دیدبان؛ توربینهای بادی در شهر جایسالمر واقع در ایالت راجستان که دارای بالاترین ظرفیت تولید برق در هندوستان هستند، برای مواجهه با بیشترین کاهشها در ظرفیت نیروی برق طرح ریزی شدهاند. به نظر میرسد پس از آخرین معضل تغییر آب و هوایی ظرفیت نیروی باد در هندوستان- به عنوان کشوری که رشد پرشتاب اقتصادی آن به شدت وابسته به انرژیهای حاصل از زغال سنگ است- بر اثر گرمایش جهانی (global warming) رو به کاهش نهاده است.
مشخصه عرضهای جعرافیایی نیمکره شمالی- واقعشده در میان مدارهای راس السرطان و راس الجدی- بادهای پرفشار ناشی از تفاوت میزان دما و فشار است. این بادها منبع عظیمی از انرژی پتانسیل هستند که با به کارگیری توربینهای بادی به طور فزایندهای در جهت تولید برق مورد بهرهبرداری قرار میگیرند. با وجود این، در مقالهای که در نشریه «پیشرفتهای علم» (Science Advances) منتشر شد، بر اساس دادههای ساعت به ساعت بادی که بین سال های 1980 و 2016 جمع آوری شدهاند، تیمی به رهبری مِنگ گائو، پژوهشگر پسادکتری پروژۀ چین هاروارد و مایکل مک الوری، نویسندۀ ارشد پروژه و استاد علوم محیطی دانشگاه باتلر، کاهش بلند مدت سرعت باد در هندوستان را گزارش میکند. پژوهشگران بیان میکنند کاهش سرعت بادها و جریانهای جوّی متأثر از بادهای موسمی، محصول گرمتر شدن دمای سطح اقیانوسها میباشند. کاهش تفاوت دمای سطح مناطق کوهستانی و تغییرات متعاقب در تفاوت فشار هوا میان خشکی و دریا، ظرفیت نیروی بادی در شبهقاره هند را در طول دوره مورد مطالعه حدود سیزده درصد کاهش داده است.
نویسندگان به این نکته توجه میدهند که هند سومین کشور مصرفکننده انرژی در جهان است و در انتشار گازهای کربن دی اکسید تنها پس از چین و آمریکا قرار دارد. پیشبینی شده که در سال 2025 هند پرجمعیتترین کشور جهان خواهد شد و مصرف انرژی در این کشور در سال 2040 چهار برابر سال 2005 خواهد بود.
نیروی باد یک منبع انرژی جایگزین مهم برای این کشور است؛ چرا که ذخیرههای زغالسنگ آن- به عنوان پنجمین ذخیره زغالسنگی بزرگ جهان- منبع تولید آلایندههای جوّی مضر، کربن دی اُکسید و گازهای گلخانهای است. طبق گزارش این مطالعه، ظرفیت نیروی باد هند دو برابر نیاز جاری این کشور به انرژی است. این بدان معناست که انرژی بادی که در بسیاری از مناطق هند به صورت ارزانتر و بسیار پاکتر از زغالسنگ برق تولید میکند، میتواند در آینده سهم مهمی در مجموعه ذخایر انرژی این کشور داشته باشد. اکنون دولت هند برای سال 2022 حدود 60 گیگاوات (هر گیگاوات معادل هزار میلیارد وات) ظرفیت نیروی بادی را پیشبینی میکند.
پژوهشگران به این نکته توجّه میدهند که کاهش باد در هند امری مهم است؛ زیرا سرمایهگذاری در ظرفیتهای تولیدی تازه بر اساس محاسبات میانگین سرعت باد در طول دو تا سه سال قبل صورت میگیرد، در حالی که عُمر مفید تأسیسات مربوطه حدود سی سال است. حتّی کاهشهای اندک هم میتوانند تأثیرات عمدهای داشته باشند، زیرا ظرفیت انرژی بادی با توجّه به مکعّب سرعت باد تفاوت میکند: یعنی دو برابر شدن سرعت باد به معنای هشت برابر شدن انرژی است (گائو و مک الوری اظهار میکنند کاهشهای مشاهده شده بسته به منطقه متفاوت است. لذا بازسازی پیشینه تاریخی آنها میتواند در انتخاب بهترین مکانها برای سرمایهگذاری بادی در آینده مفید باشد).
تأثیرپذیری نیروی باد از تغییر آب و هوایی، در آینده نزدیک، ممکن است در مناطق دیگر نیز خود را نشان دهد. نشانههایی از این پدیده در چین هم مشاهده میشود. آنها مینویسند «جابهجایی در الگوهای آب و هوایی، نمایانگر کاهش تقریبیِ ده تا چهل درصدی ظرفیت نیروی بادی در عرضهای جغرافیایی واقع در نیمکرۀ شمالی تا سال 2100 هستند».
ترجمه: صالح کریمی مهرآبادی
نویسنده: جان شاو (John Shaw)