به گزارش دیدبان،رویکردی که عربستان سعودی در زمینه مواجهه با ایران در عرصه منطقه ای هدف گذاری کرده است اگر چه بر محور سیاست سنتی آنها در منطقه یعنی ایران هراسی در حال ادامه است اما این سیاست در دوره فعلی با تغییراتی چند وجهی مواجهه شده است. وجوهی از تغییر مبادی در دستگاه سیاست خارجی این کشور که حاکی از تغییر در پادارایم فکری و عملی آنها در برخورد با اتفاقات و تحولات موجود در منطقه است.
اول اینکه رهبران سعودی در زمان فعلی با قرار گرفتن در کنار صهیونیست ها درصدند تا اهداف طراحی شده منطقه ای خود را دنبال کنند. در واقع مقامات تصمیم ساز در عربستان سعودی با علم به این امر که در منطقه با توجه به رویدادهای پیرامون شکست داعش در عراق و سوریه و تضعیف تقریبی دیگر گروه های تکفیری در سوریه در عرصه میدانی از یکسو و افزایش دامنه تاثیر گذاری ایران به عنوان دشمن سنتی آنها در این دو کشور و روند حصول به نقش پذیری بیشتر ترکیه در سوریه با توجه سیاست های توسعه طلبانه ارضی این کشور (در سوریه) به عنوان رقیب منطقه ای سعودی ها در جهان اسلام، نه تنها موقعیت سعودی ها در منطقه را با تهدید جدی مواجه ساخته است؛ به علاوه در این راستا باید به قطر نیز به عنوان یک چالش جدید برای سعودی ها اشاره کرد که با توجه تیره شدن روابطشان با سعودی به سمت ایران گرایش پیدا کرده است؛ از این رو سعودی ها یا به عبارتی محمد بن سلمان به عنوان بازیگر اصلی در چیدمان متغیرهای موجود در سیاست خارجی عربستان، راه حل اساسی و چاره برون رفت از وضعیت نامطلوب منطقه ای فعلی را برای خود نزدیکی و اتحاد با صهیونیست ها دیده است. هر چند نباید این را نیز فراموش کرد که برقراری ارتباط میان سعودی و اسرائیل به نوعی متأثر از اتحاد استراتژیکی است که سعودی ها در مقطع کنونی با دولت ایالات متحده آمریکا برقرار ساخته اند. مثلثی از اتحاد با رویکرد امنیتی میان واشنگتن – تل آویو – ریاض که هر کدام اضلاع آن با خصومت تاریخی با نظام سیاسی در ایران هویت منطقه ای خود برساخته کرده اند.
دوم اینکه، وجه دیگر سیاست اتخاذ شده کنونی از سوی سعودی ها که فرعی از رویکرد تقابلی آنها با ایران است، تلاش های بی اندازه آنها در زمان حال برای برجسته سازی گروه هایی است که در رابطه با ایران و نقش منطقه ای ایران قرار دارند. در واقع عربستان سعودی با تاکید و تمرکز بر حزب الله لبنان و نقشی که به تعبیر آنها در رابطه با افزایش قدرت منطقه ای ایران دارند، بازی تقابل و خصومت ها با ایران را این بار از زاویه حمله و هجمه به این گروه ها پایه گذاری کرده است. بطوریکه سعودی ها به ویژه ولیعهد آنها یعنی محمد بن سلمان و عادل الجبیر وزیر خارجه، با این مضامین که ایران به دنبال گسترش مدل هایی مانند حزب الله در منطقه است، ایران را به سیاست پرورش شبه نظامیانی در منطقه برای حصول به اهداف منطقه ای متهم می کنند؛ به نحویکه از نظر سعودی ها تئوریزه کردن مبانی و کارکردهای کاربردی حزب الله در منطقه از سوی ایران، در عراق با حشد الشعبی و بویژه در یمن با انصارلله در حال پیاده سازی و عملیاتی شدن است. و این همان اتهامات و سخنانی است که همواره از زبان مقامات صهیونیست و واشنگتن در ارتباط با ایران شنیده می شود.
سوم اینکه تخریب ایران از سوی سعودی ها اگرچه در قالب تروئیکای آمریکا - اسرائیل - سعودی در حال اجرا است اما باید به نقش ویژه سعودی در مسیر مذکور بر علیه ایران توجه ویژه داشت. در واقع سعودی با ارائه تصویری خشن از ایران تلاش دارد خود را قربانی اهداف ایران در منطقه و جهان اسلام معرفی کند. به بیانی ساده تر اینکه سعودی ها با تصویرسازی های عمومی از ایران فوبیای خود در تلاش هستند تا ایماژهای جهانی – منطقه ای در این باره را شکل دهند.
چهارم اینکه باید خاطر نشان ساخت هر گونه اظهارات و اتهامات واهی وارده به ایران از سوی سعودی ها و یا صهیونیست ها و حتی آمریکایی ها درباره نقش منطقه ای ایران به نوعی پذیرش ضمنی آنها بر شکست اقداماتشان در برابر ایران و محور مقاومت در منطقه است. بطوریکه این اظهار غیر مستقیم آنها بر قبول شکست در اعمال و اقدامات آنها مستتر است.
از این رو باید گفت هر آنچه در رابطه با ایران و حدود فعالیت های منطقه ای ایران از سوی سعودی ها و دو ضلع دیگر مثلثِ همراه و هم پیمان با آنها یعنی صهیونیست ها و آمریکایی ها بیان می شود بیشتر رنگ و بوی فریب با قبول چاشنی شکست دارد؛ بطوریکه این مثلث با در پیش گرفتن سیاست مذکور در مقابله با ایران، سیاست فرار به جلو از وضعیت کنونی را در جهت تبرئه از ناکارآمد بودن سیاست های راهبردهایشان در مدیریت اوضاع منطقه ای و نقش شان حکایت می کند.
مصطفی مطهری: دکترای علوم سیاسی و کارشناس مسائل شبه جزیره