دیدبان: در گذشته جنگ به صورت رویارویی دو یا چند کشور با هم رخ می داد. در این نوع جنگ ها به علت مشخص بودن منطقه درگیری (اغلب مرزها)، مشخص بودن نفرات و محدوده ی جغرافیایی درگیری، استراتژی های مشخصی برای نبرد در نظر گرفته می شد یا به عبارتی دیگر نبرد از نظم و سازمان مشخصی پیروی می کرد. اما امروزه به دلایل مختلفی از قبیل، هزینه بر بودن این نوع جنگ ها، تلفات بالا، ویرانی های زیاد و ... کشورها سعی می کنند از این نبرد تا حد امکان اجتناب کنند. امروزه کشورهای متخاصم با حمایت از نیروهای رادیکال داخلی، تسلیح مخالفین، حمایت از نیروهای درگیر در عرصه ی بین المللی، سعی می کنند کمتر به طور مستقیم در عرصه ی میدانی نبرد وارد شوند. اغلب در نبردهای بین مخالفین مسلح و ارتش یک کشور که در داخل کشور صورت می گیرد، به دلیل مجهز بودن ارتش به تجهیزات مختلف و داشتن سازمان و نیروی مشخص، ارتش ها به اتخاذ رویکرد کلاسیک در نبرد روی می آورند. این اتفاق در حالی می افتد که مخالفین به دلیل مسلح بودن به سلاح های سبک و نداشتن تجهیزات سنگین و همچنین فقدان فرماندهی مرکزی و ساماندهی مشخص مانند ارتش، به نبرد نامتقارن روی می آورند. این نوع رویارویی در مناطق شهری و غیرشهری نتایج متفاوتی دارد. در مناطق غیر شهری مانند مناطق بیابانی، به دلیل استفاده ی ارتش از جنگ افزارهای سنگین و حمایت توپخانه ایی و پشتیبانی هوایی، کار نیروهای رقیب دشوار می شود. ولی در مناطق شهری که اهمیت آنها چندین برابر مناطق دیگر است، استراتژی نبرد کلاسیک به خوبی مناطق غیرشهری عمل نمی کند. ویرانی زیاد، آسیب دیدن غیر نظامیان، از بین رفتن تاسیسات شهر و تلفات کم نیروهای رقیب، از جمله دلایلی است که نبرد کلاسیک را در مناطق شهری با شکست مواجه می کند.

جنگ کلاسیک در سوریه

یکی از دلایلی که باعث گسترش دامنه ی اعتراضات در سوریه شد، برخورد نظامی سنگین با معترضان بود. سیستم نظامی – امنیتی سوریه به دلیل عدم آشنایی با شیوه های برخورد صحیح، با استفاده از نیروهای ارتش شروع به برخورد با معترضین کرد. گرچه این روند بسیار کوتاه بود و اصلاح شد ولی تاثیر خود را داشت و بهانه ایی که نباید به دست گروه های افراطی داده می شد، داده شد. در ادامه با گسترش درگیری های مسلحانه در شهرها و کنترل شهرها یکی پس از دیگری توسط گروه های مخالف نظام، درگیری ها وارد مرحله ی جدیدی شد. ارتش برای بازپس گیری یا دفاع از شهرها و مناطق دیگر یک استراتژی واحد را در پیش گرفت: نبرد کلاسیک. گرچه این نوع نبرد در مناطق باز با میدان دید بالا مانند مناطق بیابانی جواب داد ولی نتوانست اهداف ارتش را در شهرها محقق کند. تجربه نشان میداد شاید بتوان شهرها را با استفاده از ادوات سنگین و آتش توپخانه و... تصرف کرد ولی تثبیت شهرها و ایجاد امنیت در آنها و پاکسازی آنها از گروههای مسلح نیازمند نوعی تاکتیک خاص است.

