دیدبان: فعالیت حدود 350 سایت همسریابی و حدود 20 کانال تلگرامی که گستره فعالیت حدود نیمی از آنها کشوری است، وزارت ورزش و جوانان را به تسلیم وا‌داشت به طوری که  خبرها از قانونی شدن فعالیت‌های مجازی در حوزه ازدواج حکایت دارد. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان حوزه جوانان به ازدواج‌های اینترنتی خوش‌بین نیستند. از سوی دیگر گستردگی و قوانین خاص حاکم بر فضای مجازی امکان بروز تخلفات گسترده‌ای را در این فضا فراهم می‌کند. در چنین شرایطی بخشی از 11میلیون و 200 هزار جوان دم بخت که چندان امیدی به اقدامات کارشناسانه مسئولان برای گشوده شدن بخت‌شان ندارند، خودشان دست به کار شده‌اند تا ازدواج‌های نامتعارف شکل بگیرد تا جایی که رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان نسبت به «ازدواج سالمندان» با زنان و دختران جوان هشدار داد.

تولد 900 نوزاد از پدران بالای 70 سال در سال 94 آماری است که واکنش‌های تازه‌ای در  برداشت. آمارها نشان می‌دهد در ۹ ماه اول سال گذشته ۹۰۰ ولادت و فرزندآوری در میان مردان بالای ۷۰ سال رخ داده و همچنین ۸ هزار ازدواج در زنان و مردان بالای ۶۰ سال نیز به ثبت رسیده که فقط ۱۷۴ مورد آن مربوط به زنان بالای ۶۰ سال بوده است. با توجه به 174 مورد ازدواج مربوط به زنان بالای 60 سال در برابر 7 هزار و 868 مورد ازدواج مردان بالای 60 سال می‌توان دریافت اغلب مردان بالای 60 سال با زنانی بسیار کوچک‌تر از خود ازدواج کرده‌اند نه زنانی که به لحاظ سن و سال با آنها همخوانی دارند.
  
مادران جوان و پدران پیر
زوج‌های متشکل از مرد بالای 60 سال و زن جوان کم نیستند. حتی در میان چهره‌های مشهور می‌توان نمونه‌هایی از این مدل ازدواج را دید. سال گذشته مطابق آمار 900 فرزند از پدران بالای 70 سال متولد شده‌اند اما در برابر چنین پدیده‌هایی مسئولان مستقیم امر ازدواج مانند معاونت ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در کارنامه عملکرد خود هیچ چیزی ندارند. جوانان مجرد هم در این میان بخشی برای پیدا کردن نیمه گمشده خود به سراغ فضای مجازی و سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی می‌روند و بخشی هم به ازدواج‌های نامتعارف رو می‌آورند.

فرید براتی سده، رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان براساس آمار رسمی سازمان ثبت احوال کشور و با اشاره به میزان زاد و ولد سالمندان در سال گذشته می‌گوید: براساس آمار رسمی سازمان ثبت احوال کشور در سال گذشته میزان زاد و از ولد سالمندان بالای 60 سال بین 800 تا 900 نوزاد و  از افراد بالای 70 سال نیز حدود 100 نوزاد بوده است. به باور وی این رقم فرزند‌آوری سالمندان تأمل‌برانگیز است، زیرا به هر حال نرخ مرگ و میر در میان افراد بالای 60 سال بسیار بیشتر از جوانان است و هرلحظه امکان فوت آنها وجود دارد به همین دلیل در صورت ادامه این روند شاهد افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار و ایتام در کشور خواهیم بود.

براتی با تأکید بر ازدواج سالمندی سلامت چنین ازدواجی را مشروط بر ازدواج مردان سالمند با زنان سالمند می‌داند زیرا در صورت ازدواج مردان سالمند با زنان و دختران جوان که دارای اختلاف سنی زیادی با آنها هستند، شاهد نتایج بسیار منفی آن در ابعاد مختلف اجتماعی و فرهنگی خواهیم بود.  از نگاه این کارشناس، ازدواج مردان سالمند با زنان و دختران جوان یک مسئله فرهنگی است که باید در راستای آن فرهنگ‌سازی صورت گیرد.

رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان معتقد است فرهنگ طبقه متوسط به بالای جامعه این مسئله را نمی‌پذیرد اما با توجه به آمار رسمی ثبت احوال کشور این مسئله در چند استان کمتر برخوردار همچون سیستان و بلوچستان، بخش‌هایی از خراسان رضوی و خوزستان بیش از سایر مناطق کشور است.
 
