط عالم؛ تشیع همراه با مظلومیت نمود پیدا کرده است لیکن شیعیان جمهوری آذربایجان طی دو قرن اخیر با مظلومیتی دوچندان همراه بوده است ؛به نحوی که در اوایل دهه 1920 همزمان با قدرت یافتن کمونیست ها ،هشتصد روحانی آذری به طرز فجیعی اعدام شدند که از بین آنان حدود 17 نفر با تحصیل در حوزه های علمیه ایران به درجه اجتهاد رسیده بودند. در سال 1929 حدود 400 مسجد بسته و حدود 120 مسجد تخریب گردید ، مامورین نظام کمونیستی علما و روحانیون را وادار به اقدامات ضد دینی از قبیل سوزاندن قرآن می کردند و با مشاهده مقاومتشان آنها را در چاه هایی که نارگین نامیده می شد می انداختند و چاه را منفجر می نمودند . با این پیشنیه مقاومت مردم متدین آذربایجان در برابر نظام کمونیستی ؛ بار دیگر این مردم بزرگوار این خطه اسیر رفتارهای جنون آمیز ضد اسلامی دولت الهام علی اف شده اند ؛ در این مطلب به مقاومت مردم آذربایجان و مراجع تقلید در برابر اقدامات اشخاص و سازمان های ضد اسلامی.که به صورت برگزاری تظاهرات ،سخنرانی و ایجاد حزب اسلامی نمود پیدا کرده است ؛ می‌پردازیم

1. تخریب و تعطیلی مساجد

- مسجد حضرت محمد (ص):

مسجد حضرت محمد (ص) در بخش یاسامال باکو واقع شده است . این مسجد در اردیبهشت سال 1388 تحت کنترل شدید نیروهای امنیتی و پلیس تخریب شد . مقامات دولتي دليل تخريب اين مسجد را ساخت غيرقانوني آن در مكاني متعلق به دولت اعلام كردند و اجازه تخريب آن را دستور دادگاه عنوان نمودند اين درحالي است كه نمازگزاران و مقامات مسئول مسجد اذعان دارند كه هيچ برگه‌اي از طرف دادگاه مبني بر تخليه و يا تخريب اين مسجد دريافت نكرده‌اند¹

- مسجد حضرت زهرا ( س ) :

همزمان با برگزاری مراسم فاطمیه در مسجد حضرت زهرا ( س ) باکو آذربایجان در سال 1389 دادگاه عالی این کشور حکم به تخریب این مسجد را صادر کرد تا مسجد حضرت زهرا (س) سومین مسجد در آستانه تخریب شهر باکو باشد . پس از این اقدام دادگاه عالی ، مردم مومن شهر باکو و سایر شهرهای آذربایجان در تجمعات اعتراض آمیز با سر دادن شعارهایی از قبیل "مرگ بر دولتی که مسجدها را ویران می کند" ، "تا خون در رگ ماست مسجدی در باکو تخریب نخواهد شد" و "حسین حسین شعار ما شهادت افتخار ما" مخالفت خود را با این اقدام شنیع ابراز کردند . در پی این اعتراضات مردمی و واکنش مراجع تقلید که در ادامه اشاره خواهد شد ؛ علی اف رئیس جمهور آذربایجان در عقب نشینی ؛ رسیدگی به پرونده تخریب مسجد حضرت زهرا (س ) را به «الله شکور پاشازاده»، رئیس اداره مسلمانان قفقاز سپرد و سپس با صدور دستوری از سوی علی اف، حکم تخریب مسجد فاطمه زهرا(س) متوقف و ادامه ساخت آن از سر گرفته شد.

- واکنش مراجع معظم تقلید :

1- حضرت آیت الله صافی گلپایگانی :

بسم الله الرحمن الرحيم

الحمدللّه رب العالمين والصلاة والسلام علي سيدنا ابي القاسم محمد و آله الطاهرين لاسيما مولانا المهدي بقية اللّه في الارضين والحمدللّه الذي جعلنا و اياکم من المتمسکين بولاية اميرالمؤمنين عليه‏السلام

جناب برادر ايماني آقاي الهام علي اف رئيس جمهور محترم آذربايجان دام عزه

السلام عليکم و علي اخواننا المؤمنين في مملکة آذربايجان

با احترام و به اميد اعلاء روز افزون کلمه اسلام، از زمان فروپاشي شوروي و آزادي و استقلال آذربايجان عزيز آن سرزمين شيعه و افتخارآفرين همواره به وسيله برادران و خواهراني که از آذربايجان براي زيارت به قم مشرف شده و مي‌شوند و با اينجانب ديدار مي‌نمايند، استقلال بازيافته اين کشور شيعي را تبريک گفته و احساسات برادرانه خود را اظهار و ارسال داشته‌ام و نقش بسيار عجيب مردم مقاوم و با استقامت آن منطقه را در حفظ هويت ولائي و تشيع ستوده‌ام و آن را نشانه پاکي و نورانيت قلوب آن عزيزان دانسته‌ام و در يک کلمه آنها را در حدّ وافر دوست‌دار و علاقمند هستم.