نبرد نامتقارن، دست برتر مقاومت

به گزارش دیدبان ورود نیروهای حزب الله به عرصه ی میدانی نبرد سوریه را می توان نقطه ی عطفی در این درگیری ها دانست. این نیروها با ورود خود علاوه بر تقویت روحیه، تاکتیک ها و توانمندی های جدیدی را به جبهه ی حامیان ارتش اضافه کردند. تجربه ی نیروهای حزب الله در بکارگیری شیوه ی های نوین جنگ شهری و نبرد نامتفارن و کسب موفقیت های میدانی، فرماندهان ارتش را قانع کرد تا از شیوه های جنگ شهری به عنوان یکی از تاکتیک های نبرد استفاده کنند. این شیوه خیلی زود جواب داد و در نبرد القصیر تلفیقی از نبرد کلاسیک و تاکتیکهای جنگ شهری، پیروزی بزرگی را برای ارتش به ارمغان آورد. بعد از این عملیات با مشاهده ی مزیت های این نوع از نبرد، تاکتیک ارتش در عرصه ی میدانی از نبرد کلاسیک صرف، به تلفیقی از نبرد کلاسیک و شیوه های نوین جنگ شهری تغییر یافت.

کارزار در شهر

تروریست های مسلح اغلب بعد از تصرف شهر، اقدام به حفر تونل، بستن راه های ورودی، کارگذاری تله های انفجاری، مستقر کردن تک تیرانداز در ساختمانهای بلند و استفاده از مردم به عنوان سپر انسانی می کردند. این اقدامات برای ارتشی که از توپ، تانک و هواپیما استفاده می کرد، کار را مشکل می ساخت. پس از اتخاذ رویکرد جدید، یگان های ارتش در قالب گروه های چند نفره و تیم های کوچک و بزرگ اقدام به ورود به منطقه ی درگیری می کنند. پاکسازی خیابان به خیابان، کوچه به کوچه و خانه به خانه در دستور کار ارتش قرار رفته است. از طرف دیگر نیروهای توپخانه حمله به مراکز تجمع تروریستها را در دستور کار خود قرار داده اند. نیروی هوایی سوریه نیز ترورسیهای در حال فرار و ماشین ها و ادوات سنگین آنها را مورد هدف قرار می دهد. به گزارش دیدبان در این نوع تاکتیک جدید اتخاذ شده توسط ارتش، نیروهای ارتش با ادوات سنگین و حجم آتش بالا، تمام نیروهای اطراف شهر به داخل شهر هدایت می کنند. این کار تا انجا ادامه می یابد که شهر به محاصره نیروهای ارتش درآید. قطع راه های مواصلاتی و عدم دسترسی نیروهای داخل به منابع از ویژگی های این مرحله از نبرد است. پس از این مرحله نوبت به یگان های پیاده ارتش می رسد. با ورود این یگان ها، درگیری وارد فاز جدیدی می شود. در مرحله اول، هدف عقب راندن تروریست ها از مواضع خود است. در مرحله ی دوم یگان ها شروع به پاکسازی مناطق بازپس گرفته شده می کنند. در این مناطق اغلب وجود تله های انفجاری، تونل های مواصلاتی و... محتمل است. این مرحله از عملیات نیازمند نیروهای ورزیده و کارآمد، تجهیزات انفرادی و چریکی مناسب است. وجود نیروهای حزب الله در کنار ارتشیان در سوریه، خلا نیروهای ورزیده و آشنا با این نوع از نبرد را پرکرده است. پس از طی این مراحل نوبت به تثبیت شهر است. قبل از اتخاذ این رویکرد، بسیار اتفاق می افتاد که ارتش سوریه منطقه ایی را از دست تروریستها آزاد می کرد ولی به دلیل عدم توانایی در تثبیت آن پس از مدت کوتاهی به راحتی آن را تسلیم افراد شورشی می کرد. در تثبیت شهر عواملی از جمله ایجاد ایست و بازرسی در خیابانهای اصلی، کنترل گذرگاه های ورودی و خروجی، پاکسازی شهر از مواد منجره عمل نکرده و ایجاد فضای آرام توام با امنیت، نقش به سزایی دارند. در رویکرد جدید، ارتش سوریه اقدامات مختلفی را در راستای تثبیت شهرها به اجرا می گذارد. از جمله ی این اقدامات استفاده از نیروهای مردمی (اللجان الشعبیه – منظمه الدفاع الوطنی) در عملیات ها و پاکسازی و تثبیت شهرها ست که از بین خود مردم شهر اقدام به عضو گیری کرده و پس از آموزش های اولیه، هر یک از آنها در قالب گروه یا گروهان تأمین امنیت چند محله را به عهده می گیرند. این نیروها به دلیل بومی بودن، با وجود آموزش کوتاه مدت در شرایطی می توانند نسبت به ارتشیان مزیت بیشتری داشته باشند.

