دیدبان: وحدت میان مردم یک جامعه و امت از امور بسیار مهم است. وحدت سبب می شود که جامعه قوام پیدا کند و یکپارچگی و همدلی در میان مردم به وجود بیاید. از همین رو دین مبین اسلام بسیار بر روی این مسئله تأکید دارد. قرآن در خصوص این اصل مهم در میان مسلمانان میفرماید: «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْکُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُم مِّنْهَا کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ»(آل عمران 103) «و همگى به ریسمان خدا (به دین و کتاب و آورندگان وحى) چنگ زنید و پراکنده نشوید، و نعمت خدا را درباره خود به یاد آرید آن گاه که با هم دشمن بودید پس میان دلهاى شما الفت افکند، پس به نعمت او برادر یکدیگر شدید. و شما بر لب گودالى از آتش بودید پس شما را از آن برهانید. خداوند این چنین نشانههاى (توحید و قدرت و حکمت) خود را براى شما روشن مىکند شاید هدایت یابید» در این آیه می فرماید که مسلمانان مانند برادر هستند و باید همه بر گرد همین دین مشترک که مانند یک ریسمان الهی برای اهل زمین است جمع شوند و از تفرقه بپرهیزند. پس اتحاد بین مسلمانان یک مسئله اصلی و قابل توجه است که نباید از آن غفلت نمود. بنیانگذار جمهوری اسلامی نیز از ابتدای نهضت بر روی وحدت بین جامعه تاکید داشت. این تاکید بر روی اتحاد بین شیعه و سنی به صورت ویژه بود. در ادامه به بررسی نظر بنیانگذار انقلاب در خصوص وحدت می پردازیم.
ثمره وحدت
نتیجه وحدت و همدلی مردم در جامعه به وجود آمدن آسایش و کاهش یافتن تنش ها خواهد بود. «رسیدن به مقاصد عالیه اسلامى در سایه وحدت و آرامش. ما در سایه آرامش و وحدت مىتوانیم این کشور را به مقاصد عالیه اسلامى برسانیم و این مستضعفین را از آن ظلمهایى که در طول تاریخ به آنها شده است، نجات دهیم. اگر آرامش نباشد، کشاورزى نخواهد بود و اگر آرامش نباشد، صنعت راه نخواهد افتاد. اگر آرامش نباشد، اصلاحاتى که باید بشود و براى مستضعفین عمل بشود، نخواهد شد.»[1] پس انقلاب اسلامی برای آنکه بتواند به هدف خود در خصوص مستضعفین و محرومان برسد نیاز به ایجاد وحدت در میان جامعه است.
ثمره عدم وحدت
همانطور که وحدت و همبستگی مسلمین ثمراتی دارد در صورتی که مسلمین وحدت نداشته باشند راه نفوذ دیگران بر آنها باز می شود. اگر مسلمین وحدت کلمه داشتند، امکان نداشت اجانب بر آنها تسلط پیدا بکنند. این تفرقه در بین مسلمین است که باعث شده است که اجانب بر ما تسلط پیدا بکنند.[2] زیرا اجانب و بیگانگان در فضای تشتت و دشمنی ای که از داخل بین مسلمانان باشند بیشتر می توانند نفوذ کنند و گروه های مختلف مسلمین علیه یکدیگر تحریک کنند و به این صورت ضربه ای را که خودشان نمی توانند بر مسلمین وارد کنند کاری می کنند که مسلمین خودشان این ضربه را به یکدیگر وارد کنند. اگر خداى نخواسته این اخلالگرها بتوانند یک کارى انجام بدهند و ما نتوانیم جلو آنها را بگیریم و آنها رو به رشد بروند، و ما به واسطه اختلافات- اگر در بینمان ایجاد بشود- رو به ضعف برویم، خوف این هست که دوباره یک مسائلى شبیه به آن مسائل سابق پیش بیاید یا بدتر از آن. بنا بر این الآن همه ما موظفیم که از آن چیزهایى که مربوط به شخصیات خودمان است یک قدرى صرف نظر کنیم، یک قدرى صبر کنیم.[3] اگر- خداى نخواسته- این قدرتهاى بزرگ در ایران برگردند، نه اسلامى و نه اهل سنتى و نه اهل تشیعى باقى مىگذارد. اگر اینها این دفعه- خداى نخواسته- برگردند، براى اینکه از این برادران سنى و شیعه صدمه دیدند و از اجتماعات آنها نفعهاى خودشان را و چپاولگریهاى خودشان را از دست دادهاند، این دفعه بدانید که- خداى نخواسته- اگر آنها برگردند، اساس اسلام را که منشأ اجتماع شما برادران بود، از بین خواهند برد. برادران بیدار باشند و کسانى که درصدد این هستند که بین برادران شیعى و سنى اختلاف بیندازند، اگر وابسته به امریکا یا شوروى هستند، آنها نصیحت را معلوم نیست بپذیرند و اما اگر وابسته به آنها نیستند و براى اسلام و براى کشور اسلامى خودشان و براى مسلمین مىخواهند کارى بکنند، راه ایجاد اختلاف نیست.[4] پس اختلاف بین مسلمین سبب می شود تا راه نفوذ بیگانگان در میان مسلمین باز شود و از این طریق بتوانند مقاصد شوم خود را در میان مسلمین پیاده کنند. و حتی ممکن اتس به نابودی اسلام در این دعواهای مذهبی بیانجامد.
