دیدبان؛ دولت آمریکا تصمیم گرفته است که معافیت‌های تحریمی برای کشورهای خریدار نفت ایران از جمله هند را تمدید نکند.
این مسأله تأثیر زیادی بر کشورهای عمده خریدار نفت ایران از جمله هند، چین، ژاپن و کره که در ماه نوامبر توانسته بودند برای 6 ماه معافیت از تحریم‌ها را دریافت کنند داشته و خواهد داشت.
در میان این کشورها به احتمال زیاد هند یکی از بیشترین تأثیرات را شاهد خواهد بود. این کشور پس از چین دومین خریدار بزرگ نفت ایران است و بخش قابل توجهی از نیاز خود به نفت را از تهران تأمین می‌کند. در واقع ایران پس از عراق و عربستان سومین تأمین‌کننده نفت هند به حساب می‌آید. این به این معناست که اجرای تصمیم آمریکایی‌ها برای دولت هند سخت خواهد بود.
هند فکر می‌کرد می‌تواند معافیت بگیرد
این مسأله همچنین سؤالات گوناگونی را درباره روابط هند با آمریکا مطرح کرده است که از جمله آنها این است که آیا هند در مدیریت رابطه خود با آمریکا اشتباه کرده است، با در نظر گرفتن اینکه هند در «استراتژی هندوپسفیک آزاد و باز» آمریکا مرکز ثقل است شاید دولت نارندرا مودی فکر می‌کرد که بتواند برای روز 2 می نیز از آمریکا معافیت تحریمی بگیرد.
دهارمندرا پرادهان وزیر نفت هند در توئیتر نوشت که این کشور طرح خوبی برای عرضه کافی نفت به پالایشگاه‌های خود دارند و قرار است نفت بیشتری از سوی دیگر تولیدکنندگان نفت به هند صادر شود. پالایشگاه‌های هندی نیز کاملاً آماده هستند که تقاضای داخلی هند برای بنزین، گازوئیل و دیگر محصولات پتروشیمی را پاسخ دهند.
هند قطعا نمی‌تواند خرید نفت از ایران را صفر کند
با این حال اما حتی اگر هند احتمالاً خود را برای کاهش واردات نفت از ایران آماده کرده باشد اما به طور حتم اصلاً آمادگی قطع خرید نفت از ایران را ندارد.
به احتمال زیاد تصمیم آمریکا واکنش‌های منفی را در دهلی نو ایجاد خواهد کرد و گفتمان‌های مربوط به اینکه آمریکا شریک قابل اعتمادی برای هند نیست را تقویت خواهد کرد.
البته چنین واکنش‌هایی در گذشته نیز ایجاد شده بود و هر زمان که شاهد تنش در روابط آمریکا و هند هستیم این رویکردها پررنگ می‌شود.
در حقیقت هند برای نفت ایران گزینه‌های جایگزینی دارد و عربستان، امارات و آمریکا می‌توانند تأمین‌کننده بالقوه نفت مورد نیاز هند در غیاب ایران باشند.
در واقع بیانیه کاخ سفید هم بر این مسأله صحه گذاشت که آمریکا، عربستان و امارات که از جمله صادرکنندگان عمده نفت به بازار جهانی محسوب میشوند در کنار دیگر متحدین و دوستان خود متعهد هستند تا عرضه کافی به بازار جهانی را تضمین کند.
دلایل مختلف استراتژیک از منظر هندی‌ها برای ماندن در کنار ایران
در بیانیه آمریکا آمده است ما توافق کردیم تا با حذف کامل نفت ایران در راستای تأمین تقاضای بازار اقدام کنیم اما چند دلیل استراتژیک وجود دارد که هند را بر آن می‌دارد که خرید نفت از ایران را علی‌رغم وجود گزینه‌های جایگزین ادامه دهد. به عنوان مثال از منظر هند، ایران یک متحد بالقوه و مهم در برابر پاکستان است.
پاکستان به صورت سنتی روابط خوبی با عربستان دارد و از طرف دیگر به دنبال بهبود روابط با ایران است. موقعیت ایران در برابر پاکستان نیز یکی دیگر از جذابیت‌های ایران برای هندی‌ها است چرا که به نفع هر دو کشور است که با نفوذ پاکستان در افغانستان مقابله کند.
*ایران دروازه هند برای دور زدن پاکستان و رسیدن به آسیای مرکزی و افغانستان
از منظری جامع‌تر دهلی نو به ایران به عنوان دروازه‌ای به آسیای مرکزی نگاه می‌کند که این منطقه برای هندی‌ها از منظر استراتژیک بسیار حیاتی است.
