دیدبان
گفته ها و ناگفته های بزرگترین رویداد سیاسی هفته گذشته

روایتی از دیپلماسی اقتدار در مذاکرات استانبول 2

روایتی از دیپلماسی اقتدار در مذاکرات استانبول 2
اختصاصي ديدبان: شنبه گذشته مذاکرات هسته اي در استانبول با دستاوردهاي مهمي براي طرفين به پايان رسيد. با فروکش کردن هياهوهاي رسانه اي و تبليغي در اين مدت، قصد داريم نگاهي به آنچه اتفاق افتاده است بيندازيم.
 
دورنماي مذاکرات استانبول 2: تفرقه در اردوگاه غرب؛ بن بست در نتايج!
دو روز قبل از آغاز مذاکرات استانبول 2، نشريه تايم در يادداشتي به موضوع "دسته بندي مواضع طرف هاي غربي مذاکره" (menu of options) پرداخت.
 در اين تحليل پيش بيني مي شد سخت ترين مواضع را کشورهاي اروپايي (فرانسه، آلمان و انگليس) اخذ کنند. سياستي که "همه يا هيچ" ناميده مي شد چرا که پيشينه مذاکرات کشورهاي اروپايي با ايران، آنها را از توانمندي جمهوري اسلامي در مذاکرات و گرفتن امتيازات، هوشيارتر ساخته بود. از سوي ديگر احتمال مي رفت که روسيه و چين مواضعي نرم تر نسبت به فشار همه جانبه اتخاد کنند و از سوي ديگر متمايل به استفاده از ابزارهاي اعتمادساز باشند. آمريکا نيز در اين ميانه با الگويي متناقض در جلسه حاضر شود چرا که هم به دنبال دستاورد در مذاکرات است و هم اينکه از سوي جمهوري خواهان در داخل تحت فشار است. اين تشتت رويکردها همراه با ديپلماسي درخواست هاي بزرگ، امتيازات کوچک نمي توانست آغاز خوبي براي 1+5 باشد و حتي برخي اخبار از تزلزل در جايگاه اشتون و نارضايتي از عملکرد او توسط قدرت هاي بزرگ خبر مي داد.
اين مسئله باعث شده بود رسانه ها نيز از رويارويي غرب متفرق و ايران منسجم انتظار نتيجه اي که دو طرف از آن راضي باشند را نداشته و افق روشني را از مذاکرات مخابره نکنند. با همين رويکرد خبرنگار يورونيوز که در استانبول مستقر شده بود در تحليلي گفت: «فکر نمي‌کنم که اين دور از مذاکرات پيشرفت محسوسي داشته باشد. انتظار مي‌رود ايران تلاش خواهد کرد تا زمان بيشتري را بدست آورد و کشورهاي غربي هم اعمال فشار اقتصادي و سياسي بيشتر بر ايران را مد نظر قرار خواهند داد.»
 
سياست خواني درست ايران از پالس هاي آمريکا
بن بست احتمالي در نتايج مذاکرات استانبول 2، اوباما را به وحشت انداخت که جمهوري خواهان از اين رهگذر گوي سبقت را از وي نربايند و همين مسئله باعث افت آرا و از دست رفتن کرسي رياست جمهوري آتي نشود. بر اين اساس وي در يکي از سخنراني هاي خود تأکيد کرد « آنها که دم از حمله مي زنند عده اي لاف زن و گنده گو هستند.» موسسه ISIS   -كه عملاً بازوي پژوهشي سازمان سيا درباره جنبه هاي فني برنامه هسته اي ايران محسوب مي شود-  در ادامه اظهار نظر کرد كه غني سازي 3 تا 5/5 درصد در ايران قابل پذيرش است و بايد همه تلاش ها را بر اين متمركز كرد كه ايران از سطوح بالاتر غني سازي صرف نظر كند. همين مسئله باعث جلب نظر تهران در ادامه روند "سياست خواني" طرف آمريکايي پيش از مذاکرات شد. گفتني است مهر 82 و در بيانيه تهران تأکيد شده بود ايران بايد تمامي فعاليت‌هاي غني‌سازي اورانيوم را تعليق نمايد اما موضع جديد آمريکا مي توانست ضمن به رسميت شناختن حقوق هسته اي ايران، "چراغ سبزي به مذاکرات نتيجه بخش" باشد. اين رويکرد غيرطلبکاري و رام شده آمريکا که البته بايد آن را در سطح تاکتيک بازخواني کرد – و نه راهبرد – به همراه بکارگيري تمام اهرم هاي فشار و فقدان گزينه ديگر تهديدي به عنوان برگ برنده باعث مي شد طرف آمريکايي علاقه مندي خود را به "گام هاي متقابل" اعلام نمايد. رويکردي که تا کنون مشاهده نمي شد و ايران يک تنه در برابر خواست هاي متعدد و گاه متناقض 1+5 قرار مي گرفت. سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه هنگام بازگشت از اجلاس «جي 8» - که هماهنگي 1+5 براي استانبول 2 در آنجا شکل گرفت- گفت همه طرف ها {با تأکيد بر آمريکا} به اين باور رسيده اند كه بايد يك روند گام به گام در پيش گرفته شود كه در آن به ازاي هر يك گامي كه ايران برمي دارد طرف مقابل هم يك گام بردارد. 
 
