به گزارش دیدبان به نقل از فارس ، رضا سلیمان نوری تاریخ‌پژوه و روزنامه‌نگار در مناسبت ۱۷ آبان سالروز تصرف قزوین توسط دولت‌های متخاصم با جنگ جهانی اول اظهار داشت: قبل از جنگ جهانی اول، سلطانی مانند محمدعلی شاه داشتیم که با کمک روس مجلس را به توپ بست و بعد که با ابتکار مردمی از سلطنت برکنار می‌شود روسیه از این وضعیت راضی نیست و بارها سعی می‌کند او را به قدرت برساند.
وی افزود: دوران احمدشاه حکومت مرکزی قوی نداشتیم شاه جوان بود و نیابت‌السطنه‌ قدرت را در اختیار داشتند و زمانی که خودش قدرت را به دست می‌گیرد باز هم ضعیف است.
این تاریخ‌پژوه ادامه داد: دولت‌های عثمانی، آلمان، انگلیس و روسیه چهار طرف اصلی جنگ جهانی اول بودند که هر چهار کشور در ایران مدعی بوده. کشور انگلستان و روسیه در سال ۱۹۱۵ میلادی قراردادی با هم امضا می‌کنند و ایران را به سه قسمت تقسیم می‌کنند.
که روس‌ها شمال ایران و انگلیسی‌ها درجنوب ایران و حکومت مرکزی مرکز ایران را در اختیار می‌گیرند این قرارداد برای مقابله با عثمانی‌ها امضاء شده بود.
سلیمان نوری گفت: روس‌های در شمال ایران نیروهای قزاق و انگلیسی‌ها در جنوب پلیس جنوب را تشکیل داده بودند و قزاق‌ها از شمال وارد ایران می‌شوند و پیشروی می‌کنند و از قزوین تا به کرج می‌رسند و احمدشاه چون یکسری نیروهای مشروطه‌طلب از او حمایت کردند به روسیه اعلام می‌کند پایتخت را به اصفهان منتقل می‌کند در همان زمان نیروهای مجاهدین مشروطه در کرمانشاه اعلام موجودیت می‌کنند و دولت در تبعید ایران را تشکیل می‌دهند.
وی ادامه داد:‌ محمدتقی‌خان پسیان، مشیرالدوله، شهید مدرس از اعضای مجاهدان بودند و مجاهدات کلنل پسیان و بازپس‌گیری همدان باعث می‌شود که روس‌ها در پیشروی‌ دچار تردید شوند و در قزوین باقی بمانند وقتی لشکر عثمانی به ایران حمله می‌کند همزمان دولت تزاری در روسیه سقوط می‌کند.
سلیمان نوری ادامه داد:‌آنچه که موجب سقوط قزوین می‌شود عدم مدیریت منسجم سیاسی و نظامی در کشور است و علت بازپسگیری مجدد قزوین سه عامل است مسائل داخلی روسیه، دوم، شروع حرکت عثمانی‌ها در داخل ایران، مقاومت مجاهدان در راس آن مدرس و سردار میهن‌دوستی مانند کلنل پسیان است.
وی ادامه داد:‌قحطی و کشتار بزرگ بیشتر از آن که در جنگ جهانی اول باشد در جنگ جهانی دوم بود برای اینکه در جنگ جهانی اول برخی از نقاط کشور مستقل بودند و عشایر تخت‌قاپو نشده بودند و جمعیت ایران بیشتر روستانشین بودند و این دلایل موجب شد که جمعیت ایران دچار کاهش جمعیی نشود.
سلیمان نوری در پایان خاطرنشان کرد:در جنگ جهانی دوم اشغالگران ۵ سال کشور ما را در اختیار داشتند و عشایر تخت‌قاپو شده بودند و جمعیت ایران به سمت شهرنشینی سوق پیدا کرد به همین دلیل قحطی بیشتر به جامعه ایران خسارت وارد کرد.