دیدبان؛ درهفته گذشته فیلمی از محمد باسط درازهی نماینده سراوان در مجلس شورای اسلامی و عضو فراکسیون امید منتشر شد که در آن، حین در گیر شدن با کارمند گمرک از الفاظ رکیکی استفاده می‌کند1. انتشار این فیلم حاشیه‌های زیادی را به پا کرد و واکنش های متفاوتی را در برداشت. در ادامه این جنجال‌ها، مجلس در جلسه‌ای غیر علنی به بررسی این موضوع پرداخت که دوباره انتشار فیلمی از این جلسه نیز حاشیه‌ها را دوچندان کرد، چون مطابق این فیلم، نماینده نه تنها عذرخواهی نکرد بلکه به حالت طلبکارانه‌ای خواستار استیضاح وزیر اقتصاد شد. جالب این جاست که مشخص شد فیلم این جلسه از طرف نماینده زاهدان به بیرون درز کرده است2. اما در این میان عجیب‌تر از همه، واکنش عده‌ای از نمایندگان فراکسیون امید مجلس به این رفتار ناپسند نماینده بوده است. سهیلا جلودار زاده در مورد این اتفاق گفت3: این رفتار درست نیست، چون نمایندگان مجلس از هر شهر و هر جایی که باشند منتخب مردم هستند و بی‌احترامی به یک نماینده، بی‌احترامی به مردم است. علیرغم وقت قبلی نماینده سراوان ۴۰ دقیقه پشت در قرار گرفته بود و زمانیکه اعتراض می‌کند برخورد این‌چنینی با او می‌شود. محمود صادقی نیز با انتشار توئیتی اینگونه به مسأله واکنش نشان داد4: «در جلسه امروز مجلس، نماینده سراوان ضمن عذرخواهی به خاطر تعابیر نامناسبش، توضیح داد رفتار او در واکنش به توهین آن کارمند به او و بلوچ بودن و سنی بودنش بوده و اینکه باوجود تعیین وقت قبلی برای دیدار با رییس گمرک، او را ۴۵ دقیقه معطل کرده اند. برای قضاوت منصفانه باید فیلم کامل دیده شود.»
نکته قابل ذکر در اینجا این است که این نوع رفتار ناپسند بارها از افرادی که داعیه‌دار اصلاحات در کشور هستند، سرزده است. در ذیل چند نمونه آن، که در چندسال اخیر اتفاق افتاده است را برمی‌شماریم:
علی مطهری: احمق
شهریورماه 96، علی مطهری در واکنش به انتقاد یک جوان که گفته بود شما باید در مورد وضعیت اقتصادی صحبت کنی او را با کلماتی مثل "نادان" و "احمق" نواخت5. در پی جنجال پیش آمده، علی مطهری نه تنها عذرخواهی نکرد بلکه این نوع پاسخ را درخور آن فرد منتقد دانست6.
معصومه آقاپور: خفه‌تان می‌کنم
معصومه آقاپور، نماینده شبستر و یکی دیگر از اعضای ائتلاف بزرگان اصلاح طلبان در انتخابات مجلس، روز 29 آذر، در سخنرانی گفت: کسانی که رأی نداده‌اند، حق ندارند شکایت کنند و اگر صدایشان در بیاید خودم آنها را خفه خواهم کرد7.
آخوندی: شماها بی...هستید
عباس آخوندی، وزیر سابق راه و شهرسازی، در 16 فروردین 1396، در حاشیه جلسه هیأت دولت با یک خبرنگار درگیر شد. ماجرا از این قرار بود که پس از حضور عباس آخوندی، وزیر پرحاشیه راه و شهرسازی، خبرنگاری نظر وی را درباره مرجوعی‌بودن هواپیمای جدید (کلمبیایی بودن هواپیمای خریداری شده) جویا شد که وزیر دولت روحانی، میکروفن خبرنگار باشگاه خبرنگاران را با عصبانیت گرفته و به‌سوی دیگری پرت می‌کند و می‌گوید، "شماها خبرنگار نیستید؛ شماها بی... هستید"8.
قاضی‌زاده: خودت بمال
حسن قاضی زاده هاشمی، وزیر بهداشت، در این خصوص حاشیه های زیادی داشته است. او بعد از جلسه هیأت دولت در سوم خرداد 96، با خبرنگار روزنامه قدس درگیر شد و وی را مزدور خطاب کرد. آرش خلیل‌خانه، خبرنگار روزنامه قدس در خصوص برخورد وزیر با وی می‌گوید: خطاب به وزیر گفتم که ما هم یک رسانه‌ایم و بخش‌های مختلف داریم و سوالمان را می‌پرسیم؛ اما وزیر در ادامه گفت: شما مگر مزدورید؟ هر چرتی را که به شما می‌دهند نباید بپرسید، آدم از گرسنگی بمیرد بهتر از این است که برای این روزنامه کار کند9.
وزیر بهداشت یکبار دیگر نیز طی درگیری لفظی ای که با فرماندار شهرستان بدره داشت او را بیشعور خطاب کرد. در اسفند ماه 95، وزیر در سفری به استان ایلام، زمانی که فرماندار بدره در حال توضیح مشکلات مردم بود و «محمدرضا مروارید» استاندار ایلام و «شادمهرکاظم زاده» نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی هم، مقام های سیاسی حاضر در محل بودند، گفته های برخی حاضرین، وزیر را به شدت عصبانی کرد. قاضی زاده هاشمی خطاب به یکی دیگر از حاضران گفت: تو غلط کردی که نماینده مردمی، اگر گذاشتم یک روز بمانی اینجا. بی شعور!10.
