دیدبان؛ حکومت کانادا یک دموکراسی پارلمانی فدرال و پادشاهی مشروطه است که بالاترین مقام آن ملکه الیزابت دوم محسوب میشود. ساختار حکومت کانادا از پادشاه یا ملکه بریتانیای کبیر، دولت فدرال، دو مجلس سنا و عوام، دولتهای ایالتی و فرماندار کل که بهعنوان نماینده ملکه الیزابت ایفای نقش میکند، تشکیلشده است. رأیدهندگان کانادا و شهروندان نیز در قاعده این هرم قرار میگیرند. این کشور از دولتهای مستقل از هم تشکیلشده است که درمجموع زیرپوشش دولت فدرال قرار میگیرند. الیزابت دوم ملکه بریتانیا، ملکه کشور کانادا نیز هست و قانون به امضاء و به نام او رسمیت و ضمانت اجرایی پیدا میکند.
احزاب سیاسی در کانادا
احزاب سیاسی بخش مهمی از سیستم پارلمانی کانادا را تشکیل میدهند و نمایندگان حزب اکثریت در مجلس عوام کانادا با انتخاب نخستوزیر تأثیر به سزایی در تقنین و اجرای سیاستها دارند. ساختار داخلی احزاب کانادا بر اساس یک نظم سلسله مراتبی است؛ بهطوریکه یک فرد بهعنوان رهبر حزب در رأس این ساختار قرار دارد و اختیارات گستردهای را در رابطه با عملکرد و سازوکار آن حزب به او دادهشده است. رهبر حزب سیاستهای کلی را تعیین میکند و موضع حزب خود را در خصوص مسائل روز مشخص میسازد. تمامی سیاستمداران حزب، چه در مجلس عوام و چه در مجلس سنا، موظفاند که از دستورات این شخص تبعیت و حمایت لازم را به عمل بیاورند. درصورتیکه سیاستمداران عضو آن حزب در چارچوب سیاستها و خط و مشی تعیینشده رفتار نکنند، از سوی رهبر حزب اخراج میشوند. در انتخابات فدرال کانادا، رهبران احزاب بهعنوان کاندیدای نخستوزیری شرکت میکنند.
در نظام سیاسی کانادا احزاب مختلفی به ثبت رسیدهاند و مردم کانادا حق انتخاب وسیعی را در گزینش نمایندگان مورد دلخواه خود دارند. اما در بین این احزاب مختلف، فقط دو حزب اصلی وجود دارد که در طول تاریخ برای کسب اکثریت مجلس و تشکیل دولت بهطورجدی رقابت کردهاند. درواقع نظام سیاسی کانادا یک نظام دوحزبی-اکثریت است که بقیه احزاب نقش حاشیهای را در سیاست این کشور ایفا میکنند. دو حزب اصلی کانادا حزب لیبرال و محافظهکار نام دارند و بیشترین قدرت سیاسی این کشور را به خود اختصاص دادهاند. حزب لیبرال یک حزب چپ است که به دنبال اصلاحات اجتماعی در جامعه کانادا است و حزب محافظهکار نیز بهعنوان یک حزب راست و سنتگرا در نظام سیاسی کانادا فعالیت میکند. حزب دموکرات جدید و حزب بلاک کبکوا نیز در درجه سوم و چهارم احزاب کانادا قرار دارند.
تمامی احزاب کانادا به شرح زیر است:
حزب لیبرال
معرفی کلی
حزب لیبرال یکی از اصلیترین و تاریخیترین احزاب کانادا است که دارای گرایشها چپ میانه بوده و تاکنون بیشترین آمار پیروزی در انتخابات مجلسین کانادا را به خود اختصاص داده است. این حزب در حال حاضر نیز حزب حاکم در مجلس و دولت کانادا است. یکی از برجستهترین و تأثیرگذارترین شخصیتهای تاریخی این حزب پیر ترودو (Pierre Trudeau) پانزدهمین نخستوزیر کانادا و پدر نخستوزیر کنونی، جاستین ترودو (Justin Trudeau) است که بسیاری از مواضع کنونی حزب متأثر از نظرات و اندیشههای او است. حزب لیبرال توانسته است در دوره کنونی (۲۰۱۹ -۲۰۱۵) با کسب ۱۷۹ کرسی از ۳۳۸ کرسی مجلس عوام کانادا اکثریت این مجلس را از آن خود کند و حزب محافظهکار را با تعداد ۹۶ کرسی پشت سر بگذارد.
نماد حزب لیبرال کانادا
مانیفست
همانطور که گفته شد حزب لیبرال کانادا یک حزب با گرایش چپ میانه است که بیشتر توجه خود را برای ترقی طبقه متوسط معطوف کرده است. این حزب از سیاستهای سقطجنین، همجنسگرایی و جذب حداکثری مهاجرین حمایت میکند و بااینکه دارای نگرشهای چپ و اصلاحگرا در حوزه اجتماعی بوده اما در زمینه اقتصاد سعی کرده است که از سیاستهای سرمایه دارانه حمایت کند. این حزب ازلحاظ گرایشها و مواضع سیاسی، قابلمقایسه با حزب دموکرات ایالاتمتحده است.
