اين دو نام را با هم آورديم؛ اين هم اعتقاد احمدي نژاد است كه « احمدي نژاد يعني مشايي و مشايي يعني احمدي نژاد » و هم اعتقاد بسياري از كارشناسان. اين امر قدر مسلم است كه احمدي نژاد به شرطي مي‌توانست حيات سياسي خود را در بالاترين سطوح ادامه دهد كه نامزد شماره يك او – يعني مشايي – وارد عرصه انتخابات و پيروز آن مي‌شد. تنها در صورت پيروزي مشايي بود كه احمدي نژاد همچنان در سطح عالي ترين مقام دولتي باقي مي‌ماند – البته به شرطي كه مشايي هم به احمدي نژاد همان ارادتي را مي‌داشت كه دكتر به او دارد - . البته حيات سياسي خود مشايي هم در گرو حضور در همين انتخابات بود؛ انتخاباتي كه گمان مي‌كرد با استفاده از محبوبيت احمدي نژاد، پيروز آن خواهد بود.

با اين حال زودترين مرگ سياسي براي احمدي نژاد و مشايي رخ داد؛ با اعلام نامزدهاي احراز صلاحيت شده و مشخص شدن عدم احراز صلاحيت اسفنديار رحيم مشايي، پايان حيات سياسي مشايي و احمدي نژاد فرا رسيد؛ هر چند اين دو تن كه مي‌دانستند در صورت قطعي شدن عدم حضور مشايي در انتخابات، آنان هيچ اميدي براي ادامه حيات سياسي نخواهند داشت، تمام هم و غم و تلاش خود را به كار بستند تا در انتخابات پيش رو صلاحيت مشايي تاييد گردد؛ اتفاقي كه تا كنون رخ نداده و بعيد است رخ دهد؛ در نتيجه بايد حيات سياسي احمدي نژاد و مشايي را با پايان يافتن عمر اين دولت پايان يافته تلقي كرد؛ اتفاقي كه نه در مورد مشايي ، كه در مورد احمدي نژاد خود وي باعث و باني آن شد. 

2 - آيت‌الله هاشمي رفسنجاني

با ثبت نام هاشمي رفسنجاني در انتخابات رياست جمهوري يازدهم، احتمالات مختلفي درباره نتيجه انتخابات مطرح مي‌شد؛ قدر مسلم از همان ابتدا اين بود انتخابات به احتمال فراوان دو مرحله اي خواهد شد؛ كه در صورتي كه هاشمي با هر نامزدي به دور دوم برود، هاشمي شكست خورده خواهد بود؛ احتمال شكست هاشمي در اين انتخابات بسيار بالا بود، هر چند كه ممكن بود اين شكست در مرحله دوم رخ دهد. و اين براي هاشمي به معني پايان حيات سياسي وي تلقي مي‌شد.

هاشمي با پايان دوره رياست جمهوري اش، در مجلس ششم نامزد شد كه هر چند در بازشماري بخشي از آرا تا رده چهاردهم نيز صعود كرد، اما به هيچ وجه اين رتبه شايسته هاشمي رفسنجاني نبود؛ به هرحال در آن دوره لجن پراكني‌هاي اصلاح طلبان عليه هاشمي، او را مجبور به انصراف كرد.

هاشمي ديگر بار براي رياست جمهوري نهم به رقابت با سايرين پرداخت؛ كه در نهايت هم مغلوب سخت‌ترين حريف خود يعني احمدي نژاد شد؛ آن هم در يك دوئل در دور دوم؛ وي همواره خود را در دولت احمدي نژاد منتقد سرسخت او نشان داد و در انتخابات 88 از رقيب اصلي او يعني موسوي حمايت كرد؛ ولي اين بار هم مردم به هاشمي و نامزد مورد حمايت او اقبال نشان ندادند و هاشمي سومين شكست سنگين خود را پذيرا شد.

اين شكست‌ها مي‌توانست با يك شكست ديگر در كارنامه هاشمي، حيات سياسي او را براي هميشه پايان دهد؛ اما رد صلاحيت وي توسط شوراي نگهبان چندان هم براي هاشمي بد يمن نبود؛ به لطف اين رد صلاحيت، هاشمي امروز سر بالا مي گيرد و ديگران هم براي او نامه‌ها مي‌نويسند و از اقبال مردم به وي سخن مي‌گويند و حمايتش مي‌كنند. از اين رو شأن هاشمي و حيات سياسي وي با اين عدم احراز نه تنها پايان نيافت، كه باعث توجه بيشتر به وي نيز شد. پس هاشمي كه در معرض پايان حيات سياسي بود، به خاطر عدم احراز صلاحيتش، حيات سياسي‌اش ادامه يافته و پررنگ‌تر هم شد؛ هرچند كه عده‌اي بخواهند اين اتفاق را بزرگ جلوه داده و توهين به هاشمي تلقي كنند.

• پس از انتخابات

محسن رضايي در انتخابات رياست جمهوري دهم اما با قدرت ادامه داد و تا انتخابات نيز حضور داشت؛ اما نتيجه آراء براي وي بسيار نااميد كننده بود؛ نفر سوم شد، آن هم با كسب رأيي زير يك ميليون؛ اين نتيجه بسيار بد بود؛ رضايي نيز ادعا كرد كه نتيجه را قبول ندارد ولي تابع قانون است و از طرق قانوني پيگير آرائش خواهد بود؛ اما نتيجه تفاوت چنداني نكرد.

