دیدبان
واکاوی ائتلاف های احتمالی برای تشکیل دولت آینده عراق

نبرد برای فراکسیون بزرگ

نبرد برای فراکسیون بزرگ

به گزارش دیدبان،نتایج نهایی انتخابات پارلمانی عراق سرانجام پس از گذشت یک هفته از پایان رای‌گیری، اعلام شد و ائتلاف "السائرون" به ریاست مقتدی صدر از دیگر ائتلاف‌های حاضر در رقابت پیش افتاد، اما این پیش افتادن لزوما به معنای تشکیل دولت آینده عراق توسط صدر نیست و طبق قانون اساسی عراق، این "فراکسیون اکثریت پارلمان" یا همان فراکسیون بزرگ خواهد بود که دولت را تشکیل می‌دهد.

بر خلاف تمرکز عمدی یا سهوی رسانه‌ها بر پیروزی صدر، ائتلاف السائرون ۵۴ کرسی را از آن خود کرده است که از این تعداد ۲۰ کرسی برای جریان صدر و ۱۳ کرسی برای کمونیست‌ها و بقیه برای دیگر احزاب درون ائتلاف است. بنابراین در مقایسه با انتخابات ۲۰۱۴ که جریان صدر به تنهایی ۳۳ کرسی را از آن خود کرده بود، صدری‌ها شاهد کاهش تعداد کرسی‌های اصلی خود هستند. ائتلاف فتح به رهبری هادی العامری با کسب ۴۷ کرسی و ائتلاف النصر به رهبری حیدر العبادی با کسب ۴۲ کرسی توانستند رتبه دوم و سوم این انتخابات را کسب کنند.

در این نتایج همچنین ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی با ۲۶ کرسی، حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی با ۲۵ کرسی، ائتلاف الوطنیه به رهبری ایاد علاوی با ۲۱ کرسی، تیارالحکمه به رهبری عمار حکیم با ۱۹ کرسی، اتحادیه میهنی کردستان عراق وابسته به خانواده جلال طالبانی با ۱۸ کرسی و ائتلاف قرار عراقی به رهبری اسامه نجیفی با کسب۱۵ کرسی در رده‌های بعدی قرار دارند اما همان طور که اشاره شد لزوما ائتلافی که بیشترین کرسی را از آن خود می‌کند نمی‌تواند دولت تشکیل دهد، بلکه فراکسیونی که بتواند در اولین نشست پارلمان حائز اکثریت شود، می‌تواند اقدام به این کار کند و با نگاهی به چگونگی پراکندگی آرا باید گفت که هیچ یک از ائتلاف‌ها بدون ائتلاف با دیگران نمی‌تواند دولت تشکیل دهد.

اکنون تنها دو چیز به‌طور قطعی قابل پیش‌بینی است؛ یکی این که نخست وزیر شیعه است و دوم این که مقتدی صدر به عنوان رهبر ائتلاف پیروز انتخابات نمی‌تواند به عنوان نخست‌وزیر معرفی شود چرا که خود نامزد ورود به پارلمان نبوده است. از همین رو در شرایطی که ابهامات فراوانی وجود دارد، می‌توان انتظار داشت گزینه‌های متعددی علاوه بر گزینه‌های شناخته شده پیش روی عراق باشد و در نهایت ممکن است یک گزینه غیرمنتظره نخست وزیر عراق شود. پارلمان جدید عراق هنگامی که آغاز به کار می‌کند وارد فرایند پیچیده‌ای از بازی‌های سیاسی برای انتخاب ترکیب دولت خواهد شد که این اقدام باید طی ٩٠ روز انجام شود.

سناریوهای احتمالی ائتلاف شکل دهنده دولت در عراق نیز شاید به عدد۹ برسد. در مهم ترین آن ها این احتمال وجود دارد که السائرون مقتدی صدر با الوطنیه ایاد علاوی و حکمت عمارحکیم فراکسیونی تشکیل دهند، در این صورت ۹۴ کرسی را به دست می آورند که تا ۱۶۵ کرسی مورد نیاز برای تشکیل دولت فاصله زیادی دارد . از طرفی اگر فتح هادی العامری و دولت قانون نوری المالکی بایکدیگر فراکسیونی تشکیل دهند به۷۳کرسی رسیده اند که در این بین نقش ائتلاف نصر العبادی و کردها با حدود ۸۵ کرسی در این که به کدام قطب کشیده شوند،تعیین کننده خواهد بود.

