به گزارش دیدبان،از سال ۲۰۰۶ که تحریم ها علیه کره شمالی شدت گرفت، روز به روز بر بحران اقتصادی این کشور افزوده شد. کیم جونگ اون و پدرش به رغم تحریم های بین المللی به توسعه برنامه اتمی خود، مینیاتوریزه کردن کلاهک هستهای و ساخت بمب هیدروژنی پرداختند. حال، پس از گذشت سال ها اون آستین هایش را برای احیا و ترمیم اقتصاد این کشور بالا زده است.
در این میان دونالد ترامپ قلم به دست گرفته و در حال ترسیم سراب بهشتی برای اون روی بوم نقاشی است. کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی ۳۰ روز دیگر (۱۲ ژوئن) با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در سنگاپور دیدار می کند. دیداری که حواشی آن در حال پیشی گرفتن بر متن است. قرار است ترامپ و اون در این دیدار درباره مسئله هسته ای کره گفت و گو کنند. اما در شرایطی که یک ماه به زمان دیدار مانده، وزیر خارجه آمریکا گفته است «اگر کره شمالی اقدام شجاعانه خلع سلاح اتمی را بپذیرد، کمکهای اقتصادی در اختیار این کشور قرار میگیرد.» پمپئو این سخنان را در یک کنفرانس خبری با همتای خود از کره جنوبی بیان کرد. او که در یک ماه و نیم گذشته دوبار به پیونگیانگ سفر کرده، نقش مهمی در مذاکره مستقیم سران دو کشور بر عهده داشته است.
پمپئو در پایان دیدار اخیرش از پیونگیانگ، «کیم هاک سونگ»، «تونی کیم» و «کیم دونگ چول» سه گروگان آمریکایی کرهای تبار را که به دستور کیم جونگ اون آزاد شده بودند، همراه خود به واشنگتن برد. این سه تن طی مدت حضورشان در کره شمالی به اتهام جاسوسی، در اردوگاه های کار فعالیت می کردند. وزیر خارجه آمریکا میگوید آزادی این زندانیان زمینه موفقیتآمیز بودن دیدار سران دو کشور در سنگاپور را فراهم کرده است.
هفته های پیش از آن نیز، کره شمالی از تعلیق داوطلبانه آزمایشهای اتمی و بستن نیروگاه هستهای «پوگی-ری» ( این نیروگاه محل انجام تمامی شش آزمایش هستهای کره شمالی از سال ۲۰۰۶ بوده است) خبر داده بود. با این همه، روز گذشته «هدر ناوئرت»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، اظهارات وزیر خارجه این کشور را درباره آینده روشنتر کره شمالی و ارائه کمک مالی به این کشور رد کرد. به گزارش اسپوتنیک، ناوئرت در توئیتی نوشت: «این یک خبر نادرست است. اگر کره شمالی خلع سلاح اتمی شود، آن ها آیندهای روشن خواهند داشت که شامل تجارت در سطح بینالملل، سرمایه گذاری و حضور توریستها از سراسر جهان میشود.»
خلع سلاح با سناریوی لیبی یا اوکراین؟
دونالد ترامپ درباره خلع سلاح پیونگ یانگ در توئیترش نوشت که «فکر میکنم او میخواهد دست بهکار شود و کشورش را به دنیای واقعی برگرداند.» اما دنیای «اون» با کدام سناریو ساخته می شود؟ اوکراین یا لیبی؟ اوکراین در سال ۱۹۹۱ زمانی که از اتحاد جماهیر شوروی اعلام استقلال کرد، ۱۸۰۰ کلاهک هستهای، ۱۷۶ موشک بالستیک دوربرد و ۴۲ بمبافکن استراتژیک در اختیار داشت. خلع سلاح اوکراین پنج سال طول کشید و در سال ۱۹۹۶ اوکراین تمام کلاهکهای هستهای خود را در قبال کمکهای اقتصادی و تضمین امنیتی به روسیه تحویل داد و به پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) پیوست و در نهایت در سال ۲۰۰۱ آخرین زیرساختهای هستهای اوکراین از بین برده شد.
هرچند تنش های بعدی اوکراین و روسیه و جدا شدن کریمه هم علامت سوال جدی در برابر این تصمیم گذاشت . در مقابل این روش روسی، روش آمریکایی «لیبی» وجود دارد. یونهاپ در گزارشی با اشاره به تحولات کره گزارش داد: جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا یک شنبه در مصاحبه با فاکس نیوز گفت: واشنگتن «مدل لیبی» را برای تعامل با برنامه هستهای کرهشمالی در نظر دارد. مدل لیبی به روش استفاده شده برای مجبور کردن طرابلس به عقبنشینی از برنامه تسلیحات هستهای آن اشاره می کند که آمریکا در آن طی یک دوره نسبتا کوتاه، توسعه سلاحهای هستهای را از بین برد. لیبی سعی در توسعه سلاحهای هستهای خود داشت تا اطمینان حاصل کند که امنیت این کشور در برابر روابط وخیم اش با ایالات متحده بر سر ایفای نقش آن در بمب گذاری پرواز پان آم ۱۰۳ بر فراز اسکاتلند در دسامبر ۱۹۸۸ حفظ میشود.
اشاره جان بولتون به مدل لیبی به نظر بیانگر تمایل واشنگتن برای جلوگیری از فرایند طولانی مدت و ناکامی است که آن ها برای متقاعد کردن کرهشمالی در کنار گذاشتن برنامه تسلیحات هستهای خود پیمودند. «پارک ون-گون»، پروفسور دانشگاه هندونگ گلوبال می گوید: «به نظر میرسد آن چه بولتون قصد داشته توضیح دهد، درباره سرعت خلع سلاح بوده است.» بسیاری از کارشناسان و مقامات دولتی در این باره اتفاق نظر دارند که تطبیق پرونده لیبی با کرهشمالی دشوار است زیرا این دو کشور به لحاظ میزان توسعه برنامههای هستهای بسیار متفاوت هستند. کارشناسان معتقدند بر خلاف برنامه هستهای لیبی که در مراحل اولیه بود، کرهشمالی چندین سلاح هستهای دارد.
در این میان رهبر کره شمالی قصد دارد تعدادی از خبرنگاران و کارشناسان آمریکایی و کرهجنوبی را به مراسم توقف فعالیت مرکز آزمایش هستهای این کشور دعوت کند که قرار است در ماه می برگزار شود. این اقدام اون با هدف عمل به پیش شرط ترامپ، برای آغاز مذاکرات فی مابین صورت خواهد گرفت.این که آیا کره شمالی در مسیر «گام های برگشت ناپذیر» قرار می گیرد یا همان مسیری را که لیبی در دوران دیکتاتوری قذافی پیمود، طی می کند موضوعی است که گذشت زمان آن را مشخص می کند و دیدار آینده ترامپ و «اون» شاید تا حدی بتواند به سوالات موجود در این باره پاسخ بدهد.
شریفی
پایگاه رصد