گروه رصد بین الملل دیدبان:  حسن تحسين نویسنده و تحلیلگر سیاسی مصري است كه در مقاله اي به بررسي منافع آمريكا و استفاده ابزاري از سازمان ناتو توسط اين كشور پرداخته است. وي ناتو را ابزاي براي پيشبرد منافع آمريكا مي داند و معتقد است كه اروپا قرباني سياست هاي آمريكا در جهان است چرا كه با فروپاشي شوروي سابق عمليات هاي ناتو در خارج از قلمرو اين سازمان در كشورهايي صورت گرفته است كه تهديدي براي آمريكا نبوده است. حسن تحسين در پايان با طرح چند سوال مقاله خود را به اتمام مي رساند كه قضاوت و دادن جواب به پرسش هاي وي را به عهده خوانندگان اين ترجمه مي گذاريم. این مقاله در روزنامه انگليسي زبان عربستان سعودی (Saudi gazette ) در 8 نوامبر 2012 به چاپ رسیده است.

ناتو از شکل گیری تا تضاد با بلوک شرق

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به عنوان یک اتحاد نظامی بین دولتی، بر اساس پیمان آتلانتیک شمالی که در تاریخ 4 آوریل 1949 در واشنگتن امضا شده بود، شکل گرفت. این ائتلاف از زمان شکل گیری آن تا تاریخ کنونی تحت سلطه آمريكا بوده است. سازمان به منزله یک سیستم دفاع جمعی بود که در آن کشورهای عضو به دفاع متقابل در صورت تجاوز خارجی علیه هر یک از آنها به توافق رسیده بودند. ناتو در زمان شکل گیری از 12 کشور عضو تشکیل شده بود. سپس یونان و ترکیه در سال 1952 و آلمان غربی در سال 1955 به عضویت این سازمان درآمدند و ناتو گسترش یافت.

اتحاد جماهیر شوروی سابق پیوستن آلمان غربی به اتحاد را به عنوان یک تهدید مستقیم برای منافع خوذ در نظر می گرفت. در پاسخ به این اتحاد رقیب، شوروی پیمان ورشو را بوجود آورد و این اتحاد پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 منحل شد. جمهوری چک، مجارستان و لهستان اولین کشورهای عضو اتحاد سابق پیمان ورشو بودند که در سال 1999 به ناتو ملحق شدند.

 

موج جدید گسترش ناتو در مقابل موج کمونیسم

سران ناتو در اجلاس خود در پراگ در سال 2002، تصمیم به فرستادن دعوت نامه رسمی به اعضای اروپایی سابق پیمان ورشو، مانند استونی، لتونی، اسلوونی، اسلواکی، بلغارستان و رومانی جهت پیوستن به اتحاد را نمودند. هدف اصلی شکل گیری ناتو مقابله با تهدید شوروی و جلوگیری از گسترش کمونیسم بود. به عبارت دیگر، هدف ایجاد یک بلوک قوی نظامی برای محافظت اروپا از نفوذ کمونیسم بود. در طول سال های طولانی جنگ سرد میان بلوک های نظامی غرب و شرق، هیچ شرایطی نبود که هر گونه عملیات نظامی تحت رهبری ناتو در اروپا یا خارج از محدوه آن را تضمین کند و سلاح های هسته ای عامل اصلی بازدارندگی در این زمینه بودند. افزون بر این، این سلاح جهان را از جنگ جهانی سوم حفاظت کرد و جنگ اقتصاد جهانی جایگزین چنین جنگی شده است. در سال 1966، ناوگان دریای مدیترانه فرانسه در زمان ریاست جمهوری شارل دوگل از فرمان ناتو عقب نشینی کرد و این واقعه اعتراضی به هژمونی آمريكا در اتحاد بود. او مخالف اين بود كه نیروهای فرانسوی تحت فرمان مستقیم آمریکا باشند زیرا؛ دغدغه هایی در وجودش بود که چنین شرایطی فرانسه را به جنگ جهت تامین منافع آمریکا خواهد کشاند نه فرانسه. ناتو قادر به ايفاي نقش مثبت در سه مرحله بود؛ برای اولین بار مداخله در بوسنی هرزگوین در سال 1995، پس از جنگ و نسل کشی انجام شده توسط صربستان،که مداخله ظاهرا برای حفاظت از بوسنی ها نبود، بلکه یک هشدار به فدراسیون روسیه و صربستان آخرین متحد قدرتمند روسیه در اروپا بود. دوم؛ مداخله ناتو در کوزوو در سال 1999 كه نیروی هوایی آمريكا حمله هوایی علیه صربستان به منظور اثبات رهبری ایالات آمريكا در اروپا راه اندازی نمود و در حكم اخطار دومي به روسیه بود. سوم، مداخله در مقدونیه در سال 2002 كه به خلع سلاح آن كشور منتهي شد.