پیدا کردن نیمه گمشده در اینترنت
حتی اگر ازدواج دختران جوان با مردان پیر در مناطق محروم و سنتی‌تر اتفاقا بیفتد، در مقابل در مناطق شهری و صنعتی که اتفاقاً سن ازدواج هم بالاتر است کم نیستند افرادی که در فضای مجازی به دنبال همسر می‌گردند؛ موضوعی که اگرچه بارها به کلاهبرداری انجامیده اما هر روز گسترده‌تر از روز قبل می‌شود، به گونه‌ای که به گفته حسین بزرگمنش، نماینده وزارت ارشاد نیز این وزارتخانه به طور متوسط هر هفته دو یا سه مراجعه برای اخذ مجوز فعالیت در همسریابی دارد؛ اشخاصی که بهتر از مسئولان دولتی متوجه این معضل شده‌اند و می‌دانند پیدا کردن نیمه‌های گمشده برای جوانان دم بخت سرمایه‌گذاری مطمئنی است. در این میان با توجه به فرهنگ حاکم بر ازدواج در جامعه ایران دختران مجرد وضعیتی به مراتب سخت‌تر دارند زیرا مطابق عرف آنها نباید برای پیدا کردن نیمه گمشده خود آستین بالا بزنند.

شاید همین مسئله یکی از دلایلی است که برخی از این دختران جوان به خواستگاری مردان پیر که احتمالاً از شرایط مالی مساعدی هم برخوردارند پاسخ مثبت می‌دهند. روز گذشته اما مسئولان وزارت ارشاد، ‌وزارت ورزش و جوانان و وزارت کشور دور هم جمع شدند تا سایت‌های همسریابی را به رسمیت بشناسند و به آنها مجوز بدهند؛ مجوزی که معلوم نیست می‌تواند چالش‌ها و کلاهبرداری‌های صورت گرفته در قالب این سایت‌ها را مدیریت کند یا خیر؟

باید اعتراف کرد که مدرنیته چنگال خود را در رسم و راه صحیح ازدواج اسلامی فرو کرده و پرسه‌زنی در اینترنت را به جای چاره‌جویی خانواده‌ها و فامیل‌ها نشانده است تا از این پس به جای دلسوزی‌های «حقیقی» خانواده‌ها شاهد کلاهبرداری «مجازی» سایت‌های همسریابی باشیم.
  
استفاده دولتی‌ها از خلاقیت سایت‌ها
ناصر صبحی، مدیرکل دفتر ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان در نشست هم‌اندیشی سایت‌های همسرگزینی با اشاره به تغییرات سبک زندگی متاثر از تغییرات جهانی از مسائل نوپدید در حوزه ازدواج به فعالیت‌های مجازی اشاره کرد و گفت: با مسائل جدید با ترس و فقدان نظارت کافی برخورد می‌کنیم. امکانات و وسایل جدید در کشور ما بیش از آنکه جایگاه اصلی خود را بیابند آسیب‌هایی را به وجود می‌آورند و پس از وقوع آسیب تازه ما دست به اقدام و عمل می‌زنیم.

مدیرکل دفتر ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان با اشاره به آمار سایت‌های همسریابی اظهار کرد: بر اساس گزارش‌های دریافت شده نزدیک به هزار سایت در زمینه‌های مختلف فعالیت می‌کنند که حدود 350 سایت در زمینه جوانان فعال هستند و حدود 20 کانال نیز در این حوزه فعالیت می‌کنند که دامنه فعالیت حدود 10 کانال کشوری است.

صبحی اضافه کرد: حدود 12 سایت فعال در زمینه ازدواج و خانواده داریم که زیر نظر برخی از نهادها فعالیت می‌کنند. مدیرکل دفتر ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان افزود: ما قصد داریم فعالیت‌های مجازی در حوزه ازدواج را در بستر قانونی هدایت کنیم و از خلاقیت‌های آنها در حوزه جوانان بهره ببریم. وی افزود: در زمینه ازدواج کانالی را شناسایی کردیم که بالای 30 هزار نفر عضو دارد و هر فرد حداقل 10 هزار تومان باید بپردازد. این در حالی است که فرد اداره‌کننده این کانال تحصیلات مرتبط ندارد و از دستگاهی که مجوز فعالیت به این فرد داده است باید پرسید تحت چه شرایطی و برای چه منظوری مجوز داده شده است و آیا هم اکنون بر عملکرد آن نظارت دارید یا خیر؟ در این نشست اسماعیل کوچکیان، رئیس اداره سرمایه اجتماعی، امور فرهنگی و سبک زندگی وزارت کشور برای ارائه مجوز به سایت‌های همسریابی اعلام آمادگی کرد.
 
باز شدن گره بخت 11 میلیون جوان
قانونی شدن سایت‌های همسریابی یا همسان‌گزینی آیا می‌تواند 11 میلیون و 200 هزار جوان دم بخت را سر و سامان دهد؟ سایت همسان‌گزینی تبیان به عنوان تنها سایت قانونی آمار تازه‌ای از فعالیت‌های خود منتشر نکرده در حالی که بنا بود سالی 110هزار جوان را به خانه بخت بفرستد. باید دید عاقبت این طرح چه خواهد بود.