اين بار اما محسن رضايي تمام تلاشش را مي كند تا بتواند پيروز شود؛ ژست ميانه و معتدل گرفته و چندان حرفهاي اصولگرايانه نمي‌زند؛ تمام تلاشش در اين چهار سال هم همين بود كه بتواند خود را انساني متعادل و تابع قانون نشان دهد؛ امروز هم به عنوان نه يك نامزد اصولگرا كه به عنوان يك نامزد مستقل وارد عرصه رقابت شده است؛ تلاش‌ها و هزينه‌هاي او براي اين انتخابات هم بسيار فزوني يافته است؛ نبودن هيچ قطبي در اين انتخابات او را بسيار به پيروزي اميدوار كرده است؛ اما اگر نتواند پيروز اين انتخابات باشد، بايد اعتراف كرد حيات سياسي وي نيز پاياني غم انگيز دارد؛ شكست او در عرصه رقابتي كه قطبي در آن وجود ندارد، بسيار براي وي گران خواهد بود و پاياني بر حيات سياسي رضايي تلقي خواهد شد.

2 - محمد باقر قاليباف

قاليباف در انتخابات نهمين دوره رياست جمهوري با قدرت تمام وارد شد؛ در نظر سنجي ها هم آراي بالايي را به خود اختصاص داده بود؛ تبليغات گسترده قاليباف اما مغلوب تبليغات ساده و بي آلايش احمدي نژاد شد؛ قاليباف نفر چهارم شد و با كسب رأيي نزديك به 5 ميليون ، نتوانست به دور دوم راه يابد.

هر چند اين شكست سنگين مي‌توانست زمينه ساز انزواي سياسي قاليباف را از سطح كلان كشور فراهم سازد، اما با تدابيري وي در اين سطح نگاه داشته شد تا كشور از تجربيات و قدرت مديريتي وي بهره ببرد؛ از اين رو قاليباف به انتخاب اعضاي شوراي شهر تهران، جايگزين احمدي نژاد شد. حضور در شهرداري كلان‌شهر تهران فرصتي مناسبي را براي قاليباف فراهم آورد تا او قدرت مديريتي خويش را به همه نشان دهد.

امروز پس از گذراندن 7 سال تجربه مديريتي در كلان‌شهر تهران، كه نمره قابل قبولي هم گرفته است، قاليباف بازهم به فكر جانشيني احمدي نژاد است، اين بار اما در پاستور؛ اين بار قاليباف وارد عرصه انتخاباتي شده كه هيچ قطبي در آن وجود ندارد؛ قاليباف اميدوار است با درسي كه از شكست پيشين گرفته اين بار سكان اجرايي كشور را به عهده گيرد؛ قاليباف اما اگر بازنده اين دوره هم باشد، ديگر بعيد است بتواند خود را بار ديگر در معرض راي مردم قرار بدهد؛ دو شكست در كسب رأي اعتماد مردم آن هم در بالاترين سطوح بعيد است به راحتي بتواند التيام يابد؛ البته قاليباف مي‌تواند در صورت شكست با يك اميدواري همچنان به آينده بيانديشد، اينكه كسي كه روي كار مي‌آيد او را به معاونت اولي منصوب كرده و سكان اداره كشور را عملا به او بسپارد.

3 - حسن روحاني

احتمال پايان حيات سياسي حسن روحاني با انتخابات پيش‌رو نيز بسيار بالاست؛ حسن روحاني چند سالي هست كه از سطح اول كشور به كنار گذاشته شده است؛ او ابتدا در مجلس ششم بود كه نتوانست عليرغم حمايت جامعه روحانيت مبارز، آراء شهروندان تهراني را به خود جلب كند و در نتيجه با شكست رو به رو شد.

دوران حضور حسن روحاني در كسوت دبيري شوراي عالي امنيت ملي نيز، بار ديگر او را به وسط گود كشاند، ولي او در اين مسند هم رفتاري با انتقادات فراوان داشت؛ مجموعه رفتار متساهلانه او در ماجراي پرونده هسته اي و ارتباط متساهلانه‌اش با غربي‌ها، باعث شد، تا احمدي نژاد به محض انتخاب به عنوان رياست جمهوري، حسن روحاني را از اين سمت بركنار كند؛ اين كنار رفتن حسن روحاني تاحدودي باعث انزواي وي شد.

اين بار اما حسن روحاني در ميداني وارد شده است كه مدتي هست خود را براي حضور در آن آماده مي‌كند؛ او كه اين بار سعي كرده ژستي اصلاح طلبانه به خود بگيرد، تمام تلاشش را مي‌كند تا بازنده عرصه نباشد؛ چون مي‌داند اگر در اين ميدان كه اغلب رقبا در يك سطح از اقبال عمومي هستند، شكست بخورد، ديگر فرصتي براي عرض اندام در فضاي سياسي نخواهد يافت.

انتخابات پيش رو مي‌تواند به حيات سياسي عده اي از نامزدها پايان دهد؛ هر چند كه هنوز برگزار نشده، به حيات سياسي برخي پايان داده است؛ مثلا احمدي نژاد و مشايي را بايد در اين سطح دانست؛ حسن روحاني و محمدرضا عارف به سرعت حيات سياسي خود را به پايان خواهند برد، اگر كه شكست خورده اين انتخبات باشند. همچنين محسن رضايي و محمدباقر قاليباف نيز حيات سياسي خود را به آن گره زده اند؛ رضايي بيشتر و قاليباف هم كمتر. به هر حال بايد منتظر ماند تا 24 خرداد...