اشتون در کنار محافظان و هيأت همراه 
 
آغاز مذاکرات: نيش هاي کشيده آمريکا و جديت گروه ايراني
وندي شرمن نماينده آمريکا به همراه يک تيم آمريکايي شامل روبرت اينهارن، گري سيمور، پانت تالور و مايک هامر به عنوان اولين نفرات در محل گفتگوها حاضر شدند. گروه ايراني 20 دقيقه بعد وارد سالن شد. پس از گرفتن عکس يادگاري جليلي و اشتون گفتگوها آغاز مي شود و کشورهاي غربي تصميم مي گيرند در ابتداي مذاکرات، مطالبات جديد خود را مطرح نکنند. از سوي ديگر تيم ايراني نيز با مشاهده رويکرد گروه 1+5 از ادبياتي استفاده مي کند که مورد استقبال اعضا واقع مي شود و آن را گامي جدي در جهت نتيجه بخش بودن مذاکرات ارزيابي مي کنند.
شنيده ها حاکي است موضع گيري نماينده روسيه در آغاز گفتگوها باعث تعجب شده بود، رويکردي که تا انتهاي مذاکرات پابرجا نماند و برخي گپ و گفت هاي ديپلماتيک، توانست عمق کم و نمايش گونه آن را برملا سازد به نحوي که ريابکوف در گفتگو با رسانه ها نيز عاقبت تحريم ها را بن بست سياسي دانست. همچنين کاترين اشتون، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا با تأکيد بر اهميت دور بعدي مذاکرات، به جهت نشان دادن چنگ و دندان، تهديد اسرائيل را مهم دانست و مذاکره مستقيم ايران با نماينده آمريکا را خواستار شد. نماينده آمريکا نيز اظهار داشت روابط تهران و واشنگتن نبايد اينقدر بد باشد.
 
محورهاي بحث گروه 1+5 از کجا آمده بود؟
اعضاي گروه 1+5 خواهان مذاکرات بر اساس موضوعات تأييد شده در جلسه هفته گذشته خود در واشنگتن بين وزراي خارجه 8 کشور صنعتي بودند. گفتني است روز پنج شنبه 14 فروردين 1391 (12 آوريل 2012) وزراي 8 کشور صنعتي با حضور در واشينگتن براي دست يابي به يک مداليته مذاکراتي مشترک در مقابل ايران، تلاش کرده بودند. اين نشست با حضور مذاکره کنندگان و وزاري خارجه 1+5 در واشينگتن برگزار شده است اما خبرها حکايت از آن دارد که چين در اين مذاکرات حضور نداشته است. 
 
ديپلماسي نامتقارن و رشته هايي که پنبه شد
رويکرد تيم ايراني منجر به تغيير اولويت هاي مذاکره شد. خبرگزاري رويترز در گزارشي با اشاره به توانمندي ايران در مذاکرات با ?+? استانبول اعلام کرد که ايران با استفاده از "ديپلماسي نامتقارن" مخالفان قدرتمند خود را در نشست استانبول شگفت‌زده و آشفته کرد. ديپلماسي نامتقارن ابزاري است که کشورهايي چون ايران رقبا را به حالت غيرمتعادل و نامتوازن در‌مي‌آورند.
 
