دیدبان: «آزادی بیان» گزاره ای است که همواره در انتخابات های مختلف، خصوصا ریاست جمهوری از سوی کاندیداها به مردم وعده داده می شود و بسته به شرایط غالب گفتمانی این گزاره می تواند مورد اقبال یا عدم اقبال مردم قرار گیرد.

به عنوان مثال شرایط سیاسی اجتماعی برآمده از فضای خفقان سیاسی در سال های قبل از دوم خرداد که محصول سیاست های دولت سازندگی بود، سبب شد تا وعده آزادی بیان از سوی سید محمد خاتمی بگیرد. اما در چند سال بعد در انتخابات 84 مقوله عدالت خواستگاه اجتماعی پیدا کرد.

در انتخابات اخیر نیز یک بار دیگر «آزادی های سیاسی اجتماعی» از سوی برخی از کاندیداها مطرح شد. حسن روحانی در کارزار انتخاباتی بارها بر این مسئله تاکید کرد و گفت: امنیت مردم منحصراً جلوگیری از ورود بیگانگان به کشور نیست. یکی از موارد امنیت، امنیت مال، حیثیت، جان و آزادی بیان ملت است.

پس از 24 خرداد همه منتظر بودند تا حسن روحانی و این وعده وی را محک بزنند به خصوص  اینکه جریان های دانشجویی با زبان تند نقادانه و البته سازنده خود حالا امید داشتند که در مواجه با دولت تدبیر و امید می توانند نقد کنند و حرف بزنند!

اپیزود اول؛ گمانه زنی درباره کابینه در مطبوعات؛
پس از روی کار آمدن دولت یازدهم و پایان حرف و حدیث های رسانه ای در خصوص پیام انتخابات! حالا گمانه زنی در خصوص کابینه احتمالی روحانی آغاز شد؛ چیزی که به طور معمول از وظایف مطبوعات و رسانه های مجازی است.

حجت‌الاسلام روحانی اما در دیدار با تعدادی از علما و روحانیون که در سالن وزارت کشور برگزار شده بود، در بخش دیگری از سخنانش با ناسازگار خواندن گمانه زنی رسانه ها درباره کابینه یازدهم با اخلاق اسلامی گفت: برخی امروز با گمانه زنی‌ها هم خود و هم دیگران را خسته می‌کنند و گاهی هم توقعات نابجا در جامعه به وجود می‌آورند که این گمانه زنی‌ها و سخنان با اخلاق اسلامی سازگار نیست.امروز شاهدیم یک رسانه، فردی را به عنوان نامزد یک وزارت‌خانه معرفی می‌کند و رسانه‌ی دیگر او را نقد می‌کند و رسانه‌ی دیگر نیز برای او شرط می‌گذارد. این اعمال رسانه‌ها موجب خستگی مردم می‌شود.

این در حالی بود که یکی از مصادیق آزادی بیان، آزادی مطبوعات است و اگر رسانه ها در این خصوص گمانه زنی نکنند چه کنند. از سویی دیگر منتقدان دولت نیز با برچسب تندرو و افراطی متهم شدند.

اپیزود دوم؛ تعطیلی محل ظهور و بروز آزادی بیان!

رئیس جمهور دانشگاهی و حقوق دان هنوز بر سر کار آنچنان که باید استوار نشده بود که خبری قابل تامل از سوی وزارت ارشاد دولت منتشر شد.

خبر کوتاه و واضح بود نمایشگاه مطبوعات لغو شده است و به تاریخ دیگری موکول خواهد شد.

همین باعث شد تا یک سوال جدی در اذهان شکل گیرد و آن اینکه آیا مطبوعات باید چوب اقدامات "روحیه نقد ناپذیرانه"‌ی دولت "اعتدال" را بخورند؟! چرا که چندی قبل هم از سوی رئیس دولت در ماجرای انتشار اسامی و پیش بینی احتمالی از کابینه با واکنش غیرقابل انتظار وی مواجه شده بودند.

 اپیزود سوم؛ گزارش 100 روزه
یکی دیگر از وعده های انتخاباتی حسن روحانی وعده گزارش 100 روزه به مردم بود که این نیز در سایه سلیقه رسانه ای خاص دولت قرار گرفت.
 