اينجانب براي اينکه اين مردم پولاد موضع و ولايت مدار را تحسين و تقدير کنم اکنون جمله‌اي که همه معاني آن را فراگير باشد در نظر ندارم.

شخص جنابعالي و پدر مرحوم شما که مسئوليت مديريت چنين کشور و مردم را داريد و اين پرچم استقلال را بدست گرفته‌ايد نيز به همين مفاخر از پدران و نياکان خود افتخار داريد.

همه آن گذشتگان که شما از تبار آنها مي‌باشيد خالص‌ترين اعتقاد را به اهل بيت عليهم السلام و سنت‌هاي شيعيان داشته‌اند که اکنون هم بحمداللّه تعالي در اين بازماندگان پس از آن دوران سخت تشيع‌زدايي پاک و برقرار است.

آن عزيزان در حفظ اين سنت‌ها و ايام مذهبي و شعائر اسلامي مخصوصاً بناء مساجد و حسينيه‌ها و برنامه‌هاي محرم و صفر و ماه مبارک رمضان و اجتماعات ديني و تبليغات قرآني و اخوت ايماني و اخلاق کريمه از هيچ يک از مردم مناطق وسيع شيعه اگر بيشتر نبودند کمتر نبود.

امروز از نسل معاصر و شخصيتي مثل جنابعالي انتظار اين است که احياگر اين هويت نوراني و مدافع از اين حيثيت کهن و ديرين باشيد اميد است که روز بروز شاهد پيشرفت و ترقي آن کشور در همه رشته‌هاي علم و صنعت و اقتدار و استقلال و اقتصاد باشيم. چشم صدها ميليون شيعه جهان به کشور شما و مديريت شما دوخته شده و همه انتظار جهش بزرگ را از شما دارند احترام و تجليل از اين سوابق روشن و با عظمت را در رأس برنامه قرار دهيد و سنت‌ها و مساجد را بازسازي و از نو بنا کنيد.

براي هر شيعه و مسلمان علاقمند به آذربايجان سخت دردناک است که بشنويم در آنجا افرادي هويت ولائي آن کشور را مورد اهانت قرار مي‌دهند و در آن جامعه واحد و متحد، قصد تفرقه و اخلال به امنيت و حتي تجاوز به حقوق شهروندي دارند.

مسجدي که به نام سيده‌ي نساء العالمين بانوي همه بانوان مسلمانان جهان حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها ناميده شده است، اگر معرض هجوم و خداي نخواسته تعطيلي باشد بسيار دردآور است و عواقب سوء آن موقعيت آن کشور عزيز را متزلزل مي‌سازد. انتظار از جنابعالي اين است که با سياست و تدبيري که داريد جلو اين فتنه‌ها و فتنه‌انگيزها را بگيريد و شخصاً به اين مسجد مشرف شويد و اداي احترام کنيد و عالم اسلام و مخصوصاً شيعيان را سرافراز و خشنود نماييد. در انتظار اقدام جنابعالي. شکرالله مساعيکم²

لطف الله صافي ، قم المشرفة، 24 جمادي الاولي 1431

2- حضرت آیت الله مکارم شیرازی :

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی نیز در درس خارج فقه خود در مسجد اعظم قم فرمودند: به تازگی از آذربایجان خبر می‌رسد که حکومت تعدادی از مساجد شیعیان را تخریب کرده است و قصد تخریب ما بقی را دارد. ما پیام خود به حکومت آذربایجان را به صورت رسمی اعلام کرده‌ایم و امیدواریم دست از این کار بردارند. ما فعلا از راه هاي رسمي و ديپلماسي پيغام فرستاديم که اگر دست برندارند، حکم مي‌دهيم که مردم مقاومت کنند و اگر کسي در اين راه کشته شود، قطعاً شهيد محسوب مي‌شود. ما فعلاً حکمي نداده‌ايم، ولي اگر تخريب مساجد را ادامه دهند، قطعاً حکم مي‌دهيم وآنها با اين کار مملکت خود را ناامن مي‌کنند، چون مردم آذربايجان انسانهاي غيوري هستند. ³

- مسجد شهدا :

