محکومیت کشتار زنان وابسته به اخوان المسلمین

پافشاری رهبران اخوان المسلمین در بازگشت مشروعیت

رهبران اخوان المسلمین پس از سقوط مرسی نشان داده‌اند برای بازگرداندن وی به قدرت و آن چیزی که آن را «بازگشت مشروعیت» می‌نامند، جدی هستند. اخوان المسلمین که زمانی به عمل‌گرایی و سازش با بازیگران رقیب و حتی دشمنان خود شناخته می‌شد، اکنون هرگونه سازش و دادن امتیاز به رقبا و مخالفان و ارتش را رد کرده و حاضر نیست کودتا علیه خود را به رسمیت بشناسد. اخوان اخیرا طرحی برای خروج از بحران کنونی ارائه کرد که با مخالفت جبهه مخالف نجات ملی روبه رو شد. طی این طرح باید به اراده ملت از طریق پایان بخشیدن به کودتای نظامی و بازگرداندن مشروعیت قانونی به رئیس جمهور، قانون اساسی و پارلمان احترام گذاشته شود و آنگاه مخالفان برای مذاکره درباره مسائل مورد مناقشه به گفتگو با رئیس جمهور منتخب بپردازند.

اما مخالفان در واکنش به این طرح اعلام کردند که زمان هیچ گاه به عقب باز نخواهد گشت و مرسی دیگر هرگز رنگ کرسی ریاست جمهوری را نخواهد دید. حتی آنها فراتر از این رفته و اخوان المسلمین را مسئول خشونت و کشت و کشتار مردم مصر پس از انقلاب 30 ژوئن دانستند. این موضع‌گیری مخالفان مرسی و متهم نمودن اخوان به خشونت در نوع خود عجیب است، چرا که به نظر می‌رسد مخالفان تلاش می‌کنند با در پیش گرفتن سیاست فرار به جلو اخوان را مسئول بی‌ثباتی و خشونت جاری در مصر معرفی کرده و مسئولیت حوادث خشونت‌بار اخیر را از خود و ارتش و پلیس سلب نمایند و این را به دستاویزی برای حذف کامل جریان اخوان از عرصه سیاسی در آینده تبدیل کنند. آنچه این سناریو را تقویت می‌کند بحث‌هایی است که پس از کودتای ارتش درباره قانون اساسی جدید در گرفته و طبق آن قرار است در قانون اساسی جدید تاسیس هرگونه حزب سیاسی دینی ممنوع شده و احزاب دینی که پس از انقلاب مصر تشکیل شده‌اند، منحل شوند.

اختلاف بین موافقان و مخالفان مرسی

شاید اصرار رهبران اخوان در تداوم اعتراضات تا بازگشت مرسی به قدرت و رد کردن هرگونه درخواست برای پذیرش امر واقع‌شده و مخالفت با آماده نمودن خود برای شرکت در انتخابات‌های آتی و احتمالا بازگشت مجدد به قدرت از طریق صندوق‌های، رأی از همین نگرانی و ترس نسبت به برخی تلاش‌ها برای حذف این جریان سرچشمه می‌گیرد؛ چرا که احتمالاً برآورد رهبران اخوان چنین است که چگونه می‌توان از نیروهای سکولار و لیبرال و نیز نظامیان که حضور قانونی اخوان المسلمین در قدرت را برنتافتند، انتظار داشت که اجازه بدهند اخوان بار دیگر از شیوه‌های دموکراتیک به قدرت برسد. رهبران اخوان اکنون به این باور رسیده‌اند که اگر با قدرت علیه کودتا تمام قد نایستند و برای بازگرداندن مرسی به قدرت تلاش نکنند، شاید در کوتاه مدت دیگر نتوانند به قدرت بازگردند.

علت دیگر مخالفت اخوان با هرگونه سازش آن است که رهبران اخوان تمامی فرصت‌ها و امتیازاتی که پس از تحمل 80 سال رنج و سختی بدست آورده بود، به یکباره از دست رفته می‌بینند. ریاست جمهوری را که از دست داده‌اند، پارلمان هم که منحل شده، قانون اساسی را هم که با تلاش فراوان به تصویب رساندند، لغو شده می‌بینند، لذا گزینه‌ای جز مخالفت با شرایط موجود پیش روی خود نمی‌بیند. به هر حال اگر اخوان همچنان بر احقاق حقوق از دست رفته خود پافشاری کند، با توجه به لجاجت و خودسری طرف مقابل – یعنی ارتش و مخالفان لیبرال و سکولار و حتی سلفی‌ها که پشت اخوان را خالی کرده و به صف مخالفان اخوان پیوستند- که عزم‌شان برای مقابله با اخوان و بدنام نمودن این گروه جدی است، باید منتظر تداوم درگیری‌ها بین طرفین و استمرار بی‌ثباتی و خشونت‌های مرگبار در مصر باشیم. حداقل دستاوردی که مقاومت اخوان علیه کودتاچیان می‌تواند داشته باشد، آن است که مانع از کنار گذاشته شدن کامل این جریان از سوی مخالفانش خواهد شد و مخالفان ناگزیرند که به اخوان به عنوان یک عنصر غیرقابل انکار در معادلات سیاسی آتی توجه نشان دهند.