به هر صورت بعید نیست به دلیل ائتلاف‌ بین فراکسیون‌های پارلمانی، ائتلافی که پیروز انتخابات پارلمانی شده در تشکیل دولت شکست بخورد! همانند انتخابات سال ۲۰۱۰ که با وجود این که ائتلاف "العراقیه" به رهبری ایاد علاوی ۹۱ کرسی پارلمان را به دست آورد اما ائتلاف دوم یعنی ائتلاف "دولت قانون" نوری مالکی با ۸۹ کرسی توانست با "ائتلاف ملی عراق" به ریاست ابراهیم الجعفری (۷۰ کرسی) و برخی دیگر از جریان‌های شیعی و مستقل، فراکسیون اکثریت پارلمان را تشکیل دهد و مسئول تشکیل دولت شود. حتی مقتدی صدر درصورت تلاش برای گرفتن کرسی‌های ائتلاف الفتح به رهبری هادی العامری به امتیازهای وزارتی نیاز دارد از جمله این که وزارت کشور همچنان سهم سازمان بدر باشد. هر چند در صورتی که ائتلاف صدر-الحکیم-العامری (۱۲۰ کرسی) را به دست آورد او هرگز نخواهد نتوانست بزرگ ترین فراکسیون پارلمانی را که به ۱۶۵ کرسی نیاز دارد به دست آورد، در نتیجه باید به سمت ائتلاف نصر العبادی،گام بردارد.

با این احتساب و با توجه به کرسی‌های هر یک از ائتلاف‌های حاضر در انتخابات عراق، هیچ یک از جریان‌های شیعی به تنهایی و حتی با ائتلاف دوگانه نمی‌توانند فراکسیون اکثریت را تشکیل دهند و نیازمند حمایت کردها و جریان‌های سنی نیز هستند (با توجه به این که ائتلاف برخی جریان‌های شیعی (مثل سائرون و فتح و قانون)با هم تقریبا غیر ممکن می نماید.) کردها هم اگر به دنبال دستیابی به پست ریاست‌جمهوری باشند ناگزیر هستند از نماینده شیعیان برای نخست‌وزیری حمایت کنند و سنی‌ها نیز برای تکیه بر کرسی ریاست پارلمان، باید رای موافق کردها و شیعیان را داشته باشند.

سناریوهای احتمالی شکل دهنده دولت آینده عراق

۱ - المالکی +العامری+العبادی

۲- صدر+العبادی+العامری+حکیم

۳- صدر+العامری+حکیم

۴ - صدر+العبادی+حکیم

۵ - صدر+ العبادی+ حکیم+ طالبانی +بارزانی+نجیفی

۶ - العبادی+ حکیم+ العامری+ المالکی+ طالبانی

۷ - العبادی+حکیم+طالبانی+صدر

۸ -العبادی+المالکی+العامری+حکیم

۹-صدر+علاوی+حکیم+العبادی

فراخبر

انتخاباتی که برنده نداشت !

سیدرضاقزوینی غرابی-نه فقط به دلیل مشارکت ضعیف مردم عراق بلکه عقب گرد آشکار همه احزاب و گروه های عراقی حتی گروه هایی که به اصطلاح "برنده " شدند نسبت به تعداد کرسی هایی که در دوره قبل به دست آورده بودند و فاصله کم و شکننده آن ها نسبت به هم، مجالی برای پیروز خواندن هیچ یک از این ائتلاف ها باقی نمی گذارد.این انتخابات ساحت رویارویی مستقیم مردم و سیاستمدارانی بود که ۱۵ سال بر مقدرات عراق ثروتمند و متمدن و جریان ساز حکومت کردند. سیاستمدارانی که قرار بود با عبور از میراث ویرانگر صدام ، بین النهرین را به سوی دوران خیر و برکت خود هدایت کنند. اما این آرزو محقق نشد و اکنون مردم عراق در سایه رفع تکلیف شرعی مشارکت در انتخابات توسط مرجعیت نجف، که آن هم به دلیل یأس از توده حاکم و اقدامات آنان بود، با حضور آزادانه، مراتب اعتراض خود را به وضع موجود به شکلی دموکراتیک و مسالمت آمیز نشان دادند. اکثریت مشارکت نکردند و عده ای که مشارکت کردند نیز پاسخ چهره های تکراری را دادند.اکنون هیچ حزب و گروه سیاسی نمی تواند ادعای پیروزی کند. کرسی های همه آن ها (به جز حزب دموکراتیک کردستان بارزانی) کاهش یافته است. بنابراین شاید تعبیر "برنده" را بتوان با یک اغماض پذیرفت: " برندگان احزاب شکست خورده ".

رحیم پور

پایگاه رصد

مرتبط‌ها

بیشترین سقوط ارزش سهام وال استریت در یک روز

دولت آمریکا به کشتن شهروندان ایرانی افتخار می‌کند

مقابله با کرونا از منظر حکمرانی (1)

آمریکا برای آزادی مزدور اسرائیلی، دست به تهدید و ارعاب زد

افشای نام‌های جدید از شاهزادگان بازداشت‌شده

استیصال رسانه‌ای ائتلاف در یمن