همچنین در اقدامی مشابه مسجد شهدا نیز در این کشور به بهانه تعمیر تعطیل شده بود. این مسجد بیشتر محل ادای نماز اهل تسنن و اتباع ترکیه بود. «گوندوز اسماعیل‌اف» از مسؤولان کمیته دولتی امور دینی جمهوری آذربایجان در این‌باره گفت: عملیات بازسازی در محوطه این مسجد و مزار شهدای قره‌باغ انجام می‌شده است و اگرچه مسجد در این محدود واقع شده، اما وی در جریان تعطیلی مسجد قرار نداشته است. القار ابراهیم اوغلو، امام جماعت مسجد جمعه باکو نیز با ابراز تعجب از انجام عملیات تعمیر در این مسجد به جنبه سیاسی این مساله پرداخت و ‌اقدام مقامات دولتی باکو در این زمینه را اشتباهی بزرگ و رسواکننده خواند. ⁴

2. حجاب:

وزرات آموزش و پرورش آذربایجان ،در سال 2010 در طی بخشنامه ای به مدارس و دانشگاه های این کشور،حجاب اسلامی را ممنوع اعلام کرد ، پس از این رخداد تعدادی از دانش‌آموزان دختر از مدارس دولتی باکو اخراج شدند ، برونداد این رفتار ضد اسلامی ، اعتراض گسترده مردم و گروه های اسلام گرا را به دنبال داشت، که دولت آذربایجان واکنش سختی از خود بروز داد ، که به گوشه ای از آن می پردازیم :

- شهدای حجاب :

1-شهید حاج واقف عبدالله اف (معاون حزب اسلام) :

حاج واقف که به علت مخالفت با ممنوعیت حجاب در مدارس آذربایجان در هفتم ژانویه سال 2011 از سوی نیروهای امنیتی این کشور بازداشت و 11 سال حبس محکوم شده بود ؛ایشان پس از سالها مجاهدت در راه صیانت از ارزشهای دینی در جامعه شیعه آذربایجان در زندان به شهادت رسید. ایشان که از همان ابتدای تاسیس حزب اسلام در جمهوری آذربایجان به عنوان یکی از اعضای فعال این حزب شناخته می شد همواره در کنار رهبران این حزب - مرحوم حاج علی اکرام و حاج محسن صمداف - در فضای لائیک دولت آذربایجان در راستای ترویج شعایر دینی در این کشور گام های بلندی برداشت و برای اولین بار در سال 1996در موج اولیه دستگیری اعضای حزب اسلام ؛ دستگیر و روانه زندان شد

2- شهید حاج فضولی نوروز زاده :

حاج فضولی نوروز زاده از علمای شهر لوکباتان از توابع باکو بود که در مراسم اعتراضی بر علیه ممنوعیت حجاب در آذربایجان دستگیر و به زندان محکوم شده بود ؛ این عالم بزرگوار یک هفته بعد از شهادت حاج واقف عبدالله اف ، در زندان های دولت الهام علی اف به شهادت رسید .

پیش از شهادت ایشان ، نزدیکان افرادی که به جرم اعتراض به ممنوعیت حجاب دستگیر شده‌اند اعلام کرده بودند که بازجویان سرویس اطلاعاتی آذربایجان در هنگام بازجویی مدام این جمله را تکرار می‌کرده‌اند: « آیا شما فکر می‌کنید که از اینجا زنده بیرون می‌روید؟» ⁵

زندانیان حجاب :

1- حاج ایلقارعلی اف :

حاج ایلقار علی اف در پی اتهام واهی حمل مواد مخدر در باکو بازداشت شد ، ایشان در طی روند دادگاه این گونه از خود دفاع کردند : " من به خاطر دفاع از حجاب و اعتراض به برگزاری رژه همجنس بازان محبوس شده ام و اعلام می کنم که این اتهامات بی اساس است،شما با این اتهامات ساختگی به دنبال قانع کردن قاضی می باشید.دادگاه اصلی ما در راه است،آنجا حق و ناحق مشخص خواهد شد،من نام خودم و خانواده ام را در کاروان سید الشهدا می بینم شما نیز به صف کاروان یزیدیان بپیوندید. برای من قوانین شما ملاک نیست مدافع و شاهد من خداست، من همیشه تلاش کرده ام که قوانین خداوند را رعایت کنم و وظیفه خودم می دانم که حق را بیان کنم. اینجا آذربایجان وطن من است و هر کسی که به ناموس و حجاب دختر من دست دراز کند یا دستش را قطع خواهم کرد و یا به گوشه زندان خواهم افتاد.⁶

- واکنش ها و اقدامات :

1- مراجع تقلید :

الف – آیت الله سبحانی:

