دیدبان؛با انتشار اخبار اولیه از نتایج انتخابات کنگره آمریکا و پیشرو بودن دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان، در ایران نیز بار دیگر زمزمه‌های بازگشت گلابی برجام به سیاست و تقسیم‌بندی‌های برجامیان و نابرجامیان به گوش می‌رسد. کسانی که حداقل برای زمانی نزدیک به شش ماه گذشته تلاش می‌کردند کمتر درباره آن در عرصه سیاست داخلی کشور صحبت کنند، بزودی در رسانه‌ها کارناوال شادی راه انداخته و وعده خواهند داد که دولت ترامپ مستعجل بوده و دیگر نخواهد توانست به یکه‌تازی‌های خود علیه ایران و برجام ادامه دهد. چند ماه پیش از نیز حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان با اشاره به این انتخابات درباره خروج آمریکا از برجام گفته بود:
«توجه داشته باشید که شرایطی که امروز در آمریکا وجود دارد نیز دائمی نیست و معلوم نیست که در انتخابات میان دوره‌ای کنگره و دیگر انتخابات پیش رو در کشور، چه اتفاقی بیفتد.»[1]
این مسئله نشان دهنده اینست که رئیس جمهور محترم همچنان به معجزه برجام معتقد بوده و منتظر کوچکترین فرصتی برای بازیابی آن خواهد بود. حال آفتاب تابان برجام بار دیگر از پشت ابرهای تیره و تار ترامپ بیرون آمده و جهان ایرانی را روشن می‌نماید.
آیا دموکرات‌ها بیمار برجام را احیاء خواهند کرد؟
اگر پاسخ به این سوال در هفته گذشته با اما و اگرها یا سناریوهای مختلفی همراه بود، امروز و با پیروزی قاطع جمهوری‌خواهان در انتخابات مجلس سنا قطعا چنین امری ممکن نیست. ترامپ در طول کارزار انتخاباتی تمرکز ویژه خود را بر روی مجلس سنا که از قدرت تعیین‌کنندگی بیشتری در حوزه‌های مورد نظر ترامپ یعنی عزل و نصب مسئولان اجرایی و قضایی و همچنین کمیته قدرتمند روابط خارجی برخوردار است قرار داد و حالا جمهوری‌خواهان اکثریت قوی‌تری را نسبت به گذشته در سنا تشکیل می‌دهند.[2] جمهوری‌خواهان در دوره فعلی از اکثریت شکننده 51 به 49 نفر در مجلس سنا برخوردار بودند.
مجلس نمایندگان آمریکا توانایی زیادی برای احیای برجام ندارد به ویژه آنکه جان کری در سال ابتدایی امضای برجام نیز نتوانست اقدام موثری در زمینة جلوگیری از تمدید آیسا در کنگره انجام دهد. این بدان معناست که در میان دموکرات‌ها هم حامیان برجام قدرت چندانی نداشتند. به علاوه اینکه، در این زمان بعید به نظر می‌رسد برجام در سیاست‌ورزی دموکرات‌ها اولویتی داشته باشد که بخواهند بدان بپردازند چرا که آنها با مسائل پیچیده‌تر داخلی و انتخابات سال 2020 مواجه هستند که کمپین‌های انتخاباتی آن به زودی به راه خواهد افتاد.[3]
حداقل آنطور که فعلا به نظر می‌رسد، جسد برجام تا زمان مشخص شدن نتایج انتخابات 2020 و به شرط رسیدن جان کری به ریاست جمهوری در آن سال همچنان در حالت مرگ مغزی باقی خواهد ماند.
اثرات مثبت
اما اثر پیروزی دموکرات‌ها در کنگره در سیاست‌های کج‌دار و مریز اروپایی‌ها و برخی کشورهای معافیت یافته از تحریم‌ها نمایان خواهد شد. به نظر می‌رسد این کشورها به ما وعده‌های بیشتری در جهت همراهی خواهند داد و حداقل به این زودی‌ها از برجام کاملا ناامید نخواهند شد.
آنچه از رفتار و منش برجامیان- به تعبیر سعید حجاریان- در این شرایط بر می‌آید اینست که با اعتماد به نفسی کم‌نظیر اعلام کنند این مخالفت ترامپ با برجام بود که باعث شکست جمهوری‌خواهان در انتخابات مجلس نمایندگان شد. بی‌راه نیست اگر اصلاح‌طلبان برای پیروزی در انتخابات سال آینده مجلس شورای اسلامی یا کمی زودتر باز به برجام ارجاع داده و بگویند اگر برجام نبود کشور دچار جنگ می‌شد و حال اگر برجام احیاء نشود باز هم سایه جنگ به سوی کشور باز خواهد گشت. شاید هم الان حسام الدین آشنا در وبلاگی ناشناس از رسیدن سیب و گلابی‌های برجام جدید می‌نویسد تا روزی عبرت همگان شود.