دیدبان: دیدبان در راستای مطالب تیم شناسی رجال سیاسی ایران که تا کنون 4 شماره آن را تحت عنوان های:«همه یاران احمدی نژاد» ، «همه یاران لاریجانی»، «همه یاران قالیباف» و «همه یاران رضایی» منتشر نموده است؛ در پنجمین شماره از این سلسله مطالب خود به بررسی تیم رئیس جمهور جدید کشورمان می پردازد.
دکتر حسن روحانی هفتمین رئیس جمهور ایران شد. حسن روحانی از جمله شخصیت هایی است که در هر دو جناح حضور داشته و توانسته در هر دو جناح جایگاهی برای خود تدارک ببیند. وی عضو شورای مرکزی جامعه ی روحانیت مبارز یعنی مهم ترین نهاد سنتی اصول گرایان بود (وی در حدود 10 سال است که در جلسات جامعه روحانیت شرکت نمی کند.) و در همان حال توانست منصوب خاتمی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی باشد. وی اکنون نماینده ی ولی فقیه در شورای عالی امنیت ملی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با حکم رهبری است.
اما اگر حسن روحانی در جایگاه ریاست جمهوری قرار بگیرد یاران قبلی وی و احتمالا همراهان امروزین او چه کسانی خواهند بود؟ حسن روحانی در دوران تصدی مسئولیت های خود از تیم ها و اشخاص مختلفی به عنوان همراهان خود استفاده کرده که در این مجال درصدد بررسی همه ی یاران حسن روحانی هستیم.
تیم مجلس
حسن روحانی تجربه ی 5 دوره نماندگی مجلس را در کارنامه ی خود دارد. حضور طولانی و مستمر در مجلس باعث شد تا وی قدرتی فراوان در این نهاد کسب کرده و حلقه ای از یاران را به رهبری و مدیریت آیت الله هاشمی رفسنجانی تشکیل دهد.
روحانی در دو دوره نائب رئیس مجلس و در دوره های مختلف رئیس کمیسیون دفاع و همین طور رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس بوده که این حضور باعث شده تا وی تبدیل به یکی از مهره های فعال در مجلس شود. روحانی در مجلس به عنوان نائب رئیس مجلس و در ستاد فرماندهی دفاع نیز سمت معاونت هاشمی را برعهده داشته است.
از این رو هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی را می توان از اعضای هم نظر یک تیم دانست که در مجلس به صورت هماهنگ عمل می کردند. اکرمی، منتجب نیا، غفاری و ... از دیگر اعضای این تیم محسوب می شدند.
تیم شورای عالی امنیت ملی
روحانی بعد از بازنگری در قانون اساسی در سال 1368 به عنوان
دبیر شورای عالی امنیت ملی از سوی رئیس جمهور وقت یعنی آیت الله هاشمی رفسنجانی
انتخاب شد. روحانی در مجلس رئیس کمسیون های دفاع و سیاست خارجی بود و همچینین وی
نائب رئیس هاشمی در مجالس بود که باعث شد تا وی در این منصب مستقر شود. وظیفه ی
شواری عالی امنیت ملی در سه حوزه ی دفاع، سیاست خارجی و امنیت ملی تعریف می شود که روحانی توانست در این سه حوزه
تجربه ی زیادی به دست آورد.
از اعضای اصلی تیم روحانی در شورای عالی امنیت ملی و مذاکرات هسته ای می توان به سیروس ناصری و موسویان اشاره داشت. بعد از تغییر دولت و جایگزین شدن علی لاریجانی به جای حسن روحانی این اعضا نیز از تیم مذاکره خارج شدند.
سیروس ناصری به خاطر برخي پرونده‌هاي مربوط به مسائل مالي،
از تيم مذاكرات هسته اي كنار گذاشته شد. وزیر سابق
امورخارجه نيز حكم وي را به عنوان سفير ايران در اندونزي صادر نمود كه مورد موافقت رئيس
جمهور وقت قرار گرفت.. وی در مذاکرات
پاریس به عنوان سفیر ایران در سوئیس در جریان مذاکرات بود.