بیش از 100 روز از دولت گذشت و همه مردم چه آنان که به رئیس جمهور منتخب رای داده بودند و چه آنان که رای نداده بودند که البته تعدادشان تقریبا برابر است منتظر بودند که ببینند تا خدمات دولت در صد روز گذشته چه بوده است؟ چرا که رئیس جمهور قول داده بود که 100 روزه مشکلات را حل کند!

گفتنی است برخی نخبگان سیاسی قول یکصد روزه رئیس جمهور برای حل مشکلات، انتخاب نماد کلید و نشان دادن انواع و اقسام آن (از مقوایی تا کاغذی در سایزهای مختلف) در همایش های انتخاباتی و حتی مناظره تلویزیونی و... را یک اقدام "پوپولیست مابانه" می دانستند!

اما به هر حال شب موعود فرا رسید و مردم منتظر بودند تا ببینند رئیس جمهور دیپلمات و موفق در مناظره ها چگونه در برابر مجریان پرسشگر و کنجکاو صدا و سیما که آمده اند "مو را از ماست بیرون بکشند" ظاهر می شود؟ اما آنچه رخ داد این بود که در طول برنامه چیزی جز رویکرد "لبخند وار و تایید گونه" مجریان وجود نداشت و شاید اگر نبود حسن روحانی، سیاستمدار و دیپلمات، برنامه یخ می زد او خودش هم سوال را می پرسید و هم جواب می داد و مجریان هم با "لبخند" او "لبخند" می زدند و پازل سوالات روحانی را کامل می کردند، انگار به آنها گفته شده بود که در این برنامه نباید "مجری" باشند بلکه باید "بازیگر" باشند!

دستاورد این گزارش یکصد روزه برای مردم چیزی جز شیر پاستوریزه ای که در مدرسه به بچه ها میدهند و سبد کلایی که رئیس جمهور قبلی هم می داد، نبود به طوریکه حالا یک سوال به صورت جدی تر مطرح شد و آن اینکه آیا برخلاف انتقادهای دولت از دولت قبلی مبنی بر رفتارهای عوام فریبانه و پوپولیست وار آیا دولت جدید هم از همین روش بهره می گیرد؟!

البته بعد از برنامه دلیل رفتار مجریان صدا و سیما روشن شد آنها برای اجرای این کار، انتخاب شده و در قرنطینه قرار گرفته بودند!

اپیزود چهارم؛ لغو سخنرانی دانشجویان در حضور رئیس جمهور
اما دانشجویان نه روزنامه بودند که بتوان به آنها تذکر داد و نه مجری بودند که بشود آنها را قرنطینه کرد؛ آنها برای افزایش سرعت پیشرفت در کشور و مانع شدن از انحراف دولت ها از مسیر اصلی همچنان انتقادات سازنده خود را در فضای دانشگاه و فضای مجازی مطرح می کردند و امیدوار! بودند که روزی این انتقادات و البته پیشنهادات خود را در حضور رئیس جمهور مطرح کنند.

این امید همچنان در دل دانشجویان زنده بود تا اینکه با خبر شدند رئیس جمهور کشورمان 16 آذر به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه شهید بهشتی حضور می یابد و آماده است تا سخنان نمایندگان دانشجویان در تشکل ها و اتحادیه های دانشجویی را  بشنود.

همه آماده شدند و جلسه های فوری خود را برای این مهم برگزار کردند تا متن سخنرانی نماینده اتحادیه هم انتقادی، شفاف و بی پرده باشد و هم طوری باشد که شان رئیس جمهور حفظ شود تا به قول معروف احترام "ریش سفید" او حفظ گردد اما شبانه خبری به اتحادیه های دانشجویی رسید و آن این بود که گفتند سخنرانی نمایندگان تشکل های دانشجویی در حضور رئیس جمهور لغو شده است و فقط ایشان حرف می زنند.

و اکنون بعد از گذشت 4 ماه از دولت تدبیر، امید و اعتدال، جناب آقای روحانی نه تدبیری برای آزادی دارد و نه دانشجویان امیدی به آن دارند و نه اعتدالی در آزاد بودن دگراندیشان رفرمیست!

امروز ناچاریم که آن را فریاد بزنیم چون اگر ما فریاد نزنیم دگر اندیشان منورالفکر آن را می بلعند و به نام خود ثبت و ظبطش می کنند چون آنها همیشه از هفت دولت آزادند!

بهروز کلاته

خبرنامه دانشجویان ایران