به گزارش گروه رصد دیدبان به نقل از وطن آنلاین جریان اصلاحات حداقل دو وزارتخانه فرهنگ و علوم را سهم خود از دولت یازدهم می دانست و در همان ابتدا محمد خاتمی در نامه ای به روحانی؛ احمد مسجدجامعی را به عنوان وزیر پیشنهادی فرهنگ معرفی کرد که با برخورد تند روحانی مواجه شد. وزارت فرهنگ اتفاقا به علی جنتی؛ یک راست هاشمی‌چی سپرده شد و سرخوردگی های جریان اصلاح طلب از روحانی شروع شد.
بیشتر هجمه اصلاح طلبان به محمد خاتمی بود که اصلاحطلبان را وادار کرده بود در انتخابات ریاست جمهوری علیرغم میل باطنی از روحانی حمایت کنند. آنها که معتقد بودند هم هزینه شدند و هم سهمی از دولت نبرده اند از طریق جریان رسانه ای خود فشار بالایی را برای کسب وزارت علوم-دومین وزارت فرهنگی پر اهمیت کشور- آوردند و روحانی مجبور شد تا یک گزینه اصلاح طلب را برای وزارت علوم پیشنهاد دهد.
میلی منفرد؛ معاون دانشجویی معین و سرپرست وزارت علوم بعد از وی اولین گزینه پیشنهادی وزارت علوم بود که در مجلس مخالفین بسیاری داشت؛ از فعالیت های میلی منفرد در فتنه 78 تا حضورش در فتنه 88 دلایلی بود که مجلس به وی رأی اعتماد ندهد و روحانی سرپرستی وزارت علوم را به توفیقی؛ وزیر علوم خاتمی داد تا زمان مجدد پیشنهادی وزیر علوم فرارسد.
صداهایی که از مجلس شنیده می شود؛ توفیقی نیز که خود از فعالین فتنه 88 بوده و برخورد های شدیدی با دانشجویان منتقد در زمان تصدی وزارت علوم در دوران اصلاحات داشته است؛ رأی اعتماد نخواهد گرفت با این وجود باید دید روحانی همچنان بر یک گزینه اصلاح طلب و فعال سیاسی دست خواهد گذاشت یا فردی که بر حوزه علم و فناوری احاطه داشته باشد و بدور از نگاه های سیاسی با دانشگاه برخورد کند؟
رهبر معظم انقلاب در سال جاری به مسئولان و کارگزاران نظام دو اولویت اصلی "اقتصاد و علم" را گوشزد کردند. ایشان فرمودند:« آنچه که در حال حاضر برای کشور اولویت دارد - به نظر من مسئله‌ی اقتصاد و مسئله‌ی علم است. مسئولان کلان کشور، سیاستگذاران کشور، کسانی که اداره‌ی امور اساسی را در کشور به عهده دارند، به این دو نقطه‌ی اصلی برای پیشرفت باید توجه کنند. روی مسئله‌ی اقتصاد کشور باید تکیه شود، روی مسئله‌ی پیشرفت علمی کشور هم باید تکیه شود. توجه به اقتصاد خوشبختانه نسبتاً عمومی است؛ همه توجه دارند. حماسه‌ی اقتصادی هم جزو شعار امسال بوده. امیدواریم همچنان که حماسه‌ی سیاسی انجام گرفت، حماسه‌ی اقتصادی هم با همت مسئولین انجام بگیرد. البته کار اقتصادی، کار کوتاه‌مدتی نیست؛ کار یک ماه و دو ماه و یک سال نیست؛ لیکن باید حرکت آغاز شود. روی مسئله‌ی علم هم من تکیه میکنم. در این ده سال گذشته، حرکت علمی ما خیلی خوب بوده؛ پیشرفت علمی و سرعت پیشرفت، بسیار خوب بوده است؛ اما این سرعت پیشرفت باید کند نشود.»