هند در بندر چابهار و توسعه شبکه جاده‌ای سرمایه‌گذاری کرده تا بتواند مسیر جایگزینی را به سمت افغانستان و آسیای مرکزی با دور زدن پاکستان برای خود فراهم کند.
علی‌رغم نزدیک شدن روزافزون هند با آمریکا به نوعی وابستگی بین دهلی نو و ایران به عنوان دشمن آمریکا وجود دارد که ریشه در روابط تاریخی و تلاش دهلی نو در گسترش اتحاد با کشورهای گوناگون دارد.
زمانبندی اجرای تحریم‌ها نیز برای هند بحران‌زاست
از طرف دیگر زمانبندی اجرای این تحریم‌ها برای دولت هند بسیار تنش‌زا است.
آیا دولت مودی در برابر فشارهای آمریکا وجهه‌ای تسلیم شده از خود نشان خواهد داد؟ و یا با اجرای تحریم‌ها و متوقف کردن خرید نفت از ایران پی افزایش قمیت بنزین چند روز مانده به انتخابات را به تن خود خواهد مالید؟
تصمیم آمریکا می‌تواند به تشدید چالش‌های هند در رابطه با ایران منجر شود. به عنوان مثال هند تلاش‌های زیادی را برای گسترش روابط خود با عربستان و دیگر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس که مخالف ایران هستند انجام داده است.
فشار کشورهای حاشیه خلیج فارس و رژیم صهیونیستی به هند علیه ایران
چنین روابطی با کشورهای مخالف ایران می‌تواند منشأ فشار به هندی‌ها از سوی این کشورها در راستای تشدید روابط با ایران باشد. هند همچنین روابط خود با رژیم صهیونیستی را نیز تقویت کرده و این رژیم هم اکنون به یکی از تأمین‌کنندگان سلاح برای هندی‌ها تبدیل شده است و این در حالی است که رژیم صهیونیستی در تقابلی جدی با ایران قرار دارد.
تاکنون دهلی نو توانسته است این روابط را از یکدیگر تفکیک کند و این مسأله به آن معناست که هندی‌ها دست از حمایت تهران بردارند.
به نظر می‌رسد مواضع ایران در قبال برخی موضوعات که برای هندی‌ها اهمیت دارد دیگر از منظر هندی‌ها تضمین شده نیست و آنها باید برای جلب نظر ایران تلاش کنند که از جمله این موضوعات نزدیک شدن بیشتر ایران به پاکستان در موضوع افغانستان است و سند این ادعا نیز سفر اخیر عمران‌خان نخست‌وزیر پاکستان به ایران است.
با توجه به آنچه گفته شد طی هفته‌های آینده شاهد آن خواهیم بود که هند از منظر استراتژیک در شرایط سختی قرار خواهد گرفت و باید انتخاب‌های جدی را انجام دهد.
به گزارش آسیانیکی، روز پنج‌شنبه هندی‌ها به صورت ضمنی اعلام کردند که تحریم‌های آمریکا علیه ایران را رعایت می‌کنند.
راویش کومار سخنگوی وزارت امور خارجه هند درباره واکنش هند به تحریم‌های آمریکا علیه ایران، گفت: صادقانه بگویم پاسخی صریح و مستقیم به این سؤال برای من سخت خواهد بود.
وی گفت: تصمیم در این زمینه از عوامل مختلفی از جمله امنیت تأمین انرژی و منافع اقتصادی تأثیر می‌پذیرد.
این در حالی است که سوشما سواراج وزیر امور خارجه هند نیز سال گذشته گفته بود هند فقط از تحریم‌های سازمان ملل تبعیت خواهد کرد و تحریم‌های یک‌جانبه را اجرا نمی‌کند.
هند حدود 10 درصد از نفت مورد نیاز خود را از ایران وارد می‌کند و طی هفته‌های گذشته تلاش کرده است تا در راستای اجرای نسبی تحریم‌های آمریکا خرید نفت خود از دیگر کشورها را افزایش دهند. اما دهلی نو نسبت به لزوم تعویق روابط تجاری خود با تهران نیز به خوبی آگاه است که از جمله مهمترین همکاری‌های دو کشور در حوزه اقتصاد قرارداد هندی‌ها برای توسعه بندر چابهار است که عملیات مربوط به آن را از ماه ژانویه آغاز کرده است.