آیت الله سبحانی در نامه‏ای به "الهام علی اف" رئیس جمهور آذربایجان در خصوص اقدام وزیر آموزش و پرورش این کشور مبنی بر جلوگیری از ورود دانشجویان با حجاب به مؤسسات آموزشی این گونه پیام اعتراض خود را ابلاغ کردند :

جناب آقای الهام علی اف رییس جمهور آذربایجان
پس از سلام
گزارش‏های رسیده حاکی است که وزیر آموزش و پرورش جمهوری آذربایجان، دستور داده که از ورود دانش آموزان و دانشجویان با حجاب به مؤسسات آموزشی جلوگیری شود. در گذشته به خاطر اقدام شما در حفظ مسجد حضرت فاطمه زهرا (س) تشکر کردم ولی این بار لازم است در این موضوع تذکر دهم(فَذَکّر انّ الذِکری تَنفَعُ المُومِنین) ممانعت از ورود دختران با حجاب به موسسات آموزشی، مخالف حکم الهی و اعلامیه حقوق بشر است.
دولت شما در جهانی زندگی می‏کند که اعلامیه جهانی حقوق بشر درباره آموزش و پرورش در ماده 26 بند دوم چنین می‏گوید:
«آموزش و پرورش باید طوری هدایت شود که شخصیت انسانی هر کس را به حد کمال رشد آن برساند و احترام حقوق و آزادی های بشر را تقویت کند. آموزش و پرورش باید حسن تفاهم، گذشت و احترام [ به ] عقاید مخالف ، و دوستی بین تمام ملل و جمعیت‏های نژادی یا مذهبی و همچنین توسعه فعالیت‏های ملل متحد را در راه حفظ صلح تسهیل نماید»
با توجه به چنین اصل گویا که مورد امضای دولت جمهوری آذربایجان نیز می‏باشد، آیا صحیح است که نیمی از جامعه شما به خاطر حفظ عفت و عمل به قانون خدا، از تحصیل محروم بمانند و یا ناچار شوند قانون الهی را نادیده بگیرد و در فشار زندان وجدان قرار گیرند.
حجاب و پوشش زن، یک عادت و فرهنگ محلی نیست که بتوان آن را دگرگون ساخت بلکه یک فریضه الهی برای جامعه زنان است که این گوهر ارزشمند، از گزند هوس‏رانان مصون بماند و محیط آموزش، محیط علمی باشد، نه مسائل دیگر.
امروز دولت شما باید از دولت برادر، ترکیه درس بیاموزد. آنان پس از مدت ها که زنان با حجاب را از حقوق شرعی و قانونی خود محروم ساخته بودند، بار دیگر راه صلح و صفا را در پیش گرفته و به حکم الهی و خواسته ملت تن دادند. در حالی که این حرکت در جمهوری آذربایجان درست در مقابل حرکت اصلاحی آنان است که اخیرا انجام گرفت.
انتظار اینجانب و همه مسلمانان این است که این مصوبه بی اساس را ملغی کنید و پشتیبانی ملت را از خود و دولت خویش باز یابند. کشور شما مانند بسیاری از کشورها مشکلاتی دارد، باید همه آنها در پرتو وحدت کلمه، و اتحاد ملی بر طرف شود، نه این که گروهی متدین به خاطر حفظ ناموس دختران خود به زندان بروند. این کار، شایسته مقام یک دولت ملی نیست.
امیدوام که این تذکرات موثر افتد و نتیجه اعلام گردد.⁷

ب ) آیت الله مکارم شیرازی :

ایشان در درس خارج فقه با اعتراض به رفتارهای دولت آذربایجان فرمودند : " از آذربایجان شوروی خبرهایی به ما رسیده است که نه تنها شیعه‌ستیزی، بلکه اسلام‌ستیزی در این کشور دنبال می‌شود.: در کشور آذربایجان شوروی که حکومت آن بر عهده باقی‌مانده‌های همان نظام کمونیستی سابق است، حذف اسلام دنبال می‌شود و آنها اخیرا سه کار را در این راستا دنبال می‌کنند. جلوی محجبه بودن دختران در مدارس را گرفته‌اند و مردم علیه این اقدام تظاهرات برپا کردند.: اقدام دیگر این بوده که عده‌ای از سران با شخصیت را زندانی کرده و همچنین جلوی نشر کتاب‌های دینی و اسلامی را گرفته‌اند، به امید اینکه ریشه اسلام و تشیع را بزنند. بار دیگر وظیفه خود می‌دانم بگویم که اینها با این قبیل اقدامات به ریشه خود تیشه می‌زنند چرا که‌شیعیان دنیا پرورش‌یافتگان مکتب امام حسین(ع) بوده و ساکت نمی‌مانند. ایشان خطاب به سران کشور آذربایجان گفتند : ادامه این راه پایان خطرناکی برای شما در پیش دارد و در برابر چنین اقداماتی شیعیان سکوت نخواهند کرد.⁸

