دیدبان؛عربستان سعودی در سال های اخیر برای جلب حمایت مقامات تاجیک از سیاست‌های ریاض در منطقه تلاش بسیاری کرده است و در جهت همراه ساختن تاجیکستان با ائتلاف عربی کمک های بسیاری را در دستور کار خود قرار داده است.
احمد آل بیس نماینده پادشاه عربستان سعودی که برای امضای این توافقنامه به دوشنبه آمده بود ادعا کرد کمک های کشورش به تاجیکستان با انگیزه سیاسی و مذهبی انجام نمی شود و این 'طبیعت جامعه جهانی' است. این گفته این مقام سعودی در حالی است که حکومت آل سعود چندین سال است مردم بی دفاع یمن را آماج حملات هوایی قرار داده و تاکنون صدها هزار نفر از یمنی ها در اثر این بمباران ها جان خود را از دست داده و بی خانمان شده اند.
همچنین حکومت آل سعود طی سالهای اخیر در حمایت از ترویستهای داعش در سوریه کمک های مالی و نظامی فراوانی به این گروه کرده است.
«رستم نظرزاده» رئیس کمیته شرایط اضطراری و دفاع مدنی تاجیکستان بعد از مراسم امضای توافقنامه اعطای کمکهای فنی توسط صندوق پادشاهی عربستان، به خبرنگاران گفت: مجموع کمکهای عربستان در ایجاد این مراکز و مجهز کردن آنها به حدود 500 هزار دلار می رسد.
به گفته سخنگوی صندوق پادشاهی عربستان، این کمک ها کمک شامل بولدوزر، ماشین حفاری کاترپیلار، وسایل نقلیه زمینی با مکان های خواب برای امدادگران و یک تریلر اتوماتیک با ظرفیت بار 40 تن است.
تحلیلگران می‌گویند، که کمکهای مالی سعودی به دوشنبه از سال 2015 زمانی زیاد شد که دو کشور هم فرهنگ و هم زبان ایران و تاجیکستان به خاطر برخی مسائل دچار سوء تفاهم شدند و حکومت سعودی از این موقعیت سوءاستفاده کرده است.
عربستان سعودی چند سالی است که می کوشد با گسترش نفوذ خود در آسیای میانه، بیشتر همت خود را صرف جامعه تاجیکستان در این منطقه از جهان کند تا به هر نحو ممکن نظر دولت و ملت این کشور فارسی زبان حوزه کشورهای وارث تمدن ایران را به خود جلب کند.
این کشور برای تشدید رقابت با ایران در آسیای مرکزی و به ویژه تاجیکستان سعی می کند حضور همه جانبه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را در این کشور پر رنگ تر و حتی آن را رسانه ای نیز سازد.
این درحالی است که فرهنگ تاجیکستان سنخیت چندانی با فرهنگ عربستان ندارد، زیرا فرهنگ و تمدن این کشور آسیای مرکزی بر زیربنای گسترده تر فرهنگ و تمدن ایرانی بنا نهاده شده است.
مقامات تاجیکستان بارها اعلام کرده اند، در سیاست خارجی خود از روش 'چندجانبه گرایی' و 'درهای باز' استفاده می کنند.
به گفته تحلیلگران عربستان سعودی، بدون داشتن هیچ اشتراک فرهنگی و سیاسی و صرفا با اتکای ظاهری به متولی گری در جهان اسلام به سبب واقع شدن مکه مکرمه و مدینه منوره در آن کشور و البته با پول نفت سعی می کند نفوذ خود را در این کشور هر روز بیشتر کند.
مسئله حضور اقتصادی و فرهنگی عربستان سعودی در تاجیکستان تقریباً از 3 سال گذشته آغاز شده است.
دولت عربستان خودش هیچ ابایی از رسانه ای شدن این موضوع ندارد و این تضاد منافع خود با ایران در تاجیکستان را برجسته کرده است.
تحلیلگران می گویند، اگر چه تاجیکستان روی عربستان سعودی همچون یک دوست جدید در خاورمیانه حساب باز کرده است، ولی این به معنای آن نیست که از دوستی عمیق و صمیمانه خود با ایران کشور هم فرهنگ و هم زبان دست بردارد.
به اعتقاد تحلیلگران با توجه به اینکه تاجیکستان سیاست خارجی در های باز را در پیش گرفته است و با هر کشوری از زاویه منافع ملی خود ارتباط برقرار می کند، از این رو روابط اقتصادی با عربستان به معنای دهن کجی به کشور دیگر بخصوص ایران نیست.
از سویی تاجیکان ایران را برادر بزرگ خود می دانند و برخی از شعرا و عارفان تاجیک می گویند ایران برای آنها بوی مادر هم می دهد مادری که در سالهای سخت تاجیکستان فرزندش را تنها نگذاشت بنابراین چنین ابهام سیاسی در رابطه دو کشور نمی تواند این پیوند تاریخی را به هم بزند.
روابط تهران - دوشنبه از ابتدای استقلال تاجیکستان در سال 1991 درحال رشد بوده است، برسمیت شناختن استقلال تاجیکستان از سوی ایران به عنوان اولین کشور در جهان دلیلی بر این مدعاست.
در جریان ناآرامی های سال های 1997-1992 تاجیکستان، ایران برای رفع این ناآرامی ها پا پیش گذاشت و میزبانی چندین دور از مذاکرات صلح تاجیک ها را بر عهده گرفت به طوری که یکی از طرف های اصلی مذاکرات صلح به شمار می رفت.
حضور پررنگ ایران در بازسازی تاجیکستان از جمله در صحنه های اقتصادی این کشور هم بر روابط تنگاتنگ دو کشور افزود.
بر همین اساس عربستان سعودی ممکن است یک دوست جدید برای تاجیکها شود اما این معنای آن را ندارد که با پیدا کردن دوست جدید از دوستی قدیمی و صمیمی دست کشیده شود.