رویکرد جدید

بعد از اتخاذ رویکرد جدید در سوریه، از یکسال گذشته ارتش این کشور عمده عملیات خویش را در جبهه  مرکزی - غربی و بخش هایی وسیعی از جبهه شمال - شمال غرب متمرکز کرده است و این به دلیل اهمیت این مناطق از حیث موقعیت ژئوپولیتیک و منابع موجود است. از جمله مناطق مهمی که ارتش در آن  با این نوع استراتژی توانست موفقیت هایی را کسب کند، می توان به مناطق القصیر، القلمون و ریف دمشق اشاره کرد. ارتش سوریه هم اکنون عملیات خود را در جبهه های مختلف گسترش داده است تا مانع از برنامه ریزی و تجدید قوای تروریست های مسلح گردد. حمله به مخفیگاه ها، محل های تجمع و حملات پارتیزانی به گروه های مسلح نیزکه با اهداف از پیش تعیین شده ایی از قبیل عدم تمرکز قوای دشمن، گرفتن تلفات، ایجاد فضای ناامنی و جنگ روانی و... صورت می گیرد، از تاکتیک های نوین اتخاذ شده توسط ارتش سوریه است که در این رهگذر می توان به حملات ارتش به مخفیگاه های دوما، اربین، جوبر و وارد کردن تلفات به تروریست ها در مناطق مختلف شهر حلب از جمله الجبلیه، الراموسا، عندان، عذن، اللیرمون و الخاصه اشاره کرد. با اینکه تا کنون این تغییر استراتژی توانسته است کفه ی  معادلات میدانی را به سود ارتش سوریه سنگین کند ولی باز هم نباید از اقدامات گروه های مسلح که توسط سرویس های اطلاعاتی کشورهای غربی به ویژه آمریکا و توسط برخی کشورهای منطقه حمایت می شوند، غافل بود.

نتیجه گیری

در مجموع، با اینکه اوضاع چند سال اخیر سوریه ویرانی ها و صدمات بسیاری را به همراه داشته است ولی می توان گفت ارتش سوریه توانست  طی آن به توفقات زیادی نیز دست یابد. به نظر دیدبان از جمله ی این توفیقات می توان به آزموده شدن نیروهای ارتش در یک نبرد همه جانبه، کسب مهارت های جدید، استراتژی های نوین جنگی و کسب روحیه ی بالا برای مواجهه با هرگونه خطری اشاره کرد که این موارد بدست نیامد جز در سایه ی ایمان به جبهه ی حق، خط مقاومت و ایستادگی و تسلیم ناپذیری در برابر خواست زورگویان و مستبدین.  

منابع :

http://www.presstv.ir/farsi/detail/1393/02/01/2942/Syria-army-conducts-operations/

http://www.asriran.com/fa/news/269360/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4-%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9

http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910528000994

http://www.irinn.ir/news/19333/%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87

http://www.arteshi.com/%D8%AA%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C/