2- فعالیت مدنی:

" الگار ابراهيم اوغلو " رئیس مركز دفاع از آزادی وجدان و اعتقادات دينی جمهوری آذربايجان اعلام کرد این نهاد مدنی با جمع‌آوری حدود يك صد و 24 هزار امضا در راستای حمايت از حجاب اسلامی، از دولت اين كشور لغو ممنوعيت حجاب در مدارس اين كشور را خواستار شد. و همچنین دست‌اندركاران مركز در نظر دارند، طومار اين امضاها را به «الهام علی‌اف»، رئيس‌جمهور آذربايجان، ارسال كنند.

همچنین نعداد کثیری از جوانان خشمگین آذری در روز 5 اکتبر 2012در مقابل وزارت تحصیل آذربایجان تجمع کردند و هرگونه ممنوعیت حجاب را توهین به زنان و دختران آذری برشمردند .

3. ممنوعیت احداث حوزه علمیه و اقدامات تبلیغی:

پارلمان کشور آذربایجان لایحه ممنوعیت تبلیغ دینی روحانیون تحصیل کرده در سایر کشوهای اسلامی را تصویب کرد ؛ تصویب این لایحه در حالی است که تاسیس حوزه علمیه در این کشور ممنوع است و هم‌چنین بسیاری از طلبه‌های آذری که در ایران ساکن هستند اجازه ورود به کشورشان را ندارند ؛ این رفتار های ضد اسلامی در حالی رخ می‌دهد که مبلغان مسیحی و یهودی به راحتی در سطح مجامع عمومی به تبلیغ می‌پردازند . این اقدامات سبب اعتراض شدید روحانیون آذری شد ؛ آنان معتقد هستند این اقدام دولت به منظور ایجاد رخوت و رکود در امر فراگیری علوم اسلامی و دور ساختن آگاهی مردم از احکام و یافته‌های دینی است .⁹

4. سلمان رشدی آذربایجان :

«رافق ناظر اوغلو تقی‌زاده» معروف به « رافق تقی » نویسنده هتاک در پی درج مقاله‌های در سال 1383 و 1385 در روزنامه صنعت به ساحت مقدس پیامبر (ص) و عاشورا توهین کرد که این اقدام شیطانی با اعتراض شدید مقامات مذهبی و ائمه جمعه جمهوری آذربایجان همراه شد ، جمعی از مردم متدین آذربایجان وظیفه شرعی خودشان را در سوالی از محضر مرحوم آیت العظمی فاضل لنکرانی (ره ) که از مراجع تقلید اصالتا آذربایجانی (شهر لنکران ) بودند، مورد پرسش قرار دادند.

بسمه تعالی

حضور محترم مرجع عالیقدر جهان تشیع آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی دام عزه

با سلام

اخیراً یکی از روزنامه‌های جمهوری آذربایجان به نام صنعت، مقالة «رافق تقی»روزنامه‌نگار مرتد آذری را در صفحات خود درج نموده است که مورد خشم و غضب مسلمانان منطقه قرار گرفته است. (همین مقاله همراه با ترجمه خدمتتان تقدیم می‌گردد)

نویسندة مقاله با تحلیلی می‌کوشد اروپا و دین آن را که مسیحیت است، از هر لحاظ برتر و خاورمیانه و دین آن را که اسلام است، از هر جهت پست و بی‌ارزش نشان بدهد. او در قسمتی از مقاله ساحت مقدس حضرت رسول اکرم(ص) را با کلمات ناپسندیده و نالایق توهین کرده و تمامی مقدسات اسلام را به تمسخر گرفته و در پایان مقاله اعلام کرده است که همة این مطالب را آگاهانه و از روی عمد نوشته است و باز هم خواهد نوشت.

ضمناً همین روزنامه بارها مقدسات اسلام را مورد هجوم و تحقیر قرار داده، حتی در چند شمارة خود کتاب منفور «آیات شیطاني» سلمان رشدی را منتشر کرده است.

