به گزارش دیدبان،جولان همواره برای رژیم صهیونیستی بسیار حائز اهمیت بوده است. در جنگ 6 روزه که در آن کشورهای عربی شکستی فاجعه‌بار از رژیم صهیونیستی خوردند بلندی‌های جولان که جزئی از خاک سوریه بود به اشغال صهیونیست‌ها درآمد. اسرائیل در سال 1981 به طور رسمی مناطق اشغالی جولان را ضمیمه سرزمین‌های اشغالی نمود؛ امری که بارها موجب اعتراض سازمان ملل و شورای امنیت قرارگرفته و هیچ‌گاه به عنوان بخشی از سرزمین رژیم جعلی صهیونیستی به رسمیت شناخته نشد.

منطقه جولان به واسطه جایگاه استراتژیک و حساس آن به واسطه مشرف بودن آن بر سرزمین‌های مجاورش از جمله دمشق، حیفا و مناطق شمالی سرزمین‌های اشغالی که بخش عظیمی از جمعیت صهیونیست‌ها را شامل می‌شود، همواره حساسیت‌برانگیز بوده است. مسئله آب، انرژی، کشاورزی و ... از دیگر عواملی است که بر اهمیت جولان می‌افزاید که در موضوع این یادداشت نیست.

بحران سوریه و فرصت‌طلبی صهیونیست‌ها

با آغاز بحران سوریه و تلاش غربی‌ها برای ساقط کردن بشار اسد و تجزیه سوریه، صهیونیست‌ها بسیار به تکمیل فرآیند اشغال گری‌شان در جولان امیدوار شدند. نخستین جرقه‌ای ، منجر به تصمیم نتانیاهو در برگزاری جلسه کابینه دولت در جولان شد. نتانیاهو در جلسه کابینه اسرائیل در اردیبهشت سال1395(2016 میلادی)  جولان را تا ابد جزئی از رژیم صهیونیستی اعلام کرد؛ البته این اقدام با واکنش شورای امنیت روبرو شد.

شورای امنیت در واکنش به اظهارات نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی مبنی بر اینکه بلندی‌های اشغالی جولان تا ابد تحت حاکمیت این رژیم باقی خواهد ماند، جلسه محرمانه‌ای درباره اشغال بلندی‌های جولان از سوی این رژیم برگزار کرد. دانی دانون نماینده رژیم صهیونیستی در شورای امنیت در واکنش به تشکیل آن جلسه شورای امنیت بار دیگر از سیاست فرافکنی استفاده کرد و مدعی شد که «برگزاری این جلسه نادیده گرفتن کامل اوضاع حاکم بر منطقه خاورمیانه است و در حالی که هزاران نفر در سوریه به خاک و خون کشیده می‌شوند و میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند، شورای امنیت دوست دارد بر روی نقطه دیگری تمرکز کند، اما این شورا نباید به برخی طرف‌ها اجازه سوءاستفاده از خود برای تحقق اهداف سیاسی آشکارشان و تلاش برای ضربه زدن به اسرائیل را بدهد.»

اظهارات نتانیاهو حتی با واکنش آمریکا و آلمان یعنی همراهان این رژیم را هم به دنبال داشت و آن‌ها تأکید کردند که موضع خود در قبال بلندی‌های اشغالی جولان و «اشغالی بودن» آن را تغییر نخواهند داد و سرنوشت این منطقه باید در مذاکرات میان اسرائیل و سوریه مشخص شود.[1]

حزب‌الله لبنان هم آن زمان اقدام و سخنان صهیونیست‌ها در خصوص جولان را مهم و حساس ارزیابی کرد و طی بیانیه‌ای تأکید کرد: «این اقدام مقامات صهیونیست بیانگر تلاش مداوم جنبش صهیونیسم برای دخالت در امور سوریه و تلاش برای تجزیه این کشور و تصرف منطقه اشغالی جولان و ایفای نقش در داخل سوریه به شکل مستقیم و یا غیرمستقیم از طریق همکاری با گروه‌های تروریستی و تکفیری است.»[2]

از اردیبهشت 95 تاکنون نتانیاهو و بسیاری از سران رژیم صهیونیستی بارها از لزوم اتصال جولان به سرزمین‌های اشغالی به عنوان حداقل خواسته و آرزوی تل‌آویو از بحران سوریه در دیدارهایشان با سران کشورهای غربی و روسیه سخن به میان آورده‌اند.

