دیدبان: ثبت‌نام داوطلبین مجلسین شورای اسلامی و خبرگان رهبری درحالی پایان یافت که به گفته وزیر کشور داوطلبین کاندیداتوری مجلس شورای اسلامی نسبت به دوره نهم بیش از 2 برابر افزایش داشت و تعداد ثبت‌نام کنندگان در انتخابات مجلس خبرگان رهبری 62 درصد بیشتر از داوطلبان دوره قبل است.[1]

افزایش تعداد داوطلبین این دو مجلس اگرچه با استقبال عده‌ای روبرو شد اما آیت‌الله جنتی دبیر شورای نگهبان آن را ابهام‌انگیز توصیف کرد.

آیت‌الله جنتی با این سؤال که آیا کسانی که به‌عنوان داوطلب ثبت‌نام کرده‌اند خود را واجد شرایط حضور در مجلس می‌دانند با تأکید بر اهمیت مجلس خبرگان گفت: «برخی از این کاندیداهای خبرگان رهبری اگر یک عبارت عربی به دستشان بدهید نمی‌توانند آن را درست بخوانند حتی نمی‌توانند قرآن را هم به‌درستی بخوانند، اگر یک کتاب عربی به دست این افراد بدهید نمی‌توانند آن را بخوانند. بنابراین چرا در انتخابات ثبت‌نام و برای ما زحمت درست می‌کنند؟»[2]

اما اگر به علل چنین پدیده‌ای در این انتخابات نظر کنیم، متوجه فراخوان جریان اصلاحات برای ثبت‌نام در انتخابات و حضور افرادی به‌عنوان سیاهی‌لشکر برای ایجاد هزینه بیشتر برای شورای نگهبان می‌شویم. این سیاست اغلب سال‌های انتخاباتی جریان اصلاحات اجرا شده است؛ چراکه با توجه به کارنامه فتنه‌گرانه برخی از اعضای این جریان سیاسی احتمال رد صلاحیت این افراد بسیار بالاست و از این جهت این جریان سعی می‌کند با ایجاد هزینه و مشغله زیاد شورای نگهبان را در تنگنای فشار سیاسی قرار دهد. نوع فراخوان و حمله سیاهی‌لشکر جریان اصلاحات به سمت گیشه‌های ثبت‌نام وزارت کشور تا جایی است که حتی یکی از زندانیان این جریان بعد از آزادی اقدام به ثبت‌نام برای کاندیداتوری مجلس کرد.

هجمه اصلاح‌طلبان برای مجلس شورای اسلامی در شرایطی است که به گفته احمد شیرزاد این جریان با مازاد کاندیدا در مجلس روبرو خواهد شد و این موضوع باعث شکسته شدن آرای مردمی و به ضرر جریان اصلاحات است. وی معتقد است ایده ثبت‌نام حداکثری راه به‌جایی نخواهد برد و اصلاح‌طلبان باید به دنبال کنش معطوف به نتیجه باشند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به مازاد کاندیداهای اصلاح‌طلب می‌گوید: «مسئله جوان‌گرایی در جای خودش ارزش خوبی است و من از آن دفاع می‌کنم اما برخی اقتضائات حکم می‌کند بیشتر از کاندیداهای موردنیاز در انتخابات ثبت‌نام کنند ولی اینکه ما فراخوان بدهیم که هرکسی می‌تواند، ثبت‌نام کند، به نظر من معقول نیست. حتماً باید بیشتر از افراد موردنیاز ثبت‌نام کنند تا افرادی بمانند که با آن‌ها بتوان لیست‌های انتخاباتی را بست. من مطمئنم می‌شود این کار را با مقداری غمض عین و تخفیف نسبت به ایده‌آل‌ها انجام داد. اما فراخوان گسترده را کار درستی نمی‌دانم. البته زمان از این حرف‌ها گذشته و دیروز آخرین روز ثبت‌نام بود. به‌طور طبیعی بعدازاینکه نام افرادی که صلاحیتشان تأییدشده اعلام شد افرادی باید بروند انصراف دهند و صحنه نباید صحنه شلوغی باشد که بتوان لیست‌ها را بست. بنابراین کار عاقلانه و طبیعی این است که بعد از اعلام تأیید صلاحیت‌ها، عده‌ای کنار بکشند تا جا برای کاندیداهایی که شانس بالاتری برای برنده شدن دارند، باقی بماند.»[3]

شیرزاد بابیان اینکه نفع ما در فهرست‌های جداگانه نیست، بیان می‌کند:‌ «ما از اینکه لیست‌های متعدد اصلاح‌طلبی وارد عرصه شود، سودی نخواهیم برد. اگر ما شانس برد داشته باشیم در یک لیست واحد و یکپارچه است.»[4]

از این جهت جریان اصلاح‌طلب با نوعی به هم‌ریختگی تاکتیکی روبروست که سبب انشقاق بیشتر این جریان می‌شود.

این درحالی است که در انتخابات‌های گذشته نیز به همین منوال شاهد یورش و بعد ریزش داوطلبین انتخابات هستیم. نجار وزیر وقت کشور در مورد انتخابات نهم مجلس شورای اسلامی بیان می‌دارد: «در روند اجرایی انتخابات از مجموع 21942 نفر از داوطلبان مراجعه کننده 5405 نفر داوطلب انصراف دادند و نهایتاً 3444 نفر از سوی شورای نگهبان تأیید صلاحیت شدند که 223 نفر در مرحله اول به مجلس راه یافتند.»[5]

به نظر می‌رسد که با توجه به سخنان شیرزاد نفع اصلاحات بر این است که داوطلبین زیادی انصراف دهند زیرا اگر این افراد از نامزدی در انتخابات منصرف نشوند شاهد مشکل بزرگ انتخاباتی در این جریان و سر برآوردن لیست‌های مختلفی باشیم که به سود این جریان نیست. به هر جهت انفعال تاکتیکی و بی‌نظمی که در این جریان سیاسی مشاهده می‌شود نشان از عدم برنامه‌ریزی صحیح و همچنین انشقاق کلی در این جریان دارد که با وجود ساختارسازی‌های مختلفی که در این جریان از سال‌های قبل صورت گرفته این جریان نتوانسته خود برای این انتخابات همگرا کند.