دیدبان: حضور در مراسم معنوی اعتکاف، تجربه ای شیرین و دلنشین برای هر فردی است. فرصتی ارزشمند که فرد را از روزمرگی و دنیا طلبی می رهاند و به سوی معبود هستی متوجه می سازد. اعتکاف ممکن است سرآغاز اتفاقی بزرگ و سرنوشت ساز شود و زندگی فرد را به طور کلی دگرگون سازد، به همین دلیل این جشن معنوی بیش از آنکه یک اتفاق مرسوم مذهبی باشد یک فرصت طلایی برای رویش دوباره است. اما این مراسم معنوی نیز مانند سایر فرصت های ارزشمند دیگر، آسیب هایی آن را تهدید می کند که بدون توجه به آن ممکن است، در گذر زمان با آفت هایی مواجه شود که مانعی برای دست یابی به ثمرات حقیقی و مطلوب این اتفاق بزرگ باشد و از حرکت در مسیر اصلی خود باز ماند.
اعتکاف مظهر نهاد سازی انقلاب اسلامی
انقلاب ایران یک انقلاب اسلامی بود. انقلابی بود که با انگیزه های اسلامی و باخط و مشی اسلامی و با رهبری اسلامی و شعارهای اسلامی و بالاخره حتی با تاکتیک های اسلامی پیش رفت(1358/03/01). نهادهایی که در جمهوری اسلامی پدید آمد و نهال هایی که سر کشید در زمینه ی اجتماعی و فرهنگی و دینی، یکی دوتا نیست و بحمدالله نظام جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی نشان داد که در زمینه های گوناگون، قدرت تولید دارد، قدرت سازندگی دارد. همین نهاد سازی یکی از مظاهر قدرت است؛ یکی از همین نهادها مسئله ی اعتکاف است. (1393/02/15) پدیده ی اعتکاف یکی از رویش های انقلاب است. این که ده ها هزار نفر در مراسم اعتکاف شرکت کنند آن هم اغلب جوان، جزء رویش های انقلاب است.(1384/05/28)
اعتکاف یکی از نشانه های حکومت الهی
در ایام اعتکاف در ماه مبارک رجب، در بسیاری از مساجد کشور، جوانان ما، زنان و مردان از قشرها و سنین مختلف رفتند و در مسجد ماندند؛ سه روز، روزه گرفتند و با خدا مانوس شدند. بعد از آن هم گریه و اشک و آه، مسجد را وداع گفتند و بیرون آمدند، تا برای سال آینده آماده شوند. عزیزان من! این برای یک جامعه، علامت خوبی است، علامت یک حکومت الهی، علامت یک حرکت صحیح و دارای جهت گیری صحیح است. (1375/10/19)
اعتکاف در واقع .... بیشتر یک کار فردی است؛ ایجاد یک ارتباط باخداست(1389/04/03)، اعتکاف در واقع یعنی خود را محبوس کردن در یک مکان محدود و ایجاد محدودیت در خود. عکوف یعنی بسته بودن؛ خود را به یک نقطه ای منحصر کردن، برای اینکه خلوتی در دل بوجود بیاید که انسان بتواند فرصت ارتباط صمیمی و خالص با خدای عالم را پیدا کند(1393/02/15). توصیه من این است که در سه روزی که شما در مسجد هستید، تمرین مراقبت از خود بکنید. در همه ی این چیز ها مراقب باشید رضای الهی و خواست الهی بر هوای نفستان مقدم بدارید؛ تسلیم هوای نفس نشوید.(1384/05/25)
اولویت؛ برنامه ریزی است
اگر چنانچه برنامه ریزی نشد و کمک نشدند این جمع جوان مشتاق و شوریده ای که برای اعتکاف وارد این مسجد شده اند، این نیروها هدر خواهد رفت و احیانا زیان آفرین خواهد شد، برنامه ریزی هم باید هوشمندانه باشد و هم با توجه به معنای اعتکاف باشد.(1393/02/15)
برنامه های جمعی مانع از ارتباط قلبی و فردی نشود