سیروس ناصری
اما موسویان که به خاطر سوابق تحصیلاتی در آمریکا وارد تیم روحانی در شورای عالی امنیت ملی در مذاکرات هسته ای شد بعد از تغییر دولت هشتم و روی کار آمدن دولت احمدی نژاد از این سمت برکنار شد و بعد با اتهام امنیتی بازداشت شد که با وثیقه ی 200 میلیونی آزاد شد و سپس مقیم دائم آمریکا شد.
سید حسین موسویان
سید حسین موسویان، در سال های 1997 تا 2005، رئیس کمیته
روابط خارجی شورای عالی امنیت ملی ایران بود که برای 2 سال در مذاکرات هسته ای نیز
شرکت داشت. او هم اکنون در خارج از ایران به سر می برد و نویسنده کتابی با عنوان «بحران هسته ای ایران» است که موسسه کارنگی در
سال 2012 آن را منتشر کرده است. او علاوه بر این کتاب، در یک سال گذشته مقاله های
متعددی را در مورد رابطه ایران و آمریکا و مساله هسته ای منتشر کرده است.
همچنین می توان از علی اکبر صالحی؛ محمد جواد ظریف، امیرحسین زمانی، محمدرضا البرزی، محمد سعیدی نیز به عنوان اعضای تیم روحانی نام برد که اطلاعات چندانی از آنان در دست نیست.
صالحی رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف و نماینده دائمی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی بود و اکنون وزیر امور خارجه است.
ظریف نیز سفیر و نماینده دایم ایران در سازمان ملل متحد به
مدت پنج سال بود و در حال حاضر دستیار ارشد وزیر خارجه است.
محمد جواد ظریف
همچنین در این تیم می توان از شخصیت های مختلف نام برد. امیرحسین زمانی نیا نیز عضو سابق تیم هسته ای در حال حاضر در مرکز تحقیقات استراتژیک مشغول فعالیت است. محمدرضا البرزی سفیر و نماینده سابق ایران در مقر سازمان ملل در ژنو بوده است. محمد سعیدی معاون سابق برنامه ریزی، بین الملل و امور مجلس سازمان انرژی اتمی و تیم مذاکره کنندگان بوده اند که در حال حاضر در این شورا فعال نیستند.
تیم مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام
به طور کلی در مجمع تشخیص مصلحت نظام افرادی که نگرش هایشان به هاشمی نزدیک است دیده می شوند. شخصیت هایی نظیر حسن روحانی، علی اکبر ناطق نوری، محمد هاشمی،
دری نجف آبادی، حجت الاسلام علی عسگری، قدرت الله علیخانی و ... در زمره این دسته
جای می گیرند.
یکی از نهادهای مهم در مجمع، مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع می باشد که تقریبا همواره دارای حاشیه هایی بوده است. این مرکز در سال 1368 با هدف تدوین و تنظیم استراتژی برای جمهوری اسلامی ایران در ابعاد گوناگون تشکیل شد اما در سال 1376 براساس مصوبه شورای عالی اداری از نهاد ریاست جمهوری منتزع گردید و به عنوان بخـش تحقیقاتی مجمع تشخیص مصلحت نظام به آن پیوست. اولین رئیس این مرکز موسوی خوئیینی ها بود و رئیس بعدی این مرکز تا به حال حسن روحانی بوده است. از اعضای فعلی این مرکز می توان به امیرحسین زمانی نیا، مجید احتشامی، آرمین امینی، سید علی طباطبایی، محمودرضا گلشن پژوه نام برد.
تیم انتخاباتی
روحانی برای پیروزی در انتخابات یک تیم مجهز را تشکیل داد که تمامی این افراد از دوستان و یاران نزیک حسن روحانی محسوب می شوند.
