دیدبان: كثرت كانديداهاي رياست جمهوري و گمانه‌زني‌هاي گسترده موجود مساله‌اي است كه اذهان بسياري را به خود مشغول كرده است. چنان كه تا كنون مشاهده بيش مي‌شود قريب به بيست نامزد براي اين پست اعلام آمادگي ضمني و صريح كرده‌اند و تعداد بيشتري نيز در فهرست گمانه‌زني‌هاي رسانه‌اي و ... مطرح هستند. البته انتظار جدي مي‌رود كه در فهرست نهايي انتخابات تعداد اين نامزدها كاهش يابد اما در كل مي‌توان گفت كه اكنون، كثرت كانديداهاي رياست جمهوري واقعا يك مساله شده است. (ديدبان در گذشته اولين رسانه‌اي بود که طی مطبلی با عنوان آرایش انتخاباتی 22 نامزد ریاست جمهوری از اين تکثر پرده برداشت و فهرستي از همه کساني که در معرض کانديداتوري هستند منتشر کرد و به دسته بندي آنها نيز پرداخت)
نگاهي كوتاه به اين تكثر حاكي از آن است كه همه گروه‌هاي سياسي حتي آنهايي كه به بهانه‌هاي واهي ادعاي پوچ سالم نبودن انتخابات در ايران را تقويت كردند اكنون به صراحت يا در لفافه از حضور در انتخابات و داشتن نامزد براي پست رياست جمهوري دم مي‌زنند و به حتي اصلاح طلبان نيز با كثرت كانديداهاي محتمل مواجه هستند. در اين جا قصد ما اين نيست كه فهرستي جامع از كانديداهاي محتمل جريان‌هاي مختلف ارائه كنيم اما وقتي در ميان اصلاح طلبان به صورت جدي از خاتمي و گاه عبد الله نوري و گاه هاشمي و عارف و جهانگيرزاده و كواكبيان و شريعت‌مداري و ... به عنوان نامزدهاي محتمل اين جريان براي انتخابات صحبت مي‌شود معلوم مي‌شود كه مساله زير سوال بردن انتخابات از سوي افرادي از اين جريان در انتخابات گذشته، دروغي بيش نبوده است. چرا كه اگر افسانه تقلب حقيقتي داشت، طبيعتا نبايد اصلاح طلبان اين قدر خود را براي حضور در انتخابات حريص نشان دهند. از سوي ديگر جريان‌هاي نزديك به دولت نيز كه در انتخابات مجلس گذشته از بسته بودن فضا و نداشتن نامزد انتخاباتي صحبت مي‌كردند با كثرت كانديداهاي محتمل مواجه هستند، مشايي، رحيمي، صالحي، شيخ الاسلام، هاشمي ثمره، الهام، حاجي بابايي، احمدزاده كرماني، و... نيز كساني هستند كه در گمانه‌زني‌هاي مختلف در رابطه با اين جريان از آنها اسم برده مي‌شود و برخي از آنها به جد خود را براي شركت در انتخابات آماده ساخته‌اند و تلاش جدي براي حضور در اين عرصه دارند؛ همين نشان مي‌دهد كه افرادي كه از عدم امكان مشاركت جدي در انتخابات سخن مي‌گفتند حرفي جز بهانه آوردن براي شكست انتخاباتي خويش نداشته‌اند و گرنه با اين شدت براي انتخابات آماده نمي‌شدند كه با تعدد و تكثر كانديدا مواجه باشند.
البته چنان كه ذكر شد انتظار جدي مي‌رود كه تعدد كانديداهاي رياست جمهوري به اين منوال باقي نماند و برخي از اين افراد كثير با ارزيابي‌هاي خود و برخي نيز با ارزيابي‌هاي شوراي نگهبان از دور خارج شوند تا فضا براي يك انتخاب دقيق‌تر فراهم شود. شوراي محترم نگهبان البته در اين زمينه وظيفه‌اي قانوني دارد كه كساني كه را فاقد صلاحيت لازم براي اين جايگاه حساس مي‌شناسد و يا كساني كه صلاحيت آنها براي چنين جايگاهي احراز نمي‌شود را از گردونه انتخاب خارج سازد تا فضا براي انتخاباتي سالم و صحيح فراهم شود. كثرت كانديداهاي انتخاباتي هم مثبت است و هم منفي.
در باب منفي بودن تكثر كانديداهاي انتخاباتي صحبت‌هاي فراواني شده است كه در جاي خود درست نيز هستند. برخي از نكات منفي قابل ذكر براي اين تكثر به شرح زير است:
نكات منفي کثرت نامزدهای ریاست جمهوری
1. شكستن آراء يكديگر براي كانديداهايي كه شرايط و ويژگي‌هاي نزديك به هم دارند.
2. تخريب يكديگر و اختلاف افكني در مورد كانديداهايي كه هر چند در كليت به هم نزديك هستند ولي در تلاش براي راي آوري رعايت اخلاق انتخاباتي را نمي‌كنند.