 
نماينده ارشد مذاکره کننده ايراني در حال ارزيابي طرف هاي مذاکره
تقاضاي گروه آمريکايي از نوعي ديگر
 همچنين اخباري مبني بر اصرار نمايندگان آمريکا نسبت به تحويل يک پاکت به تيم ايراني شنيده شده است که گويا از قبول آن اجتناب گرديده و تأکيد شده است به ميزبان مذاکرات {ترکيه} ارائه شود اما هيأت آمريکايي پس از رد تقاضاي خود با ناراحتي از اين کار منصرف شده اند.
 
التزام به فتواي ولي فقيه مهمترين نکته در فهم استراتژي هسته اي ايران
مذاکره کنندگان ايراني با تأکيد بر اين نکته که به هيچ عنوان نمي توان از دايره ي فتواي ولي فقيه خارج شد نکاتي را پيرامون اهميت نظر آيه الله خامنه اي بيان کردند. چندي پيش نيز اردوغان در ديدار با هيلاري کلينتون به وي تأکيد کرده بود: «فتواي رهبر ايران درباره حرام بودن سلاح هسته اي را بايد باور کرد چرا که از سوي ولي فقيه عنوان شده و چنين حکم هايي چون و چرا بردار نيست.» 
در ادامه هيأت ايراني به دولت آمريکا پيشنهاد کرد دست از حمايت اسرائيل بردارد تا بتواند رأي مردم آمريکا را به دست بياورد. همچنين مذاکره کنندگان ايراني ضمن موثر دانستن رويکرد گام به گام تأکيد کردند طرف هاي مذاکره بايد گام هاي اجرايي بردارند و برداشتن تحريم ها اولين گام خواهد بود. نماينده ارشد مذاکره کننده ايران نيز گفت 1+5 بايد به همکاري هاي سخاوتمندانه اي که تا حالا ايران با آژانس کرده پاسخ بدهد.
 
اقامه نماز در زمان حل اختلافات اعضاي 1+5
در بخشي از مذاکرات که مسائل مهمي مطرح شده بود و اختلافاتي وجود داشت هيأت ايراني با تأکيد بر اينکه با اختيارات کامل در اين دور از مذاکرات حاضر شده است با زير سوال بردن دايره ي اختيارات اعضاي طرف مذاکره گفت شما اختيارات کافي نداريد و براي هر کدام از موارد مطرح شده بايد موضع خود را هماهنگ کنيد که اين مسئله به مذاکرات لطمه مي زند. اشتون در اين ديدار اعلام کرد که اختيارات کافي براي ادامه بحث ندارد و بايد با اعضاي 1+5 مشورت کند. بر اين اساس بود که در زمان صحبت و رايزني کاترين اشتون و ديگر اعضا در راهرو براي رسيدن به اجماع، هيأت ايراني زمان را مناسب ديد تا با توجه به موعد اذان مغرب و عشاء به اقامه نماز بپردازند.
 
 بنر نصب شده در روز کنفرانس مطبوعاتي انتهاي مذاکرات
 
برگ برنده ايران قبل از آغاز مذاکرات بغداد: 
مذاکرات در روز فتح خرمشهر و روز ملي مقاومت، ايثار و پيروزي
گفتني است دور دوم مذاکرات که روز سوم خرداد است در تقويم رسمي جمهوري اسلامي روز فتح خرمشهر و روز ملي مقاومت، ايثار و پيروزي است. از سوي ديگر بغداد به عنوان يکي از قوي ترين پايگاه هاي تعامل سازنده جمهوري اسلامي و باطلاقي براي نيروهاي آمريکايي و غربي مکان مذاکرات است که پيش از آغاز مذاکرات بايد دور بعدي گفتگوها را پيشاپيش برد جمهوري اسلامي ايران دانست. گزارش ها حاکي است گروه 5+1 بعد از قبول زمان و مکان گفتگوها با اطلاع از مناسبت عظيم اين روز براي ايرانيان تقاضاي جابجايي زمان مذاکرات را داشتند که با مخالفت جمهوري اسلامي ايران مواجه شدند.
 