محمدرضا نعمت زاده
محمدرضا نعمت‌زاده را می توان مهمترین فرد در حلقه ی همراهان و حلقه ی نزدیک حسن روحانی دانست. وی که تحصیلات خود را در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در آمریکا گذرانده؛ سابقه ای طولانی در مدیریت بخش های دولتی و خصوصی دارد. وی قبل از انقلاب در کارخانجات بخش خصوصی فعال بوده اما بعد از پیروزی انقلاب توانست به وزارت کار برسد. وی پس از آن در دولت شهید رجایی، میرحسین موسوی، هاشمی رفسنجانی دارای مسئولیت های مختلف و متعدد بوده است.
وی که در دولت سازندگی به وزارت صنایع و معادن رسید، در دولت اصلاحات مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی شد و در دولت نهم مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و مشاور ارشد وزیر نفت بود. نعمت زاده در سال 1388 بازنشسته شد و در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری ریاست ستاد انتخاباتی حسن روحانی را بر عهده داشت.
اکبر ترکان
ترکان را می توان از مهره های
اصلی تیم روحانی دانست. وی در سال 58 در جهادسازندگی لرستان فعال شد و در سال 60
استاندار ایلام و پس از آن انیز استاندار هرمزگان شد. وی در سال های 64 تا 68
مدیرعامل سازمان صنایع دفاع بود و در دولت
اول هاشمی وزیر دفاع شد و در دولت دوم هاشمی به وزارت راه و ترابری رسید.
ترکان هر چند در انتخابات 1376 جزو تیم ناطق نوری بود اما در دولت خاتمی رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع شد و بعد از آن توانست معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس شود. مسئولیتی که تا آخر دولت نهم و به ریاست محمود احمدی نژاد ادامه داشت. و هم اکنون از اعضای تأثیرگذار حلقه ی اول تیم حسن روحانی محسوب می شود.
وی که با کنار گذاشته شدن از مسئولیت های دولتی به فعالیت های اقتصادی رو آورده بود، یکی از مهم ترین تأمین کنندگان منابع مالی ستاد حسن روحانی محسوب می شد.
محمد باقر نوبخت
محمد‌باقر نوبخت حقیقی، نماینده مردم رشت در چهار دوره مجلس و دبیر‌کل حزب اعتدال و توسعه است. نوبخت خواهرزاده آیت‌الله حجتی، از روحانیون سرشناس گیلان است و دو برادرش نیز در سمت‌های دولتی و قضایی مشغول به فعالیت هستند. او دارای دکترای اقتصاد از انگلستان است. نوبخت در کارنامه ی خود چهار دوره نمایندگی مردم رشت در مجلس را دارد و اکنون به عنوان معاون پژوهش‌های اقتصادی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیر‌کل حزب اعتدال و توسعه فعالیت می‌نماید. سابقه ی نزدیکی نوبخت به تیم هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی به همکاری آنان در مجلس و مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص باز می گردد.
نوبخت بیشتر در مناظره ی خود با محمد خوش چهره رسانه ای شد. وی در آن مناظره به عنوان نماینده ی هاشمی رفسنجانی و محمد خوش چهره نیز به عنوان نماینده ی محمود احمدی نژاد حضور یافتند که رفتار زننده ی نوبخت باعث بدبینی مردم به تیم هاشمی شد.
این چهره نزدیک به روحانی در حزب‌اعتدال و توسعه فعالیت می‌نماید. این چهره نزدیک به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم سخنگوی ستاد مردمی انتخابات روحانی بود و جالب تر آنکه حزب اعتدال و توسعه نیز با صدور بیانیه ای حمایت خود را از حسن روحانی اعلام کرد.
حجت الاسلام علی عسگری
از جمله شخصیت های سیاسی که می
توان از آن به عنوان تیم حسن روحانی نام برد؛ حجت الاسلام علی عسگری است. حجت
الاسلام علی عسگری، معاون پارلمانی مرکز استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و
نماینده ی مردم مشهد در مجلس هفتم بوده است. وی پس از آن وارد تیم مجمع شده و به
عنوان معاون این مجمع فعالیت می کند. از اظهارت وی می توان مواضع هاشمی رفسنجانی
را رصد کرد اما وی برای اولین بار خبر کاندیداتوری حسن روحانی را رسانه ای ساخته و
خبر از جلسات در حلقه ی اول تیم هاشمی و روحانی برای انتخابات داد.