سؤال : وظیفة مسلمانان در قبال این امر غیرقابل تحمل چیست؟

مقلدین حضرتعالی از آذربایجان

سپس حضرت آیت الله فاضل لنکرانی این گونه پاسخ دادند :

بسمه تعالی

چنین شخصی چنانچه مسلمان‌زاده باشد، با اعترافات مذکور مرتد است و چنانچه کافر بوده، از مصادیق ساب النبی است و در هر صورت برفرض چنین اعترافاتی قتل او بر هر کسی که دسترسی داشته باشد لازم است و مسئول روزنامه مذکور که چنین افکار و عقائدی را با علم و توجه منتشر می‌کند همین حکم را دارد. خداوند اسلام و مسلمین را از شر دشمنان حفظ فرماید. یریدون لیطفوا نورالله بافواهم والله متم نوره ولوکره الکافرون. ¹⁰

محمد فاضل لنکرانی ، 4 / ۹ / ۸۵

پس حکم تاریخی حضرت آیت الله فاضل لنکرانی (ره ) ، نیروهای امنیتی و پلیس آذربایجان به شدت از «رافق ناظر اوغلو تقی‌زاده» محافظ کردند ،به گونه ای که مردم و روزنامه های آذری زبان به دلیل این تدابیر شدید امنیتی و توهین «رافق ناظر اوغلو تقی‌زاده» به پیامبر و امام حسین (ع) ،وی را سلمان رشدی دوم لقب دادند . با وجود این تدابیر شدید امنیتی پس از چند سال ، فردی ناشناس حکم ارتداد «رافق ناظر اوغلو تقی‌زاده» در 19 نوامبر ۲۰۱۱ انجام داد و این هتاک پس از دو روز در بیمارستان باکو به هلاک رسید.

5. یورویوژن :

رفتارهای ضد اسلامی در مسابقات یورویوژن باکو سبب شد ؛ گروه‌های اسلامی آذری در پی فراخوانی ، مردم 16 شهر جمهوری آذربایجان به سردادن شعار و دیوار نویسی‌های گسترده در اعتراض خود به حکومت «الهام علی اف» دعوت کنند. آنان هم‌چنین به شرکت کنندگان این مسابقه اعلام کردند که فضای باکو فقط آن‌چه در سالن برگزاری مسابقات دیده‌اند نیست بلکه اعتقادات اسلامی و فرهنگ اصیل مشرق زمین از مولفه‌های اصلی فرهنگ آذری محسوب می‌گردد.
هم‌چنین برای ابراز این اعتراض زنان محجبه با دعوت حزب اسلامی جمهوری آذربایجان در پارک ملی حضور پیدا کردند ؛ این اقدام اعتراضی در حدی بود که نیروهای امنیتی با توجه به حضور برخی میهمانان خارجی در پارک نتوانستند مانع پیاده روی زنان محجبه شوند.

6. کاریکاتور موهن :

با انتشار کاریکاتورهای موهن و توهین آمیز به پیامبر(ص) در روزنامه‌های فرانسه، مردم آذربایجان در مقابل سفارت این کشور در باکو تجمع کردند و شعارهای "الله اکبر"، " لا اله الا الله"، "جانیمیز سنه فدا یا رسول الله"( جانمان فدای تو یا رسول الله)، و "محو السون فرانسه" ( مرگ بر فرانسه) سر دادند که نیروهای پلیس به سمت آنان یورش بردند .

7. حزب اسلامی آذربایجان:

حزب اسلامی جمهوری آذربایجان در اوایل استقلال این کشور و در 22 سپتامبر سال 1992م.، با دبیر کلی مرحوم «حاج علی‌اکرام علی‌اف»، در وزارت کشور جمهوری آذربایجان به ثبت رسید؛ اعضای این حزب خواهان گسترش فرهنگ اسلامی در آذربایجان بوده و برای حفظ استقلال اقتصادی و سیاسی آذربایجان، تحت حاکمیت قوانین اسلامی مبارزات شان را آغاز نمودند و هرگونه ناسیونالیستی قومی را رد و شعار گسترش و توسعه فرهنگ اسلامی را در راس برنامه‌های خود قرار دادند. گسترش روابط با کشورهای اسلامی بجای توجه و گرایش به کشورهای غربی از جمله خواسته‌های اصلی حزب اسلام می‌باشد. پس از 4 سال فعالیت رسمی، در سال 1996م.، مجوز فعالیتش از سوی دولت لغو شد. اقدام دولت جمهوری آذربایجان در لغو مجوز حزب اسلامی به دنبال بازدید یک هیئت آمریکایی از دفتر حزب و نیز تداوم فعالیت‌های اسلامی این حزب صورت گرفت. اعضای هیئت آمریکایی که مأموران امنیتی سیا بودند و در پوشش هیئت آموزشی به باکو سفر کرده بودند، در دفتر حزب اسلامی، افزون بر عکس حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری، تصویر رییس‌جمهور وقت ایران را نیز مشاهده کردند و از دبیر کل حزب جملاتی . دبیر کل حزب جملاتی شنیدند که شنیده‌های قبلی آنان را به یقین تبدیل نمود. مرحوم حاج علی‌اکرام به آنان گفته بود: «ما طرفدار اسلامی هستیم که در قرن حاضر امام خمینی(ره) منادی و آیت‌الله خامنه‌ای مدافع و مفسر آن است. هدف حزب ما این است که زمینه را برای حاکمیت ارزش‌های دینی مساعد کند. دموکراسی غربی برای ما ارزشی ندارد... اگر اسلام در جامعه عملی شود، همه‌ی آن ارزش‌ها نیز تحقق می یابد ».¹² حزب اسلامی جمهوری آذربایجان گرچه در سال 1996م. با لغو مجوز و دستگیری سران خود مواجه شد، اما به فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و دینی خود ادامه داد. این حزب امروز به مهم‌ترین جریان مخالف سیاست‌های ضداسلامی در جمهوری آذربایجان تبدیل شده است. حزب اسلامی در راستای دفاع از فرهنگ، هویت و مذهب تاریخی مردم این کشور فعالیت می‌کند جمهوری آذربایجان پس از ممنوعیت حجاب اسلامی در مدارس متوسطه‌ی جمهوری آذربایجان که از آذر ماه سال 89 شروع شده است، نقش واقعی خود را به نمایش گذاشته و در حقیقت با شروع «نهضت مقاومتی حجاب» جریان اسلامی آذربایجان را وارد فاز تازه‌ای کرده است.