3. كشيدن اختلافات سياسي به بدنه اجتماعي مردم از سوي كساني كه خود را حق مطلق و رقيب انتخاباتي خويش را شيطان اكبر مي‌دانند و تصور مي‌كنند كه بايد ميدان انتخابات را عرصه درگيري و جنگ سرد ديد.
4. ايجاد فرصت براي فرصت‌طلبان براي طرح خود و يا امتياز گيري از نامزدهاي اصلي انتخابات.
5. افزايش ناهماهنگي‌ها و دلخوري‌ها بعد از انتخابات در ميان كانديداهايي كه اگر رقيب هم نباشند و با هم رقابت نكنند به راحتي مي‌توانند در يك دولت كار كنند.
6. افزايش هزينه‌هاي انتخابات به علت كشيده شدن به دور دوم و بار كردن هزينه‌هاي فراوان ديگر بر مردم.
7.
ايجاد رئيس جمهوري كه منتخب اول بسياري از مردم نبوده است،
چرا كه وقتي تعدد كانديدا زياد شد و انتخابات به دور دوم كشيده شد به صورت طبيعي
رئيس جمهوري كه در چنين انتخاباتي بر سر كار مي‌آيد منتخب اول بسياري از مردم نبوده است.
نكات مثبت کثرت نامزدهای ریاست جمهوری
اما تكثر كانديداهاي رياست جمهوري به شرطي كه برخي گروه‌هاي سياسي با شيطنت و دسيسه به دنبال تكثر ساختگي و دردسر ساز نباشند، مي‌تواند جنبه‌هاي مثبتي هم داشته باشد. به عبارت ديگر در بسياري از موارد برخي از گروه‌هاي سياسي از تكثر كانديدا و ايجاد سردرگمي از اين طريق اهداف سياسي ناسالمي را دنبال مي‌كنند. مثلا برخي با تكثر كانديدا به دنبال آن هستند كه مظلوم نمايي كنند و عدم احراز صلاحيت كانديداهاي متعدد خود را با تبليغت چنين جلوه دهند كه عدالت در باب آنها رعايت نشده است. اما فارغ از اين دسيسه‌هايي كه براي صاحبان آن نيز فايده عملي چنداني نخواهد داشت مي‌توان گفت كه تكثر طبيعي كانديداها مي‌تواند جنبه مثبت نيز داشته باشد. برخي از جنبه‌هاي مثبت اين امر عبارتند از:
1.
احتمال افزايش مشاركت، به علت افزايش رقابت و افزايش تلاش
انتخاباتي كانديداها:
سابقه انتخابات‌هاي گذشته نيز نشان داده است که هنگامي که تعداد کانديداهاي متعلق به جريان‌هاي سياسي مختلف افزايش مي‌يابد و رقابت ميان آنها جدي‌تر مي‌شود ميزان مشارکت مردمي نيز افزايش مي‌يابد. (براي مشاهده آمارهاي جزئي مشارکت مردم در انتخابات‌هاي رياست جمهوري اول تا نهم به این صفحه مراجعه کنيد.)
2. كانديدا داشتن طيف‌هاي مختلف فكري جامعه و پوشش دادن سلايق مختلف مردم
3. شكست طرح دشمن براي القاء جدي نبودن رقابت انتخاباتي
4. نشاني جدي از اين كه همه گروه‌ها در حقيقت نظام را محبوب و مشروع مي‌دانند
5. آمادگي همه گروه‌ها براي نقش‌آفريني و خدمت در نظام
6. بي‌آبرويي جنبش سبز و ديگر حركت‌هاي تحريم كننده انتخابات از ديگر آثار مثبت اين تکثر کانديداها خصوصا تکثر کانديداهاي اصلاح طلب است. نگاهي به سايتهاي وابسته به جنبش سبز و نيز رسانه‌هاي خبري حامي آنها نشان مي‌دهد که آنچه خود را جنبش سبز مي‌خواند از حضور کانديداهاي متعدد اصلاح طلب در انتخابات احساس شکست مي‌کند و صرفا همين که اصلاح طلبان اظهار تمايل براي شرکت در انتخابات مي‌کنند نشان مي‌دهد که اين جنبش دروغين و پوشالين را دفن شده مي‌دانند.
7. بي‌آبرويي جريان‌هايي كه سلامت انتخابات‌هاي گذشته را زير سوال بردند و مشخص شدن دروغ‌گويي آنها
اين نكات مثبت در واقع حاكي از آن است كه تلاش دشمن براي خدشه در مشروعيت و محبوبيت نظام اسلامي در حوادث پس از انتخابات ٨٨ و فتنه‌اي كه به دنبال آن ايجاد كردند با شكست جدي مواجه شده است و دشمن نتوانسته است در اين زمينه موفقيتي كسب كند. شكست طرح دشمن به حدي بوده است كه حتي اصلاح طلبان كه در انتخابات مجلس قبل تلاش كردند كه حضور جدي در انتخابات نداشته باشند و خود را خارج از صحنه انتخابات نشان دهند در اين انتخابات از مدتها قبل شروع به فعاليت كرده‌اند و حتي چنان كه ذكر شد با تكثر كانديدا نيز مواجه هستند.