دیدبان
مناسبات آمریکا و اعراب در مقابله با جنگهای نامنظم 2

معرفی و ذکر چالشهای مُدل «به وسیله، با و از طریق» (By, With, and Through)

معرفی و ذکر چالشهای مُدل «به وسیله، با و از طریق» (By, With, and Through)

دیدبان؛ ایالات متحده در دوران ریاست جمهوری جورج بوش، ستادی موفق در زمینه جنگ نامنظم تشکیل داد که با به کارگیری توان اطلاعاتی، مشاوران عملیات ویژه و نیروی هوایی خود، شریک نظامی خود یعنی دولت افغانستان را قادر ساخت که طالبان و القاعده را از خاک خود خارج کند اما چرخش منابع ایالات متحده به سمت جنگ عراق و تجدید حیات طالبان در افغانستان، باعث شد که دولت بوش و سپس دولت اوباما وادار به اتخاذ راهبرد ضدشورشی سنتی شود که بر اساس آن، نیروهای آمریکایی مسئولیت تأمین امنیت محلی افغانستان را بر عهده گرفتند. این راهبرد ضدشورشی در عراق نیز به کار بسته شد تا از ورود عراق به جنگی داخلی جلوگیری کند. اما این راهبرد هیچگاه مورد حمایت مردم افغانستان و عراق واقع نشد و هزینه های هنگفت آن هم برای دولت و هم برای مردم ایالات متحده به حدی بود که در تعارض با منافع این کشور در منطقه قرار گرفت.

پس از شکست دو مدل ذکر شده، ایالات متحده در نهایت سال 2014 توانست در کمپین خود علیه داعش به مدلی مناسبتر دست پیدا کند. یکی از عناصر کلیدی این مدل جدید که در این پژوهش با عنوان مدل «به وسیله، با و از طریق» (By, With, and Through) معرفی می شود، یافتن شرکای تاثیر گذار محلی بود که از مشروعیت لازم در سرزمین خود برخوردار بودند. در سوریه، این اقدام با حمایت ایالات متحده از مبارزان محلی کرد مستقر در شمال سوریه تحت عنوان نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) آغاز شد و در نهایت به مبارزان سنی مذهب مستقر در شرق سوریه گسترش یافت. در عراق نیز ایالات متحده این مدل جدید را از طریق نیروهای امنیتی این کشور به ویژه نیروهای ضد تروریسم به اجرا در آورد که حتی پس از خروج نیروهای آمریکایی نیز روابط خود را با آمریکا حفظ کردند. ایالات متحده به ارائه آموزش و پشتیبانی به این بازیگران محلی می پرداخت و قابلیتهای خود در زمینه های قدرت هوایی، پشتیبانی لجستیکی و خدمات پزشکی را در اختیار آنها قرار می داد و در برخی از ماموریتهای حساس و دشوار ضد تروریستی، نیروهای عملیات ویژه خود را به کار می گرفت. این مدل در مقایسه با مدلهای پیشین، شمار نیروها و هزینه متحمل بر ایالات متحده را به طور چشم گیری کاهش داد.

رویکرد «به وسیله، با و از طریق» از یک سو مسئولیتِ یافتنِ راهکارهایی محلی برای پاسخ به مسائل منطقه را بر عهده شرکای محلی می گذارد و از سوی دیگر از تخصص و قابلیتهای ایالات متحده از جمله قدرت هوایی، توان اطلاعاتی و تجربه گسترده در زمینه توسعه و دیپلماسی برای پشتیبانی از شرکای محلی استفاده می کند و از آن جایی که این راهبرد روند کندی را پیش رو دارد، پیاده سازی آن مستلزم پذیرش حضور طولانی مدت در خاورمیانه از طرف ایالات متحده خواهد بود.

چالشهای رویکرد «به وسیله، همراه و از طریق»

این مدل تا به امروز تنها توانسته است بخش کوچکی از توان نظامی ایالات متحده در زمینه اطلاعات، رصد و شناسایی را به خود اختصاص دهد. از سوی دیگر استفاده از نیروی هوایی نیز بسیار پر هزینه خواهد بود. چرا که تجهیزات هوایی ایالات متحده از سطح فناوری بالایی برخوردارند و برای مقابله با رقبای قدرتمندی چون چین طراحی شده اند و در نهایت با توجه به اینکه نیروی اصلی پیاده سازی این مدل، نیروهای عملیات ویژه آمریکا هستند و از طرفی شمار این نیروها نسبت به مسئولیتشان در این مدل بسیار اندک است، اجرای این مدل فشار زیادی را بر این نیروها وارد خواهد کرد.

برای حل چالشهای فوق، طرح استفاده از شرکای محلی به عنوان نیروی زمینی آماده به رزم می تواند فوق العاده کار آمد باشد اما باید توجه داشت که نیروهای محلی از آنجا که بر اساس هنجارهای متفاوتی عمل می کنند، اتحاد رویه نداشته و علاوه بر این، تمایل به استفاده از روشهایی دارند که نتایج فاجعه باری را در تجاوز به حقوق بشر و کشتار غیرنظامیان به همراه دارد و ایالات متحده نمی تواند نسبت به آنها بی تفاوت باشد.

چالش دیگر ایالات متحده در اجرای این مدل، در هنگام همکاری با بازیگران غیر دولتی خود را نشان می دهد. شبه نظامیان غیر دولتی منطقه معمولاً به دلیل فقدان مشروعیت دولت مرکزی، اختلافات اخلاقی، تنشهای قومی و یا عدم تمایل و ناتوانی در تعامل با حکومت مرکزی و تامین امنیت عمومی، ظرفیتهای محدودی در حفظ و تعیین قلمرو خود دارند و به همین دلیل همواره مشغول درگیریهای سرزمینی با یکدیگر هستند.

در پایان لازم است خاطر نشان شود که ایالات متحده در حال حاضر مدل «به وسیله، همراه و از طریق» را در سوریه و عراق عملیاتی کرده است اما کارآمدی این طرح منوط به همکاری دیگر شرکای منطقه ای مانند عربستان، مصر، اردن و امارات متحده خواهد بود تا با مشارکت بازیگران دولتی و غیر دولتی منطقه بتوانند با تهدیدهای نامتقارن منطقه مقابله نمایند.

ترجمه و تلخیص مهدی خدایاری

نویسندگان: ایلان گلدن برگ، نیکلاس هِراس، کِیلی توماس

مرتبط‌ها

احمد دستمالچیان، کاردار پیشین ایران در عربستان

فادی جونی فعال فضای مجازی درباره آمار متبلایان به کرونا

آیا حملات اخیر آمریکا به عراق، غیر عادی و غیرقابل پیش‌بینی بود؟

دلیل اصلی کاهش مشارکت در  انتخابات مشکلات معیشتی بود نه کرونا

کاهش قیمت نفت بیشتر از همه ضرر عربستان و روسیه است نه ایران

توسعه‌طلبی‌های «اِسپارت خلیج فارس»