- مهمترین حوزه اثرگذاری : نارداران

نارداران مذهبی ترین منطقه ی جمهوری آذربایجان در 25 کیلومتری باکو با جمعیت هشت هزار نفر در کنار دریای خزر واقع شده است . مزار «رحیمه خاتون » خواهر امام رضا (ع) در نارداران مهمترین زیارتگاه مذهبی کشور آذربایجان محسوب می گردد . خیابان‌ها و کوچه‌ها و میادین نارداران با اسامی چهارده معصوم (ع) و اصحاب بزرگوار ائمه و نام امام خمینی (ره) نام‌گذاری شده است ؛ نخستین و پایدارترین طرف‌داران امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی در کشور آذربایجان، از نارداران و در قالب حزب اسلام آذربایجان ظهور پیدا کردند.

در سال 2002. م ( 1381 ه. ش ) مردم نارداران قیامی بر ضد سياست‌های استبدادی حيدر علی اف – رئیس جمهور وقت آذربایجان – و در واکنش به سخنرانی، مصیر مردان اف – وزیر آموزش و پرورش وقت آذربایجان – در ممنوعیت حجاب دختران در مدارس نارداران ، برپاکردند . مردم نارادان در مرکز شهر و خیابان های اطراف تجمع کردند اما نیروهای امنیتی و پلیس به شدت این قیام را سرکوب کردند؛ و موج دوم دستگیری مردم مومن نارداران و اعضای حزب اسلام آذربایجان از جمله حاج علی اکرام و حاج جبرائیل (رئیس و معاون حزب اسلام ) دستگیر و به زندان های طویل المدت محکوم شدند.

- کادر رهبری حزب اسلام

1- حاج علی اکرام :

حاج علی اكرام ، فرزند اسماعيل، در 5 آوريل1940م، در شهرك «نارداران»- 25 كيلومتری باكو- به دنيا آمد . حاج علی اکرام این گونه از روند شکل گیری تفکر انقلاب اسلامی و آشنایی با نام و اندیشه ی امام خمینی (ره) روایت می کنند : «حدود سال 1975.م / 1354 ش بود که مطلع شدیم یک دانشجوی ترک زبان و شیعی مذهب یمنی به اسم «احمد» که در باکو درس می خواند ،به زیارت امامزاده «رحیمه خاتون » در نارداران آمده است.....ما وقتی این خبر را شنیدیم ،چند نفر جمع شدیم و به دیدن او در امامزاده رفتیم ،بیشتر علاقه مند بودیم که او از کشور خودش یمن و سایر کشورهای عربی و اسلامی برای ما صحبت کند؛چرا که ما در حصار شوروی ؛از جهان بیرونی بی خبر بودیم . ما برای نخستین بار نام امام خمینی (ره ) را از زبان آن دانشجوی یمنی شنیدیم. احمد یمنی گفت : آیت الله خمینی از رهبران و مراجع بزرگ شیعه است و از ده – دوازده سال پیش به خاطر مبارزه بر ضد شاه ایران و امپریالیزم آمریکا ،از کشورش به ترکیه و سپس به عراق تبعید شده ؛الان در نجف اشراف اقامت دارد و به مبارزه ادامه می دهد و معتقد است که در نتیجه ی این مبارزه ،شاه در ایران سقوط می کنند و نظامی براساس اعتقادات و اندیشه های اسلامی حاکم می شود »¹² ایشان پس از انقلاب تحت بازتاب معناگرایانه انقلاب اسلامی ، پرچم دار اسلام انقلابی و سیاسی در کشور آذربایجان شدند و با توضیح کتاب و محصولات فرهنگی شیعی به بازیابی توان و افزایش سطح سواد دینی شیعیان آن دیار پرداختند . ماحصل تلاش های ایشان به تاسیس حزب اسلام آذربایجان انجامید ؛ دولتمردان حاکم در آذربایجان بارها ایشان و اعضای حزب اسلام را مورد افترا و تهمت قرار دادند ؛ و از آنان به جاسوسان کشورهمسایه جنوبی – ایران – یاد می‌کردند.