وی در یک مصاحبه ی رسانه ای اعلام کرد که: «ايشان (منظور حسن روحانی) هم به عنوان يكي از چهره‌هاي دلسوز نظام براي برون‌رفت از مشكلات ايران نگراني‌هاي جدي و تلاش مجدانه‌يي دارند...ايشان از مصايبي كه اين سال‌ها يقه سياست خارجي و ديپلماسي ايران را گرفته به شدت ناراحت و نگران هستند. همچنين بارها در جلسات خصوصي از وضعيت اقتصادي كشور و وضع زندگي مردم ابراز ناراحتي كردند».
با اعلام این خبر روحانی به جمع کاندیداهای ریاست جمهوری پیوست و برنامه و سایر اعضای تیم وی نیز مشخص شدند.
حجت الاسلام علی یونسی
یونسی را نیز می توان جزوی از اعضای اثرگذار در حلقه ی یاران حسن روحانی دانست. یونسی وزیر اسبق اطلاعات و در حال حاضر مشاور ارشد حسن روحانی است. تقریبا وی را می توان سخنگوی اصلی جریان هاشمی ـ روحانی دانست. وی با فعالیت در کنار حسن روحانی تمام تلاش خود را برای پیروزی وی انجام داد. سفرهای استانی و حضور در همایش ها و سخنرانی به نمایندگی از حسن روحانی از جمل فعالیت های یونسی در دوره ی تبلیغات بوده است.
یونسی به صراحت به این شبهه ی اصلاح طلبان پاسخ داد که شاید روحانی عضو جناح اصلاح طلبان نباشد اما مطمئنا وی در ذیل گفتمان و بینش اصلاح طلبی تعریف می شود. همو بود که علنی ساخت که پشت سر روحانی چهار روحانی سرشناس دیگر یعنی: هاشمی رفسنجانی، ناطق نوری، خاتمی و سید حسن خمینی قرار دارند.
هاشمی ها
از ابتدای اعلام حضور حسن روحانی در رقابت های انتخاباتی یازدهمین دوره ی ریاست جمهوری؛ فرزندان هاشمی حضوری پررنگ در اطراف وی داشتند. اما دو تن از فرزندان هاشمی یعنی فاطمه هاشمی و محسن هاشمی حضور علنی و فعال تر داشته اند. فاطمه هاشمی دختر بزرگ هاشمی رفسنجانی و محسن هاشمی پسر بزرگ وی هستند که به عنوان حلقه ی یاران تیم روحانی از ابتدا با وی همراه بودند.
فاطمه هاشمی برعکس فائزه فعالیت علنی سیاسی نداشته و بیشتر در حوزه ی مددکاری اجتماعی و خدمات عام المنفعه فعالیت دارد. محسن هاشمی هم بیشتر از آن که چهره ای سیاسی اشد چهره ای اقتصادی و اجرایی است و در کارنامه ی خود مدیرعاملی خطوط متروی تهران را نیز دارد. هر چند صلاحیت وی در انتخابات شورای شهر تهران رد شد اما وی ترجیح داد فعالیت سیاسی این برهه ی خود را در کنار حسن روحانی شدت ببخشد.
حسام الدین آشنا
حسام الدین آشنا استاد
دانشکده ی فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام و داماد آیت الله دری
نجف آّبادی است. وی مشاور رسانه ای حسن روحانی است و در کارنامه ی خود سابقه ی
فعالیت های اطلاعاتی و امنیتی نیز دارد.
حضور وی در کنار حسن روحانی در مناظرات تلویزیونی و همچنین در تهیه و تدوین مستندهای انتخاباتی حسن روحانی نشان از همراهی این استاد دانشگاه امام صادق علیه السلام با حسن روحانی دارد. دانشگاهی که یک فارغ التحصیل دیگر آن یعنی سعید جلیلی نیز در عرصه انتخابات حضور داشت و فعالیت های روحانی در کسوت دبیری شورای عالی امنیت ملی را همراه با دو نامزد دیگر اصول گرایی یعنی قالیباف و حداد عادل به چالش کشد!