دیدبان؛ یکی از مهمترین محورهایی که رهبری در دیدار آغازین سال 98 در مشهد مقدس به آن پرداختن مسأله بانک و اصلاح امور مربوط به آن بود و نسبت به تاخیر 4 ساله در ارائه لایحه اصلاح نظام بانکی انتقاد کردند و از آن به عنوان تعلل و کوتاهی قلمداد نمودند:

البتّه در بعضی از بخشها هم نه، رخوت و کوتاهی وجود دارد. گاهی در بعضی از موارد کار با تعلّل و تأخیر انجام می گیرد. در یک نامه‌ای به نظرم در سال ۹۳ یا ۹۴ یکی از مسئولین عالی‌رتبه به بنده نوشته بود که ما برای اصلاح امور بانکی کشور، مسئله‌ بانک، اصلاح موارد بانکی -که یکی از مشکلات اقتصادی ما مشکلات بانکی است- لایحه‌ای داریم تنظیم می کنیم که تا چند ماه دیگر این لایحه به مجلس خواهد رفت. به من گزارش دادند که الان چهار سال از آن وقت می گذرد، هنوز این لایحه به مجلس نرفته! اینها تأخیر است، اینها تعلّل است [1].

راهکار رونق تولید

می توان گفت یکی از اصلی‌ترین موانع تولید، نظام بانکداری است. چنانکه اگر فردی بخواهد سرمایه‌اش را در تولید هزینه کند نرخ بازدهی آن بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است اما همین فرد وقتی پولش را در بانک می‌گذارد، سود بیش‌تری می‌برد. دولت چند سال است که قصد دارد لوایح اصلاح نظام بانکی را به مجلس ارائه کند. رهبر معظم انقلاب همچنین یکی از راهکارهای عملی تحقق شعار «رونق تولید» راجلوگیری از رشد قارچ گونه بانکها دانستند که یکی راههای سوءاستفاده اقتصادی است:

مراقب این سوءاستفاده‌کن‌ها باید بود. طرف می‌آید بانک ایجاد می کند با استفاده از اجازه‌ توسعه‌ بانک‌ها- که یکی از کارهای غلطی که در کشور شد این است که اجازه می دهند همین‌ طور پشت سر هم بانک به وجود بیاید- پولهای مردم را جمع می کنند، بعد شرکتهای صوری درست می کنند، پولهای مردم را به عنوان قرض، وام و تسهیلات بانکی به شرکتهای خودشان می دهند، جیب خودشان را پُر می کنند، از این کارها دارند می کنند، اینها را بایستی مراقبت کرد، از اینها غفلت نباید کرد. اگر جلوی اینها گرفته بشود و در مقابل به کارآفرین سالم کمک بشود و تولید رونق پیدا بکند، کارشناسان می گویند که آن وقت مشکل بیکاری حل می شود، مشکل تورّم حل می شود، مشکل فقر در طبقات ضعیف حل می شود، معضل نظام بانکی حل می شود، مسئله‌ ارزش پول ملّی حل می شود، حتّی مسئله‌ کسری بودجه‌ دولت با رونق تولید حل می شود؛ اینها را می تواند از این طریق حل کند. بنابراین مسئله، مسئله‌ مهمّی است [2].

واکنش مسئولین

البته برخی مسئولین مطابق معمول فرار رو به جلو انجام دادند و به جای انتقاد از تعلل چهار ساله دولت و مجلس، مقصر را رهبری می دانستند؛ از جمله آنها محمود صادقی است که در توتیتر چنین واکنش داده است: «قابل توجه رهبر معظم انقلاب که امروز از عدم اقدام برای اصلاح نظام بانکی گلایه کردند؛ مجلس بانکها را از اخذ ربح مرکب از مردم منع می کند. شورای نگهبان آن را مغایر با شرع اعلام می کند! مجمع تشخیص مصلحت هم مصلحت را در رد آن می داند» [3].

باید دید با توجه به اینکه مجلس هم طرحی در این زمینه طراحی کرده است، چرا موضوع به این مهمی چهار سال با تاخیر همراه بوه است؟

سعید باستانی عضو کمیسیون صنایع مجلس با اشاره به اینکه لازمه حمایت از تولید اصلاح ساختار نظام بانکی کشور است، تصریح کرد: به نظر می‌رسد دولت فقط اراده اجرایی شدن لایحه‌هایی را دارد که از سوی خود، به مجلس ارسال شده و تمایلی به اجرای طرحهای مصوبه مجلس را ندارد. به عنوان نمونه مگر خود دولت نمی‌تواند لایحه اصلاح نظام بانکی را به مجلس ارائه کند چرا این کار را نکرد؟ چرا مجلس باید به این موضوع ورود پیدا کند؟ این موضوع نشان می‌دهد که هنوز عدم هماهنگی بین قوانین لایحه محور و قوانین طرح محور وجود دارد و همچنین تأکید بر اینکه دولت توجهی به قوانین طرح محور ندارد، گفت: این موضوع در دولتهای گذشته هم به وجود آمد و این مجلس است که در نهایت باید با استضیاح وزرا دلایل عدم اجرای قوانین طرح محور را بررسی کند [4]. جای بسی سوال است که چرا مجلس طی چهار سال گذشته اقدامی در این باره نکرده و آیا مجلس نیز در این موضوع تعلل کرده است؟ آیا چهار سوال زمان زیادی برای برخورد نیست؟

همچنین فولادگر نماینده مردم اصفهان اخیراً در خصوص طرح اصلاح نظام بانکی گفته است: این طرح هنوز در کمیسیون‌های مربوطه در حال بررسی است و هنوز به صحن علنی ارسال نشده است. این طرح به عنوان یک طرح کوتاه‌مدتی برای رفع شبهه ربح مرکب و بخشودگی دیر کرد وام‌های تولیدکنندگان در حال تدوین است و قرار بود در زمان تصویب بودجه به لایحه بودجه الصاق شود که این کار صورت نپذیرفت و هم اکنون روند تصویب آن در حال پیگیری است [5].

حال باید کماکان با گذشت حدود یک پنجم از سال 98 منتظر بود این لایحه که اجرای آن یکی از موانع رونق تولید را برطرف می کند به نتیجه برسد و امید داشت که مسئولین دست از تعلل بردارند.

نویسنده: محمدعلی سمیعی

[1] http://yon.ir/BGFbi

[2] http://yon.ir/BGFbi

[3] http://yon.ir/OSPoU

[4] http://yon.ir/CnBfB

[5] http://yon.ir/EPmDk