آقای قاضی‌زاده در 2 مهرماه امسال نیز در توهینی عجیب به پیرمردی که از گرانی هزینه‌های فیزیوتراپی گله می‌کرد به او گفت: خودت بمال! پیرمرد خطاب به قاضی‌زاده هاشمی می‌گوید: «باور کنید 60 هزار تومن باید بدم برم، 60 هزار تومان باید بدم برگردم، برای فیزیوتراپی زنم». در این بخش از ویدئو وزیر از او می‌پرسد: «برای فیزیوتراپی؟» و مرد در پاسخ «بله» کوتاهی می‌گوید. همان لحظه وزیر ادامه می‌دهد: «خودت فیزیوتراپی کن دیگه». مرد ادامه می‌دهد: «من بلد نیستم آخه، من بی‌سواد...». وزیر صحبتش را قطع می‌کند و می‌گوید: «کاری نداره می‌خوای بمالی دیگه، فقط بمال»11.
روحانی: کم عقل
البته خود رئیس جمهور نیز بارها علیه منتقدین موضع‌گیری‌های تند و توهین آمیزی مثل تازه به دوران رسیده، کاسب تحریم، بی‌سواد، بی‌شناسنامه داشته اند و سال گذشته نیز منتقدین دولت را کم عقل خطاب کردند. او در همایش سالیانه بانک مرکزی در اسفند ماه 96 گفتند: ما امروز به تورم تک رقمی رسیدیم و این دستاورد بزرگی است که باید آن را حفظ کنیم. بی‌خبر نیستم از افرادی که تلاش می‌کنند این دستاورد صدمه ببیند. البته این از روی کم‌عقلی است. وقتی حساب می‌کنم، می‌بینم کسانی که با دولت مخالفت می‌کنند، بیشتر بر مبنای کمبود عقل است12.
خاتمه
در پایان ذکر این نکته لازم است که آنهایی که خود را مدافع حقوق مردم می‌دانند و در انتخابات‌ها شعار آزادی بیان، حقوق سیاسی، دموکراسی و استقبال از نقدپذیری دارند، حرف هایشان را فقط در حد شعار و آن هم در زمان انتخابات لازم می دانند و در عمل پایبندی خاصی به این شعارها ندارند. آقای روحانی که می گفت: «از قلم شکسته و دهان بسته کاری ساخته است؟ نشکنیم قلم‌ها را به بهانه‌های واهی، نبندیم دهان‌ها را با بهانه‌های غیراساسی، بگذاریم در این جامعه آزادی باشد و بگذاریم آزادی مسؤولانه باشد»13 با واژه "کم‌عقل"، منتقدین را خطاب می‌کند. زمانیکه رئیس جمهور اینگونه رفتار کند، قطعا باید منتظر چنین رفتاری از اعضای کابینه و مسؤولین دیگر باشیم. به نظر می‌رسد این تفرعن و دید از بالا، جزئی از خوی جریان اصلاح طلبی است زیرا علاوه بر موارد اشاره شده در این دوره ، در طول سال‌های 76 تا 84 که دولت آنان در رأس کار قرار داشت نیز از این سنخ توهین‌ها به مردم نسبت می دادند. مثلا عباس عبدی که یکی از اصلاح طلبان شناخته شده است، مردمی که مطالبات معیشتی داشتند را "قابلمه به دست" خطاب کرد14 و یا بعد از انتخابات سال 94 مجلس که نمایندگان اصلاح طلبان در تهران تماما رأی آوردند ولی در شهرستان‌ها نمایندگان اصولگرا حائز اکثریت شدند، حسین مرعشی، از اعضای ارشد حزب کارگزاران پس از اعلام نتایج انتخابات گفت: اکنون می‌توان شاخص توسعه سیاسی ایران در تهران را 100، در مراکز استان‌ها 50 و در شهرستان‌ها 30 در نظر گرفت. ظرف 10 سال آینده توسعه‌یافتگی سیاسی به سراسر ایران سرایت می‌کند و مردم می‌آموزند به جای تکیه بر شناخت خود به سمت انتخاب بسته‌های سیاسی پیش بروند15. به عبارت دیگر او مردم شهرستان‌ها را به خاطر رأی ندادن به آنان، عقب مانده توصیف می‌کند و این دیدگاه است که هر از گاهی بروز عملی می‌یابد و ماهیت خود را آشکار می‌سازد.
1- https://www.alef.ir/news/3970926207.html
2- https://www.tasnimnews.com/fa/news/
3- https://www.mashreghnews.ir/news/
4- https://www.alef.ir/news
5- http://www.asriran.com/fa/news/
6- https://www.tabnak.ir/fa/news
7- http://namehnews.ir/fa/news/520161
8- https://www.tasnimnews.com/fa/news/
9- https://www.farsnews.com/news/
10- https://www.tabnak.ir/fa/news
11- https://www.tabnak.ir/fa/news/836658//
12- https://www.tasnimnews.com/fa/news/
13- http://www.asriran.com/fa/news/
14- http://kayhan.ir/fa/news/76770
15- https://www.mizanonline.com/fa/news/142256/