اما از بهمن سال گذشته که محور مقاومت پیروزی‌های حیاتی‌ای در حومه دمشق به دست آورد و پرونده بحران سوریه به پایان خود و مرحله سیاسی نزدیک‌تر می‌شود، بار دیگر صهیونیست‌ها اقدامات خود را در خصوص جولان افزایش دادند. به طور نمونه نتانیاهو در بهمن ماه سال گذشته در حاشیه اجلاس امنیتی مونیخ با گوترش دبیرکل سازمان ملل دیدار کوتاهی داشت و در این دیدار به او گفت که رژیم صهیونیستی هرگز به اشغال جولان پایان نمی‌دهد.[3] و اکنون شاهد برداشته شدن گام‌هایی عملی توسط صهیونیست‌ها در خصوص رسمیت بخشیدن به اشغالگری خود در جولان هستیم.

انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی؛ امیدواری تل‌آویو به جولان

درست به فاصله یک هفته پس از اقدام آمریکا در انتقال سفارت این کشور از تل‌آویو به شهر قدس که اقدامی خلاف بر اساس تمام قطعنامه‌های سازمان ملل و شورای امنیت در خصوص مسئله فلسطین و شهر قدس بوده است؛ گویا کابینه نتانیاهو را امیدوار کرده است ترامپ اقدامی دیگر در تکمیل اشغالگری و جنایات صهیونیست‌ها انجام دهد. «اسرائیل کاتص» وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی در سخنانی مدعی شد که اسرائیل از دولت آمریکا خواسته است سیطره این رژیم بر بلندی‌های جولان را به رسمیت بشناسد. وی در مصاحبه با رویترز پیش‌بینی کرد که آمریکا طی چند ماه آینده با این خواسته موافقت کند.  این وزیر تندرو و راست‌گرای نتانیاهو خاطرنشان ساخت که به رسمیت شناختن سیطره اسرائیل بر بلندی‌های جولان جزء اولویت‌های اصلی مذاکرات دیپلماتیک اسرائیل با آمریکا است.  رویترز هم‌چنین نوشته است که چنین اقدامی از سوی آمریکا در ادامه اقدامات دونالد ترامپ در خاورمیانه از جمله خروج از برجام و معرفی قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی و انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به قدس تلقی خواهد شد.[4]

تفاوت و شباهت‌های مسئله بلندی‌های جولان و قدس شریف

انتقال سفارت آمریکا به قدس هرچند اقدامی عملی از سوی آمریکا در به رسمیت شناختن قدس به پایتختی رژیم صهیونیستی برخلاف قطعنامه‌های سازمان ملل بود، اما این کار با محکومیت همه‌جانبه کشورهای اروپایی و دیگر اعضای شورای امنیت از جمله روس‌ها مواجه شد. در حقیقت صهیونیست‌ها نتوانستند از اقدام آمریکا و ترامپ برای خواسته خود ضمیمه‌ی حقوقی در عرصه بین‌المللی دست و پا کنند. هرچند نباید تهدیدات این اقدام در کنار سکوت برخی سران عربی از این اقدام را نادیده گرفت؛ اما رسمی کردن اشغال جولان امری متفاوت از انتقال سفارت است. این مسئله چند تفاوت و شباهت با انتقال سفارت دارد که می توان چنین برشمرد:

دولت سوریه و محور مقاومت

تفاوت اصلی این مسئله را می‌توان در طرف قضیه دانست. در مسئله جولان صهیونیست‌ها با دولت سوریه و محور مقاومت روبرو خواهند بود. سوریه می‌تواند در مجامع بین‌المللی و حقوقی با همراهی بسیاری از کشورها علیه اقدام محتمل آمریکا در به رسمیت شناختن جولان به عنوان بخشی از خاک سرزمین‌های جعلی رژیم صهیونیستی اقداماتی را برنامه‌ریزی نماید. امری که با توجه به توان ضعیف سیاسی و نبود اراده جدی از سوی تشکیلات خودگردان و محمود عباس ممکن نبود و لذا ما تنها شاهد اقداماتی از سوی حماس و مردم غزه در محکومیت این اقدام در راهپیمایی‌های بازگشت بودیم.

این در حالی است که در قضیه جولان سوری‌ها با همراهی و نقش‌آفرینی جریان مقاومت و گروه‌های ضد صهیونیستی می‌توانند با تداوم اقدامات و عملیات‌هایی اطلاعاتی و نظامی، سیطره صهیونیست‌ها بر جولان را ناممکن یا دشوار نمایند.

میزان حساسیت غربی‌ها در خصوص جولان

دومین تفاوت در این مسئله را می‌توان حساسیت کشورهای اروپایی در این مسئله دانست. به باور برخی تحلیل گران جولان به میزان مسئله قدس برای غربی‌ها حساسیت برانگیز نیست؛ زیرا اروپایی‌ها مسئله قدس را خلاف مسیر صلح در فلسطین می‌دانند اما در خصوص جولان این حساسیت را ندارند.