جاستین ترادو، نخستوزیر کانادا و رهبر حزب لیبرال
برنامههای حزب برای آینده
حزب لیبرال اصلیترین اهداف خود برای آینده را تحت عنوان برنامه «تغییر واقعی» (Real Change) مطرح کرده است. این حزب چشمانداز خود را در حوزههای مختلف اقتصادی، اجتماعی، نظامی، پزشکی، کشاورزی، محیطزیست و خانواده بهصورت یک برنامه معین منتشر کرده و پس از به دستگیری اکثریت مجلس عوام و انتخاب جاستین تروادو بهعنوان نخستوزیر دولت کانادا، خود را موظف به محقق سازی این اهداف نموده است. بر اساس این برنامه دولت کانادا قرار است سیاستهای حمایتی بیشتری را نسبت به طبقه متوسط جامعه اتخاذ کند و شفافیت بیشتری را در امور دولتی ایجاد کند. همچنین برنامه دولت سرمایهگذاری بیشتری را بر روی فنّاوریهای آینده انجام خواهد داد. برخی از اهداف حزب لیبرال در برنامه یادشده به شرح زیر است:
حمایت از حقوق همجنسگرایان
افزایش کمکهای دولت کانادا به کشورهای فقیر در دنیا
سرمایهگذاری بر روی فنّاوریهای سبز
اجرای سیاستهای اقتصادی در جهت کاهش آمار بیکاری در کانادا
تقویت نیروی دریایی و نیروی هوایی کانادا
تخلیه نیروهای کانادایی از کشور عراق
سرمایهگذاری بر روی فنّاوریهای جدید در حوزه کشاورزی
سرمایهگذاری در حوزه خانواده و کودکان
حمایت از سهولت استفاده قانونمند شهروندان از ماریجوانا
ایجاد محدودیت بیشتر بر روی حمل و استفاده از سلاح در کانادا
حزب محافظهکار
معرفی کلی
حزب محافظهکار کانادا از لحاظ تاریخی قدمت کمتری نسبت به حزب لیبرال دارد و در سال ۲۰۰۳ از ادغام دو حزب محافظهکار مترقی و حزب محافظهکار اصلاحگرا تأسیسشده است. این دو حزب در بیشتر تاریخ کانادا در کنار هم نقش جناح محافظهکار سیاست کانادا ایفا میکردند و همواره یک رقیب جدی در مقابل حزب لیبرال فعالیت داشتهاند. حزب محافظهکار مترقی تا پیش ادغام با حزب محافظهکار اصلاحگرا از اصلیترین رقبای حزب لیبرال بوده است. ریشه تأسیس این حزب به قرن ۱۹ بازمیگردد. ایدئولوژی اولیه حزب محافظهکار مترقی تحت تأثیر فرهنگ انگلیسی و مسیحیت پروتستان بود، اما در قرن بیستم و با رهبری برایان مولرونی (Brian Mulroney) ایدئولوژی غالب این حزب تغییر پیدا کرد و اصول سرمایهداری در مواضع این حزب نقش بارزتری یافت. در حال حاضر اندرو شیر (Andrew Scheer) رهبری حزب محافظهکار را به عهده دارد.
مانیفست
اصلیترین مشخصه حزب محافظهکار، اولویتبخشی به اقتصاد، حفظ سنتها و تقویت قدرت نظامی است. این حزب تلاش کرده است تا با پایین نگهداشتن مالیاتها رضایت مردم را ازلحاظ اقتصادی کسب کند. همچنین به نسبت حزب لیبرال، این حزب آمار بهتری را درزمینه ایجاد شغل و افزایش درآمد مردم داشته است. یکی از مشخصههای دیگر حزب محافظهکار در بین مردم کانادا، دخالت کمتر دولت در امور اجتماعی و مرتبط به مردم است و ازاینرو حزب لیبرال را که اصلیترین هدف خود را اصلاح اجتماعی و قدرتمند کردن طبقه متوسط میداند، موردانتقاد قرار میدهد.
اندرو شیر، رهبر حزب محافظهکار کانادا
اندرو شیر، رهبر حزب محافظهکار، رونالد ریگان و مارگارت تاچر را در صدر افراد موردعلاقه خود نام میبرد. این حزب ازلحاظ گرایشها و مواضع سیاسی، قابلمقایسه با حزب جمهوریخواه ایالاتمتحده است.
برنامههای حزب برای آینده
حزب محافظهکار طی سندی که منتشر کرده است، مهمترین برنامه خود برای آینده را در حوزه اقتصاد ترسیم میکند. البته در کنار اهداف اقتصادی، بخش نظامی نیز خارج از توجه این حزب نبوده است. بر اساس سند منتشرشده اهداف و برنامههای حزب محافظهکار برای آینده بدین گونه معرفیشده است:
تنظیم بهینه بودجه فدرال
کاهش مالیات برای کارگران و کسبوکارهای کوچک
ایجاد ۱.۳ میلیون شغل برای مردم کانادا تا سال ۲۰۲۰
گسترش تجارت کانادا در آنسوی اقیانوس آرام
اعطای خانه به ۷۰۰.۰۰۰ شهروند بیخانمان تا سال ۲۰۲۰
مهارت افزایی در بین جوانان برای آمادگی دریافت مشاغل جدید
توسعه و بهرهبرداری بهینه از صنایع، معادن، جنگلها و شیلات
جلوگیری از گسترش و استعمال ماریجوانا
کمک نظامی هر چه بیشتر برای از بین بردن تروریسم اسلامی
سرمایهگذاری بیشتر بر روی امنیت سایبری
نویسنده: مصطفی غفاری