از سوی دیگر ایشان در محیط های علمی نیز اولویت ها را مشخص کردند. ایشان در دیدار اساتید فرمودند:« نکته‌ای که بر این اساس بنده اصرار دارم در ذهن آقایان و خانمها و اساتید محترم مطرح باشد، این است که «گفتمان علم و پیشرفت علمی» و «گفتمان پیشرفت عمومی کشور» - یعنی انگیزه برای سهیم شدن دانشگاه در پیشرفت کشور - در دانشگاه باید حفظ شود؛ که البته امروز وجود دارد، اما باید حفظ و تقویت شود. هیچ چیزی نباید با این گفتمان در دانشگاه مزاحمت کند. باید اصرار بر نوآوری علمی در دانشگاه وجود داشته باشد؛ اصرار بر قرار گرفتن پیشرفتهای علمی در خدمت نیازهای کشور، که یکی از جهتگیری‌ها و معیارهای اساسی این است.»
این تاکیدات رهبری در کنار تلاش 12 ساله ایشان در «گفتمان‌سازی برای شکستن مرزهای دانش» این امر را مسجل می کند که رهبری نیز وزیر علومی را مناسب می دادند که بتواند همپای فضای علمی کشور حرکت کند و بدان جهت بدهد. در این بین اما گزینه های مطرح بعد از توفیقی برخی برآمده از فضای علمی و فناوری هستند و برخی همچنان با همان نگاه سیاسی مد نظر قرار می گیرند. چهار گزینه اصلی وزارت علوم بعد از عدم رأی اعتماد به توفیقی عبارت اند از:
فرجی دانا
رضا فرجی دانا مدرک کارشناسی خود را در سال ۱۳۶۵ در رشته مهندسی برق از دانشگاه تهران دریافت کرد و سپس برای ادامه تحصیل در دانشگاه واترلو عازم کشور کانادا شد. به این ترتیب او تحصیلات خود را در این دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد (۱۳۶۸) و دکتری (۱۳۷۲) در رشته مهندسی برق به انجام رسانده است. در حال حاضر وی عضو هیئت علمی دانشکدهی مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران است.
فرجی دانا پیشتر بین سالهای ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۴ ریاست دانشگاه تهران را عهده دار بود. او پیش از انتصاب به عنوان ریاست دانشگاه تهران مدتی ریاست گروه مهندسی برق و کامپیوتر دانشکده فنی و پس از آن هم به مدت بیش از ۵ سال ( ١٣٧٦تا ۱۳۸۱) ریاست پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران را برعهده داشت.
از دیگر مسئولیت های او می توان به ریاست مرکز انفورماتیک دانشگاه تهران بین سالهای ١٣٧۵ تا ۱۳۸۱ , و ریاست انجمن مهندسی برق و الکترونیک ایران (IEEE Iran Section) در سالهای ١٣٨٦ و ١٣٨٧ اشاره کرد.
دکتر فرجی دانا که در جرگه اصلاح طلبان دوم خردادی به حساب می آید؛ پس از استعفای مصطفی معین در اواخر کار دولت دوم سید محمد خاتمی، برای احراز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس معرفی شد که رای اعتماد نیاورد.
مهدی نژاد
محمد مهدی نژاد نوری گزینه دیگر تصدی وزارت علوم تحقیقات و فناوری است. وی لیسانس و فوق لیسانس الکترونیک را از دانشگاه علم و صنعت کسب کرد و بعد از آن در مقطع دکترای الکترونیک در دانشگاه هوکایدو ژاپن ادامه تحصیل داد.
مهدی نژاد که در دسته بندی های سیاسی و جناحی چپ و راست و تندرو نیست بعد از بازگشت به ایران به دانشگاه مالک اشتر رفت و عضو هیئت علمی این دانشگاه شد. وی سپس ریاست دانشگاه صنعتی مالک اشتر را بر عهده گرفت.
مهدی نژاد نوری ، عضو هیئت امنای بنیاد ملی نخبگان، رئیس صنایع هوایی قدس و رئیس موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاع است و به دلیل تخصصش در فناوری های نوین همچون تخصص پهباد های رادار گریز و هواپیماهای بدون سرنشین به معاون علمی و پژوهشی وزارت علوم در دولت دهم، دهم منصوب شد.
وی در دوران تصدی معاونت علمی و پژوهشی وزارت علوم شرکت های دانش بنیان و پارک های علم و فناوری بصورت جدی در دستور کار خود قرار داد و تا بتواند بنا به توصیه رهبری حلقه مفقوده تولید علم و اتصال آن به فضای اقتصادی و کسب ثروت را ایجاد کند.