موارد فوق الذكر تا زمانی که آمریکا به عراق و افغانستان حمله كرد تمام عملیات هاي نظامی انجام شده توسط سازمان ناتو بود. پس از اعمال نفوذ آمريكا بر بقیه کشورهای عضو اتحاد ناتو، واشنگتن درگیر این دو جنگ شد که به امنیت اروپا مربوط نمی شد. واشنگتن حتي دلایلي ساختگي و تصنعي براي اين كه به ادعای خود اعتبار بدهد، بوجود آورد. فرمانده عالی آمريكايي نیروهای ناتو كرادوك بنتز هشدار داد که روابط بین آمریکا و فدراسیون روسیه شاهد زوال، و گاهی می توان گفت كه برای اولین بار از زمان پایان جنگ سرد رو به وخامت گذاشته است.

كرادوك به کمیته نیروهای مسلح تحت مديريت مجلس سنای آمريكا، گفت: روسیه به دنبال کاهش نفوذ آمريكا و تضعیف نهادهای امنیتی در اروپا است. او همچنین صراحتا اعلام کرد که آمریکا آماده بكارگيري نفوذ اقتصادی و نیروهای نظامی خود جهت تحقق بخشیدن به اهداف خود است. این بیانیه عجیب و غریب و در يك زمان عجیب و هم زمان با تصمیم فرانسه برای بازگشت به شاخه نظامی ناتو اظهار شده است. تصمیم رئیس جمهور سابق فرانسه سارکوزی، در این زمینه با استقبال رهبران ناتو مواجه شد زیرا؛ آنها از اين رابطه جهت تمایل فرانسه به بهبود روابط خود با آمريكا استفاده مي كردند. اما واکنش های تندي علیه او در این کشور را نه تنها از سوي احزاب مخالف، بلکه از درون حزب حاکم نيز برانگیخت. به همين دلیل سارکوزی تصمیم به انصراف از این سیاست که توسط پیشینیان خود از زمان شارل دوگل رهبر سابق فرانسه دنبال شده بود، گرفت.

منافع آمریکا شاه کلید اقدامات ناتو

هیچ شکی وجود ندارد که ناتو فراتر از هدف و محدوده ی ایجاد شده آن است. تصور غالب اين است که ناتو یک نیروی نظامی قدرتمند است که می تواند با فدراسیون روسیه مواجه گردد و با اتحاد و يكدستگي در یک جنگ احتمالي در شرق دور مشاركت نمايد. اما منافع آمریکا بر حقیقت و اهداف اين اتحاد غالب است، به ویژه پس از تایید این که تمام کشورهای عضو در حال کار در سرويس هاي اطلاعاتي آمريكا هستند و آنها به دنبال راهی برای خروج از باتلاق افغانستان هستند. هنگامی که باراک حسین اوباما وارد کاخ سفید شد، جهانيان منتظر اتخاذ مواضع جدید در بخشی هايي از تصميمات آمريكا بودند، به خصوص پس از آن كه يك آفریقای نیمه سیاه و سفید به عنوان رئيس جمهور انتخاب شد. انتظار مي رفت که او سياست جدیدي در دولت آمريكا با توجه به مسائل بین المللی، به ویژه در رابطه با چالش های امنيتي و متفاوت از سیاست های دوره زمامداري جورج بوش اتخاذ نمايد. اما در طول چهار سال تصدی ریاست جمهوری اوباما هیچ تغییر قابل توجهی در سیاست های دولت روی نداده است و مواضع منفی او باعث یأس و ناامیدی جامعه آمریکا گشته است.

وابستگی ناتو زمینه ساز انحلال آن

از عملکرد کلی ناتو می توان دید که این اتحاد از عوامل و اهداف تأسیس آن به طور کلی منحرف شده است و تبدیل به ماشین نظامی در حال حرکت جهت تأمین خواسته های آمریکا است. در حال حاضر، وظیفه دولت های عضو ناتو به ترمیم خسارات ناشی از بلوک گرایی و سیاست های تهاجمی و بیهوده دولت بوش تبدیل شده است که همین امر منجر به شکل گیری بحران اقتصادی در کل جهان گشت. در نهایت، من فکر می کنم که عمر ناتو به سر آمده و هویت و دلایل وجودی خود را از دست داده است. از این رو، ناتو نیاز به اضمحلال (بازنشستگی)، دارد نه تنها به دليل اين كه نقش ماشین نظامی آمريكا برای دخالت در امور داخلی کشورها تحت عناوینی همچون؛ آزادی، دموکراسی و مبارزه با تروریسم جهانی جهت خدمت به منافع این کشور را دارد، حتی اگر اين دخالت به قیمت از دست رفتن متحدان و دوستان خود باشد. اجازه دهید من با تمام صداقت و شفافیت بپرسم؛ نیروهای ناتو در افغانستان چه کارهایی انجام دادند؟ نیروهای ائتلاف در عراق چکار کردند؟ چرا موضوع دزدان دریایی در خلیج عدن را حل نمی کنند؟ چرا امریکا اجازه حمله به قذافی و نابود کردن بسیاری از زیرساخت های لیبی را داد؟ چرا راهی برای حل بحران سوریه انجام نمي دهند؟ آیا جواب ساده این سوالها استفاده روسیه و چین از حق وتو در سازمان ملل متحد است؟