ناامیدی دیرهنگام رهبران اخوان المسلمین از آمریکا

اکنون رهبران اخوان المسلمین از مقامات آمریکایی به دلیل سکوت و حتی تایید کودتا علیه دولت منتخب مرسی خشمگین و ناراحت هستند. در همین راستا عصام العریان معاون رئیس حزب آزادی و عدالت از طرفداران مرسی خواسته است با تجمع مقابل سفارت آمریکا سفیر این کشور را از مصر اخراج کنند. اگر اخوانی‌ها در روزهای قبل از کودتا و یا روزهای اولیه کودتا همچنان به مداخله آمریکا با هدف حمایت از دموکراسی چشم داشتند، اکنون بسیاری از آنها از مقامات آمریکایی نامید شده و نسبت به ادعاها و شعارهای دموکراسی‌خواهانه مقامات آمریکایی بی‌اعتماد شد‌ه‌اند. متاسفانه رهبران اخوان المسلمین خیلی دیر هنگام به این نتیجه رسیدند و اخوان آن زمان که سیاست اعتماد به غرب و در رأس آن آمریکا را در دستور کار خود قرار داد، باید فکر چنین روزهایی را می‌کرد؛ چرا که آمریکا به راحتی به اسلام‌گرایان مصری پشت پا زد و از این اعتماد کاذب اسلام‌گرایان به خود سوء استفاده نمود و چهره آنها را در نزد مردم مصر تخریب کرد و در مقابل، هیچ کاری برای حمایت از آنها در برابر مخالفان سکولار و لیبرال انجام نداد.

خطر بازگشت چهره‌های نظام مبارک به قدرت

اکنون پس از سرنگونی محمد مرسی متاسفانه شاهد آن هستیم که برخی از چهره‌های نامطلوب وابسته به نظام مبارک بار دیگر در حال بازگشت به عرصه سیاسی و به عهده گرفتن زمام امور در نهادهای مختلف دولتی هستند. حتی اخیرا اتهاماتی که علیه توفیق عکاشه و برخی دیگر از نزدیکان مبارک مطرح بود، رد شده است و حتی با شور و اشتیاق فراوان اعلام می‌شود که احمد شفیق آخرین نخست‌وزیر مبارک به زودی قرار است به کشور باز گردد گویی که قرار است به مصر بازگردد و انقلاب جدید این کشور را رهبری کند. به هر حال این خطری است که انقلاب مصر و آینده آن را به شدت تهدید می‌کند.

خطر حاکم‌شدن حکومت پلیسی در مصر

پس از کودتا علیه مرسی، نشانه‌های بازگشت حکومت پلیسی دوران مبارک به مصر بار دیگر مشاهده می‌شود. نحوه برخورد خشونت‌بار پلیس با طرفداران مرسی و اجیر کردن آشوب‌گران و اغتشاش‌طلبان انسان را به یاد «واقعه شتر» در طول انقلاب مصر می‌اندازد که در آن نیروهای امنیتی وابسته به مبارک آشوب‌گران را برای سرکوب تظاهرات کنندگان اجیر کردند. به هر حال به نظر می‌رسد اکنون ارتش و مخالفان اخوان المسلمین در تلاشند تا از این گروه یک تهدید علیه امنیت ملی مصر بسازند و بدین ترتیب زمینه را اولاً برای بازگشت نیروهای امنیتی دوران مبارک و ثانیاً بازگشت مجدد عناصر وابسته به نظام سابق به قدرت و در نهایت سرکوب جریان اسلامی هموار سازند.

جمع‌بندی

به نظر می‌رسد اکنون انقلاب مصر با چالش‌های دشواری رو به رو است و خطرات زیادی آن را تهدید می‌کند. از یک سو دولتمردان جدید همچنان برای جلب رضایت غرب و رژیم صهیونیستی و ارتجاع عرب به مانند دوران مبارک عمل می‌کنند و هیچ اقدام مثبتی برای قطع وابستگی از بیگانگان و نیل به استقلال که از آرمان‌های انقلاب مصر بود، انجام نمی‌دهند. از سوی دیگر تلاش‌های خطرناکی برای حذف اخوان المسلمین در دستور کار دولت جدید قرار دارد که این می‌تواند به تداوم بی‌ثباتی‌ها و خشونت‌ها کمک کند، چرا که اخوان جریان ریشه‌دار و باسابقه‌ای است که هرگونه تلاش برای حذف آن مصر را در گرداب خشونت فرو خواهد برد. علاوه براین خطر بازگشت بازماندگان نظام سابق به قدرت و احیای ساختارهای قبلی از خطرات دیگری است که انقلاب این کشور را تهدید می‌کند.