چه کسانی از این تفرقه سود می برند؟
تفرقه میان مسلمین برای آنها نه تنها سودی ندارد بلکه به ضرر آنها و اسلام است اما در مقابل عده ای هستند که از این تفرقه سود می برند امروز آن چیزى که تکلیف همه ماست، شما برادرهاى اهل سنت، اینها برادرهاى اهل تشیع، همه، همه افراد این ملت تکلیف دارند، این است که الآن توجه به این معنا داشته باشند که دستهایى در کار است که نگذارند اسلام تحقق پیدا بکند، با شیوههاى مختلف. شیوههاى مختلفى الآن در کار است. و این نکتهاش این است که خارجیها آنکه به آن رسیدهاند این است که اسلام است که جلو منافع آنها را مىگیرد. اگر اسلام تحقق پیدا بکند، این مملکت یک مملکت اسلامى بشود، دست آنها دیگر تا آخر کوتاه است؛ و لهذا الآن که همه رأى دادید به جمهورى اسلامى و همه وفادارى خودتان را اعلام مىکنید، و این وفادارى یک امر طبیعى است که همه اسلام را مىخواهید و همه ما اسلام را مىخواهیم، الآن اینها در صدد این هستند که بین مسلمین تفرقه بیندازند و یک برنامههایى، یک پیشنهادهایى بکنند که همه این پیشنهادها یا بیشتر این پیشنهادها براى این است که نگذارند جمهورى اسلامى به آن طورى که اسلام مىخواهد تحقق پیدا بکند.[5] عوامل اجانب که منافع خود و اربابانشان را در خطر مىبینند، براى تحریک برادران اهل سنت و دامنزدن به برادرکشى، قضیه شیعه و سنى را طرح نموده و مىخواهند با شیطنت بین برادران اختلاف ایجاد کنند.[6] پس هرکس که کار می کند خواسته یا ناخواسته دارد برای دشمنان اسلام کار می کند. هر کس بخواهد ایجاد اختلاف بکند، بدانید که از خارج یک الهامى گرفته؛ مقصودشان این است که اسلام را از بین ببرند و باز بشود مثل سابق و ما همه در تحت سلطه اجانب باشیم.[7]
اعلام همبستگی و وحدت
اگر برکت جمهورى اسلامى جز این نبود، این یک برکت بزرگى است که ما را و همه برادرهاى اهل تشیّع و تسنّن را یک جا جمع کرده و همهمان براى اسلام مىخواهیم کوشش کنیم. و باید همه ما توجه داشته باشیم که مبادا یک وقت تبلیغى بشود که در طول تاریخ تقریباً شده است که ما را، برادرها را از هم جدا کردند. اهل سنت را با ما جدا کردند. ما را از آنها جدا کردند. باید اینها را توجه بکنیم. باید ما با هم برادر باشیم. نگذاریم دیگران بیایند همه چیزمان را ببرند و ما بنشینیم سرش دعوا بکنیم سر یک چیزى که نباید دعوا بکنیم.[8] ما پیوستگى خودمان را به اقلیتهاى مذهبى اعلام مىکنیم. ما برادرى خودمان را به برادران اهل سنت اعلام مىکنیم. دشمنان اسلامند که مىخواهند ما را با برادرهاى خودمان مختلف کنند.[9]
نتیجهگیری
مسلمین تا زمانی که براساس قرآن کریم و به دور اسلام جمع باشند از تفرقه بپرهیزند می توانند موفق باشند. اما زمانی که تفرقه در میان آنها به وجود بیاید فرصت و و مجال برای نفوذ بیگانگان در میان آنها به وجود می آید. و آنی می تواند حتی به نابودی اسلام بیانجامد.به نظر دیدبان این وحدت به معنی این نیست که مسلمین عقاید خود را فراموش کنند و عقاید طرف مقابل خود را بپذیرند بلکه به این معنی است که از اختلاف با یکدیگر بپرهیزند. و اختلافاتی که در عقاید با یکدیگر دارند را در فضایی علمی به بحث بگذارند نه در میان مردم و درگیری هایی که در جامعه بروز دارد. پس در صورت اتحاد بین مسلمین راه نفوذ بیگانگان در میان آنها بسته شده و فضای آرامش و همکاری بر کشور حاکم می شود که در این صورت می شود به اوضاع معیشتی مردم محروم رسیدگی کرد.
[1] صحیفه امام ج14، ص: 289
[2] ج8، ص 84
[3] ج 8 ، ص 132
[4] ج14، ص: 288
[5] ج 8 ، ص 132
[6] ج9 ،312
[7] ج14، ص: 383
[8] ج13، ص: 439
[9] ج8، ص 84