تصویب ٤٠ طرحهای کلان ملی، ایجاد شبکه آزمایشگاههای ایران، توسعه پارکهای علم و فناوری کشور، قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان، ابلاغ تحقیقات کاربردی نیاز محور، توسعه فناوری حوزه دفاعی کشور و بخش عظیمی از رشد شاخصهای علمی ایران اسلامی در زمان وی بوده است به طوری که رشد تولید علمی در زمان وی به 11 برابر و نیم بالاتر از متوسط جهانی رسیده است و ثبت 17 هزار مقاله علمی پژوهشی طی چند ماهی که آخر فعالیت وی در نمایه اسکوپس توانست ایران را 5 رتبه بالاتر از ترکیه قرار دهد.
مهمترین تلاش مهدی نژاد در وزارت علوم که او را نزدیک ترین گزینه به صندلی این وزارتخانه کرده است؛ تلاش وی برای کلید خوردن 48 طرح کلان ملی در وزارت علوم طی زمان تصدی اش بوده است؛ طرح هایی همچون طراحی و ساخت هواپیمای ۱۶۰ نقره، ساخت توربو ژنراتور های بزرگ بیست و پنج مگاوات، تولید بیو دیزل از میکرو آلگ، طراحی پلت فرم ملی برای خودرو سواری کلاس b، طرح جامع تولید واکسن‌های انسانی، تولید داروهای نوترکیب، ایجاد سامانه حمل و نقل هوشمند و پیاده سازی سامانه حمل نقل سریع ملی، شبکه ملی اطلاعات، بومی سازی و توسعه فناوری های حوزه زیر سطحی، بررسی اثرات تغییر اقلیم و مدیریت خشکی و خشکسالی گوشه ای از چهل طرح ملی است که مهدی نژاد راه اندازی کرد.
در کنار اینها وی برای اولین بار در کشور ۵ طرح پژوهشی کلان در حوزه علوم انسانی شامل طرح جامع مطالعات امنیت اجتماعی٬ طرح جامع سیاست خارجی برای دستیابی به امنیت پایدار٬ مطالعات- بررسی و تدوین معیار های برنامه ریزی و طراحی شهری ایرانی اسلامی و.... به انجام رساند.
مهدی نژاد از گزینه هایی بود که در سرپرستی وزارت علوم نیز مطرح می شد و شنیده ها حاکی است که تا کنون هیئت دولت چندین بار از وی برنامه کاری خواسته و روی برنامه هایش بررسی کرده است.
واعظ زاده
صادق واعظ زاده در سال 1338 در مشهد مقدس به دنیا آ‌مد. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را با جهش تحصیلی در این شهر گذراند و در سال 1355 در رشته مهندسی برق در دانشگاه علم و صنعت ایران پذیرفته شد. واعظ زاده در دوران تحصیل در فعالیت‌های دانشجویی اسلامی، قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حضوری فعال داشت.
وی مدرک لیسانس خود را در سال 1364 دریافت کرد و پس از قبولی در امتحانات سراسری اعزام دانشجو به خارج، درجه فوق لیسانس و دکتری مهندسی برق را از دانشگاه کوئین کانادا به ترتیب در سالهای 1372 و 1376 اخذ کرد و به عنوان استادیار در دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگا تهران مشغول به کار شد. واعظ زاده در سال 1380 به رتبه دانشیاری و در سال 1384 به رتبه استادی ارتقاء یافت.
وی در دهه 60 عضو دانشجویی ستاد انقلاب فرهنگی و سپس منتخب جهاد دانشگاهی در شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس شورای مرکزی جهاد دانشگاهی، عضو شورای عالی برنامه ریزی در وزارت فرهنگ و آموزش عالی و معاون دانشجویی این وزارت بوده است.
همچنین از سال 1378 تا 1381 مشاور برنامه ریزی و توسعه وزیر فرهنگ و آموزش عالی و از سال 1378 تا 1384عضو هیأت امنای جهاد دانشگاهی بوده است. از سال 1381 نیز به عنوان عضو حقیقی مجدداً به عضویت شورای عالی انقلاب فرهنگی درآمد.