حاج علی اکرام پس از مرگ علی اف از زندان آزاد شد در حالی که 80 درصد از بینایی چشمانش را در اثر شرایط نامناسب زندان از دست داده بود . ايشان حدود شش سال- 55 روز زندان انفرادی و یازده ماه بازداشت در زندان مخصوص سازمان امنیت - از عمر خود را در زندان‎ها سپری کرده بود .

26 اسفند 1389 دردناک ترین روز دوستداران اسلام و انقلاب اسلامی در آذربایجان بود ، در این روز حاج علی اکرام ، در نارداران دار فانی را وداع گفت و پيكرش در امامزاده «رحيمه خاتون» به خاک سپرده شد.

- رهبر کنونی حزب، محسن صمداف:

دکترصمداف در تاریخ 12 دی ماه سال 89 در جلسه‌ی حزب اسلامی؛ سیاست‌های دولت باکو را یادآور سیاست‌های معاویه و یزید دانست و همچنین وی سیاست‌های دولت الهام علی‌اف را با سیاست‌های سال 1937 کمونیست‌ها مقایسه کرده و با اشاره به حوادث ظهر عاشورا و تلاش امویان برای مبارزه با حجاب اهل بیت(علیه‌السلام) اظهار داشت: «امروز نیز در کشور مسلمان‌نشین ما به حجاب دخترانمان دست درازی می‌شود ... امروز دولت ما به صورت کامل در اختیار صهیونیست‌ها قرار گرفته و منشأ واقعی اقدامات ضددینی جاری در آذربایجان رژیم صهیونیستی است.» در ادامه‌ی خطاب به امام حسین(ع) عرض کرد: «یا حسین(علیه‌السلام) این مسائل را برای رضای خدا و در راه تو گفتم، یا حسین اگر در عاشورا نبودیم تا یاریت کنیم، امروز برای یاری دینت به پا خواسته‌ایم.»
این سخنرانی به سرعت در رسانه های آذربایجان انعکاس یافت و سبب شد نیروهای امنیت آذربایجان دکتر محسن صمداف را دستگیر نمایند.

- اعضای در زندان حزب اسلام :

‌در 28 نوامبر در دیدار مدافعین حقوق بشر اروپا با مسئولین آذربایجان، الدار زینال اف اسامی محبوسین دیندار را 250 نفر اعلان داشته است.وی اظهار داشت که این لیست بصورت تکمیل و جهت انتشار در رسانه ها آماده گردیده است.در این دیدار از سوی الدار زینال اف لیست محبوسین سیاسی و همچنین لیست مذکور به کریستوفر اشتراسر تقدیم گردیده است. لازم به ذکر می باشد که آنار قاسم لی وکیل مدافع محبوسین اسلام گرایان نیز لیستی در اختیار کریستوفر جهت بررسی و مطالعه وی قرار داده است. ناطق کریم اف رئیس کمیته دفاع از حقوق محبوسین حزب اسلام نیز در مصاحبه با مدیا فروم لیستی 95 نفره که از سال 2011 به بعد حبس گردیده اند ارائه نموده است.¹³

1-

2- سایت دفتر حضرت آیت الله صافی گلپایگانی :

3-

4- برای آگاهی بیشتر از مساجد تخریب شده در کشور آذربایجان به :

5-

6-

7-

8-

9-

10- روزنامه جمهوری اسلامی شنبه 5 آذر 1390- 29 ذی الحجه 1432-شماره 9325 سال سی و سوم

11- خاطرات حاج علی اکرام علی اف ،تدوین : عبدالحسین شهیدی ارسباران ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی ،صفحه 161

12- همان ، صفحه 70-69

13- لیست کامل افراد دستگیر شده در :