دیدبان: نامگذاری سال جدید به نام «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» از سوی رهبر انقلاب پازل نامگذاری 7 سال اخیر را که با محوریت اقتصاد بوده است، تکمیل کرد و نشان داد همچنان رهبری معظم انقلاب اقتصاد را اولویت اصلی کشور می دانند. هر چند در این میان توجه خاص در سال جاری به مقوله فرهنگ نیز جای تأمل دارد اما در این مجال موضوع نامگذاری سال جدید را از منظر اقتصاد مورد بررسی قرار می دهیم.
با نگاهی به عناوین سال های اخیر از سال 87 «نوآوری و شکوفایی»، 88 «اصلاح الگوی مصرف»، 89 «همت مضاعف و کار مضاعف»، 90 «جهاد اقتصادی»، 91 «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» و 92 «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی» می بینیم که روند توجه به ابعاد مختلف مسائل اقتصاد ایران از حوزه نوآوری تا مصرف، توجه ویژه به موضوع کار، روحیه جهادی در حوزه اقتصاد، اهمیت بخش تولید و ضرورت رویکرد حماسی در حوزه اقتصاد همگی بخش هایی است که در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی به عنوان یک منظومه مشخص در اواخر سال گذشته از سوی رهبر انقلاب ابلاغ شد. آن چه در سال جدید به این پازل اضافه شده است ضرورت مدیریت جهادی و عزم ملی برای موفقیت در حوزه اقتصاد است. به ویژه ضرورت دارد موضوع مدیریت جهادی در حوزه اقتصاد تبیین و اهمیت آن روشن شود.
برای درک اهمیت موضوع مدیریت جهادی در حوزه اقتصاد باید توجه داشت که چالش های اقتصاد به عنوان چالش اصلی کشور با توجه به حجم مشکلات که در آمارهای تورم، بیکاری، رشد اقتصادی، شاخص های پولی و بانکی، شدت بالای مصرف انرژی و بسیاری از آمارهای دیگر مشهود است، ممکن است خود را در 2 حوزه سیاست گذاری و اجرا نشان دهد. به عبارت دیگر مدیریت موفق در حوزه اقتصاد برای خروج از وضعیت فعلی و تبدیل اقتصاد ایران به اقتصاد درون زا و برون نگر با تراز تجاری مثبت، نرخ های تورم و بیکاری تک رقمی، رشد مستمر اقتصادی و بهبود شاخص های عدالت اجتماعی مستلزم 2 اصل سیاست گذاری صحیح (اعم از تدوین قوانین و مقررات) و اجرای موفق است. در برهه اخیر به نظر می رسد شکست برخی سیاست های غلط اقتصادی در حوزه هایی مانند هدفمندی یارانه ها، سیاست های پولی، بانکی و ارزی و... منجر به رویکردهای عقلانی تر و مدبرانه تر در حوزه اقتصاد شده است.
به عنوان نمونه اجماع دیدگاه های کارشناسان و مسئولان در ضرورت توجه به بخش تولید در طرح هایی نظیر هدفمندی، جلوگیری از هزینه کردن بی رویه درآمدهای نفتی، اجتناب از خلق بدون حساب و کتاب نقدینگی و برخی موارد دیگر مشهود است و به نظر می رسد فضا برای سیاست گذاری صحیح در حوزه اقتصاد فراهم باشد به ویژه این که با ابلاغ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی محورهای اصلی حرکت در حوزه اقتصاد برای همه روشن شده است و جای ابهام چندانی در حوزه سیاست گذاری باقی نمانده است، اما به نظر می رسد حوزه مدیریت اجرا برای تحقق این سیاست ها نیازمند تأمل جدی است. دیگر نگرانی چندانی درباره اعتقاد داشتن به ضرورت اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی و انگیزه مسئولان برای اجرای این سیاست ها وجود ندارد بلکه دغدغه اصلی این است که آیا آنان که می خواهند این سیاست ها را اجرا کنند می توانند خواسته خود را جامه عمل بپوشانند یا نه؟!
مدیریت جهادی در حوزه اقتصاد رویکردی است که نشان می دهد سیاست گذاری صحیح به تنهایی موجب موفقیت در حوزه اقتصاد نمی شود بلکه توانایی اجرای طرح های اقتصادی در شرایطی که فشارهای تحریم، رکود تورمی و مشکلات ساختاری اقتصاد و کشور وجود دارد، باید فراتر از توانایی معمول و مدیریت های معمول باشد. طرح توزیع «سبد کالا» نمونه ای از طرحی مناسب با اجرایی نامناسب بود که خلاء جدی مدیریت در حوزه اقتصاد را نشان داد. در چنین شرایطی ضرورت دارد مولفه های مدیریت جهادی به ویژه مدیریت جهادی در حوزه اقتصاد که به معنای مدیریت در شرایط سخت و غیرمعمول محیط پیرامونی است، مشخص و تبیین شود. در این میان قطعاً تجربه مدیریت های سخت و سنگین در عرصه هایی نظیر دفاع مقدس که نوع خاص مدیریت فرماندهان در شرایط نابرابر جنگی توانست دفاع مقدس 8 ساله را به نماد غرور آفرین هنرنمایی ایرانیان تبدیل کند، می تواند برای امروز و شرایط سخت اقتصادی به کار آید.
تردید نکنیم اقتصاد کشور همان اندازه که به تدبیر نیاز دارد به مدیریت توانمند نیز محتاج است. مدیریتی که می تواند عقلانیت سیاست گذاران را در عرصه عمل محقق کند. مدیریتی که در شرایط غیرمتعارف امروز با توانی فراتر از توان متعارف عمل کند و اقتصاد را با 2 بال تدبیر و مدیریت جهادی به سرمنزل توفیق برساند.
*منبع: روزنامه خراسان