 پوستر اختصاصي ديدبان: براي دريافت فول سايز روي عکس کليک کنيد
اعلام نتايج: شادي حزبي دموکرات ها
پس از اعلام نتيجه مذاکرات استانبول 2 با اينکه مسوولان عالي رتبه ايالات متحده در سفر به کلمبيا به سر مي بردند اما تصاويري از شادي و عيش و نوش وزير امور خارجه آمريکا در روزنامه ها و پايگاه هاي آمريکايي منتشر شد که باعث تعجب گشت. اين درحالي است که هيلاري کلينتون پيش از آغاز مذاکرات گفته بود: « اميدي به نتيجه گرفتن از مذاکرات هسته اي آتي ندارد ولي براي اينکه گفته نشود آمريکا از ميز مذاکرات فرار کرد در اين مذاکرات شرکت خواهد کرد.» به هر حال به نظر مي رسد دولت اوباما به خاطر منافع حزبي اينچنين در خفا به شادي مي پردازد اما سعي مي کند در بين کشورهاي اروپايي که در تنبيه و قطعي صادرات نفت ايران به سر مي برند و همچنين در ميانه ي فشارهاي اسرائيل حفظ ظاهر کند و سياست هويج و چماق را پياده سازي نمايد. 
 
پس از مذاکرات: فشار بر اوباما؛ تداوم دورويي
نتيجه مذاکرات استانبول 2 و اينکه جمهوري اسلامي ايران بدون کوچک‌ترين عقب‌نشيني از مواضعش در موضوع هسته‌اي توانست طرف هاي مذاکره را وادار به قبول حقوق مصرح در NPT پس از ده سال پيگيري سياست تنش آفريني کند يک موفقيت بزرگ به حساب مي آيد. همچنين فاصله گرفتن غربي‌ها از ادبيات تعليق غني سازي يک دستاورد بزرگ است که در اين مذاکرات حاصل شد. به همين خاطر اوباما به شدت از سوي جمهوري خواهان، لابي صهيونيست ها و اسرائيل تحت فشار است و مجبور شد در سخناني عجولانه تأکيد کند: « هيچ امتيازي به ايران داده نشده است» و « ايران چيزي را نبرده است». هم اکنون اين سوال در ميان سياستمداران آمريکا وجود دارد که اوباما به منظور دستيابي به چه امتيازي حاضر به توافق در مذاکرات و حتي تحقير آمريکا! شده است؟ همين مسئله باعث شد انديشکده آمريکايي "بروکينگز" در گزارشي به قلم "دنيل پلتکا" به تحليل مذاکرات اخير گروه 5+1 با ايران بپردازد و تأکيد کند: ايران بدون ترديد پيروز اين مذاکرات بود. بروکينگز تأکيد مي کند: اين گفت‌وگوها پيروزي براي ايران بود و تحقيري براي دولت اوباما و هيأت مذاکره کننده فلک‌زده آمريکايي بود که تنها مي‌گفتند، "لطفا بياييد با ما مذاکره‌ کنيد".
اما سخنان گري سيمور که جزو تيم همراهي کننده وندي شرمن در مذاکرات استانبول 2 و مشاور اوباما در امور خلع سلاح بود طي روزهاي گذشته اين احتمال را تقويت مي کند که رويکرد آمريکا به صورت تاکتيکي مستکبرانه نبوده و اين احتمال وجود دارد که با فعاليت لابي صهيونيست ها، مذاکرات بغداد به چالش کشيده شود. وي با اشاره به تحريم بانک مرکزي ايران در آخر ماه ژوئن توسط ايالات متحده و آغاز تحريم نفت ايران از اول ماه ژوئيه توسط اتحاديه اروپا اشاره کرده است که هرچه به تابستان نزديک مي‌شويم موضع غرب قدرت بيشتري پيدا مي‌کند. اين سخنان نشان مي دهد که هنوز هم رگه هايي از سياست استکباري آمريکا و اروپا مشاهده مي شود و نبايد به دستاوردهاي استانبول2 بسنده کرد بلکه بايد با جديت و از سر قدرت برنامه ريزي لازم را براي توفيق در مذاکرات بغداد داشت.
 

مرتبط‌ها

حضور 3 میلیون افغان در ایران

همسر دلخواه خود را دانلود کنید

دوئل مرگبار دو اراذل محله فلاح برای قدرت نمایی

تصاویر/ شاسی‌ بلند جدید آمریکایی

تصاویر/کاپیتان پرسپولیس باید اخراج می شد

آغاز برخورد با بدپوششی و کشف حجاب در تهران