جوری نشود که برنامه های جمعی این مراکز اعتکاف، حال خلوت و حال ارتباط فردی و قلبی با خدا را در افراد ضعیف بکند یا نگیرد. مجال بدهید؛ وقت بگذارند این جوان ها قرآن بخوانند، نهج البلاغه بخوانند، صحیفه سجادیه بخوانند.(1387/04/26)
توجه به خدا و اخلاص دو اصل مهم در برنامه های جمعی
خیلی میدان های دیگر و عرصه های دیگر زندگی هست که انسان در آن عرصه ها در جامعه وارد می شود. اما در این سه روز، ارتباطگیری با خدا اصل باشد و (برای آن) برنامه ریزی شود؛ این آن چیزی است که (اصل است) و ان شاءالله بیشتر خواهد شد.(1393/02/15) وقتی اجتماعات مذهبی تشکیل می دهید، باید همراه با توجه به خدای متعال و همراه با اخلاص باشد. این کلید موفقیت این هاست. اگر این نباشد، همان چیزی بر سر انسان خواهد آمد که دیدید بر سر عده ای در اول انقلاب خیلی تند و پر شور بودند، اما متاسفانه فکر دینی آن ها عمق نداشت. (1384/02/19)
دقت در انتخاب سخنرانان مراسم اعتکاف
سه روز روزه داری، و انقطاع از دنباله های متعارف زندگی، و توجه به خدای متعال و به معنویات و به معارف و به توحید؛ اینها خیلی با ارزش است. مراقب باشید این درست انجام گیرد، درست هدایت بشود؛ گویندگان خوبی باشند، بروند حرف بزنند، معارف دینی را به آن ها یاد بدهند. از جنجال های گوناگونی که در حاشیه سازی معمول جامعه نقش دارند پرهیز بشود و این سه روز رو بگذاریم برای جهان معنوی. (1393/02/15)
اعتکاف نباید به یک دستگاه پول سازی تبدیل شود
پشتیبانی و پذیرایی و مانند این ها خوب است. البته من شنیده ام؛ بعضی از این مساجد کانه از این شوق و ذوق مردم استفاده می کنند، یک پول های زیادی از این کسانی که می روند، میگیرند؛ این جور هم نباید باشد. پول گرفتن از آن ها عیب ندارد، بهتر همین است- کاری که مردم کمک مالی بکنند و اشتراک مالی پیدا کنند، اصلا برکت پیدا می کند. از خصوصیات پول مردم و کمک مردم، برکت داشتن است- منتها مراقبت کنند که این به یک دستگاه پول سازی و مانند این ها تبدیل نشود.(1393/02/15)
نتیجه گیری
اعتکاف ماه رجب، نماز ماه رجب، همه وسیله ای است برای این که ما بتوانیم دل و جان خود را صفا وطراوتی بخشیم؛ سیاهی ها، تاریکی ها و گرفتاری ها را از خود دور کنیم و خودمان را روشن سازیم. این فرصت بزرگی است برای ما؛ به خصوص برای کسانی که توفیق پیدا می کنند در این ایام اعتکاف(1384/05/25)
دیدبان معتقد است اعتکاف بیش از آنکه یک مراسم مذهبی مرسوم باشد که هر ساله مانند سایر اعمال عبادی برگزار می شود یک فرصت است. اعتکاف در واقع، بیمه شدن یک جامعه از چالش های اخلاقی و اجتماعی در طی سال است. هم گسستن از دنیاست و هم رویش استعداد های شریف انسانی، معتکف عاشقانه با فرار از هیاهوهای معمول به وادی ذکر و توجه، قدم می گذارد و در مدت سه روز با روزه و عبادت، تمرین بندگی می کند، روح و جسمش را در چشمه ی توبه غسل می دهد و تسلیم اوامر الهی می شود. اما غفلت، جغرافیای خاصی نمی شناسد و حتی ممکن است مراسم مذهبی که با هدف یاد خدا شکل می گیرد، نیز تهدید نماید. لذا مظالعه و بررسی این امر از اهمیت بالایی برخوردار است و به نظر می رسد تا قبل از جدی شدن این آسیب باید به فکر چاره ای باشیم.
پی نوشت
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مدظله العالی) – موسسه پژوهشی فزهنگی انقلاب اسلامی