 لذا با توجه به تلاش‌ها و نفوذ لابی صهیونیستی در برخی کشورها وحتی روسیه، آنکه در پایان بحران سوریه و فرآیند سیاسی جولان دچار تغییراتی گردد دور از ذهن نیست. ضمن آنکه اهمیت جولان در قدرت‌یابی محور مقاومت و گروه‌های مقاومت ضد صهیونیستی موجب می‌شود که غربی‌ها شاید با خواسته صهیونیست‌ها همراه شوند. باید منتظر بود و نگریست که غربی‌ها و بالاخص روسیه در خصوص جولان چه تصمیمی خواهند گرفت؟

نقطه آغاز؛ دولت ترامپ

 شباهت داستان انتقال سفارت و به رسمیت شناختن قدس به پایتختی رژیم صهیونیستی با مسئله بلندی‌های جولان، آغاز فرآیند آن یعنی به رسمیت بخشیدن اشغالگری از سوی آمریکا بدون دخالت و حضور در مجامع بین‌المللی است. این سناریو در گام اول ضمن باز کردن موضوع و کاستن از حساسیت‌ها به دنبال مقدمه‌چینی برای آغاز تلاش‌های سیاسی و دیپلماسی صهیونیست‌ها برای همراه کردن دیگران است.

صهیونیست‌ها پیش از این اقداماتی را برای تغییر رای و قطعنامه‌های سازمان ملل در خصوص مناطق اشغالی داشته اند. به طور نمونه می‌توان به تلاش‌های آمریکا و اسرائیل برای تغییر مأموریت نیروی‌های یونیفل در مرز لبنان و سرزمین‌های اشغالی اشاره کرد. سید حسن نصرالله در سخنرانی‌ای در این خصوص گفت: «...مثلاً نماینده‌ی تازه‌ی ایالات‌متحده در شورای امنیت از خود اسرائیلی‌ها اسرائیلی‌تر است! آمریکا و انگلیس اخیراً تلاش کردند قطعنامه‌ی ۱۷۰۱ [قطعنامه آتش‌بس جنگ ۳۳ روزه] را تعدیل کنند و نقش نیروهای یونیفل را به نفع اسرائیل تغییر دهند. دولت لبنان مخصوصاً وزیر خارجه با کشورهای عضو دائم شورای امنیت تماس گرفت و موضع لبنان و عدم پذیرش این تعدیل را اعلام کرد. همچنین باید از برادران وزارت امور خارجه‌ی ایران در این زمینه تشکر کنیم. در پایان، این طرح آمریکا و انگلیس شکست خورد...[5]»

جمع‌بندی

اهمیت جولان برای رژیم صهیونیستی چنان بالاست که شاید بیراه نباشد که گفته شود تغییر وضعیت کنونی جولان و به رسمیت شناختن این منطقه به عنوان جزئی از سرزمین‌های اشغالی ، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین خواسته تل‌آویو از بحران سوریه است. اقدام آمریکا در به رسمیت شناختن قدس به پایتختی رژیم صهیونیستی و سپس انتقال سفارت از تل‌آویو به قدس موجب شده است برخی سران صهیونیستی از به رسمیت شناختن جولان به عنوان جزئی از خاک این رژیم از سوی کاخ سفید در آینده نزدیک خبر دهند.

«توان دیپلماسی سوریه»، «وجود قطعنامه‌های سازمان ملل»، «تصمیم روس‌ها در خصوص جولان و آینده سوریه» و «تلاش دولت آمریکا» در کنار «اقدامات عملیاتی محور مقاومت در جولان» مهم‌ترین مؤلفه‌های تأثیرگذار در چگونه رقم خوردن جولان هستند.

این نکته را هم نباید فراموش کرد که محور مقاومت می‌تواند با یک برنامه‌ریزی عملیاتی، دیپلماسی و نظامی با همراهی سوری‌ها نه تنها مانع به رسمیت شناخته شدن جولان به عنوان جزئی از سرزمین‌های اشغالی گردد بلکه این منطقه که اکنون از نظر نظامی در کنترل صهیونیست‌هاست را آزاد نماید.

پی نوشت:

[1] https://farsi.palinfo.com/177

[2] https://www.isna.ir/news/95013114276/

[3] https://farsi.palinfo.com/12039

[4] https://farsi.palinfo.com/13621

[5]http://www.moqawama.ir/?speech=960609&title=%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%86%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D8%B4%D9%86_%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86