واعظ زاده از سال 1380 رئیس هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و عملی این شوراست و ارزیابی‌های کلان علمی، آموزشی و فرهنگی کشور را سرپرستی می‌کند.
وی در سال 1377 آزمایشگاه پژوهشی سیستم‌های حرکت پیشرفته را تاسیس و سرپرستی کرده است. کنترل پیشرفته ماشین‌های الکتریکی با پردازشگرهای پرقدرت DPS برای اولین بار در کشور در این آزمایشگاه پیاده سازی شد.
استاد گروه قدرت دانشکده مهندسی برق دانشگاه تهران و عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام است. او در دولت اول محمود احمدی‌نژاد اولین معاون علمی رییس جمهور ایران، دبیر شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری و رییس بنیاد ملی نخبگان بود. وی هم اکنون رئیس شورای عالی مرکز الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت می‌باشد.
واعظ زاده عضو ارشد انجمن بین المللی مهندسین برق و الکترونیک (IEEE)، عضو هیئت سردبیری سه نشریه عملی بین المللی و دو نشریه علمی پژوهشی داخلی است و در کمیته راهبردی و علمی کنفرانس‌های متعدد بین المللی در زمینه تخصصی خود عضویت داشته و دارد و نشست‌های مربوط را اداره کرده است.
وی بالغ بر یکصد و پنجاه مقاله پژوهشی در مجلات و کنفرانس‌های داخلی و خارجی چاپ و ارائه کرده است. وی همچنین مقالاتی در زمینه مدیریت فناوری تالیف کرده و کتاب « موسسات فناوری؛ راهبردهای دکترین عملکرد» به ترجمه او از سوی دانشگاه تهران انتشار یافته است. طرح پژوهشی وی در سال 1384 به عنوان طرح پژوهشی نمونه دانشگاه تهران انتخاب شد.
عارف
محمدرضا عارف (زاده ۲۷ آذر ۱۳۳۰ در یزد است؛ هر چند استاد برق دانشگاه شریف است اما بیشتر از او بهعنوان یک چهره سیاستمدار نام برده می شود.
عارف پس از تحصیل مهندسی برق در دانشگاه‌های تهران و استنفورد، کار خود را با معاونت طرح و توسعه و سپس سرپرستی شرکت مخابرات ایران آغاز کرد. او از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۵ استاد دانشگاه صنعتی اصفهان و از آن زمان تا کنون استاد دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف بوده است. در سالهای دهه ۱۳۶۰ در سمت‌های معاونت‌های دانشجویی، آموزشی و هماهنگی و قائم مقامی وزارت فرهنگ و آموزش عالی مشغول به کار بود. در ۱۳۷۳ به ریاست دانشگاه تهران منصوب شد.
با انتخاب سید محمد خاتمی به ریاست جمهوری در ۱۳۷۶، عارف به عنوان وزیر پست، تلگراف و تلفن به کابینه راه یافت. در ۱۳۷۹ به عنوان اولین رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی و معاون رییس جمهور منصوب شد. در دولت دوم سید محمد خاتمی او به عنوان معاون اول وی تا سال ۱۳۸۴ مشغول به کار بود.
او در حال حاضر عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، استاد دانشگاه شریف؛ رئیس بنیاد امید ایرانیان و و رییس هیئت مدیرهی بنیاد باران(تشکیلات سیاسی سید محمد خاتمی) است.
عارف در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ ایران با شعار "معیشت و منزلت و عقلانیت" کاندیدا شد، اما پس از یک ماه مبارزه انتخاباتی و پس از دریافت نامهای از سید محمد خاتمی، علیرغم میل باطنی چهار روز پیش از رأی‌گیری به نفع روحانی از ادامه انتخابات انصراف داد.
هر چند عارف با فشار خاتمی از انتخابات کنار کشید اما بارها اعلام کرده است که روحانی را یک اصلاحطلب نمی داند و تاکنون حاضر به همکاری با وی نشده است. پس از شنیده شدن شایعاتی مبنی بر پیشنهاد وزارت علومی به وی و موافقتش در این رابطه؛ عارف این خبر را تکذیب کرد.