به گزارش دیدبان،مقدمه

بر خلاف تصور اولیه روسها در باره بهبود محسوس روابط واشنگتن و مسکو با راهیابی دونالد ترامپ به کاخ سفید ، اما اکنون روند اوضاع به گونه ای کاملا بر خلاف آن پیش می رود.روسهاامیدوار بودند که آغاز ریاست جمهوری ترامپ، فضای جدیدی در روابط واشنگتن و مسکو پدید آید ، اما وارد آمدن اتهامات جدی به ترامپ و تیم وی در زمینه مداخله روسیه به نفع وی در انتخابات ریاست جمهوری 2016 آمریکا و نیز روابط پنهانی برخی از مقامات تیم ترامپ با سفیر روسیه ، باعث افزایش اتهامات علیه روسیه و ترامپ شد و حتی اقدام کنگره برای اعمال تحریمهای جدید علیه روسیه ، نوعی انتقام دموکراتها از مسکو تلقی شده است.در واقع دموکراتها طرفدار تحریم روسیه هستند به‌دلیل اینکه معتقدند روسیه در انتخابات آمریکا دخالت کرده و به نفع ترامپ وارد رقابت انتخاباتی شده است. جمهوری‌خواهان هم برای اینکه بتوانند نظر دموکراتها را به تحریم علیه ایران جلب کنند تحریمهای روسیه را در این تحریمها گنجاندند.در نهایت شاهد تصویب لایحه تحریم جامع روسیه ، ایران و کره شمالی در کنگره آمریکا در اواخر ژوئیه 2017 بودیم . ترامپ در 2 اوت مصوبه کنگره آمریکا موسوم به "مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها = کاتسا" Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act=CATSA  که خواستار اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، روسیه و کره شمالی است را امضا و آن را به قانون تبدیل کرد. هر چند که وی با معیوب خواندن این مصوبه، به دلیل اینکه "کاتسا" اختیارات وی را برای کاستن از تحریم‌ها علیه روسیه کاهش می‌داد تمایلی به امضای آن نداشت، اما حمایت قاطع نمایندگان هر دو حزب در کنگره باعث شد او عملاً گزینه‌ای جز موافقت با آن نداشته باشد. دولت آمریکا پس از انتشار دستورالعمل قانون تحریم‌های روسیه، فهرست شرکت‌های روسی تحت تحریم را منتشر کرد.در این راستا وزارت خارجه آمریکا در اوایل آبان 1396، فهرست منضم به قانون کاتسا، از تحریم 39 شرکت نظامی و امنیتی روس اعلام کرد. بدین ترتیب آمریکا این شرکت های روسی مرتبط با بخش‌های نظامی و اطلاعاتی این کشور را تحریم ثانویه کرد و اعلام شد که شرکت‌های آمریکایی در صورت تعامل با آنها، تحریم می‌شوند. نمایندگان دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در کنگره آمریکا قبل از آن انتقاد های شدیدی را متوجه وزارت خارجه به دلیل بی‌توجهی به ضرب‌الاجل تعیین‌شده در متن قانون و اهمال در تهیه این دستورالعمل نموده و به بی‌میلی برای اجرایی شدن تحریم‌ها علیه روسیه متهم کردند. آمریکا از سال 2014 و با روی کار آمدن یک دولت غربگرا در اوکراین ،الحاق کریمه به روسیه و جنگ در شرق اوکراین، چندین بسته تحریم های مالی و اقتصادی علیه روسیه وضع کرده و اتحادیه اروپا نیز در این زمینه با آمریکا همراهی کرده است.با این حال تحریم های جدید در قالب قانون کاتسا دارای دلایل و ماهیتی متفاوت است که حتی اعتراض شرکای اروپایی واشنگتن را نیز به دنبال داشته است.

تحریم های جدید

وزارت خزانه داری آمریکا روز جمعه 6 بهمن تحریم های جدیدی علیه چند مقام و چند شرکت روسیه از جمله دو مقام ارشد روس از جمله «آندری چرزوف» معاون وزیر انرژی این کشور و نیز 19 نفر از شهروندان روس و مقام های جمهوری های خودخوانده دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین اعلام کرد.در فهرست جدید تحریمی آمریکا 20 شرکت روسی قرار گرفته اند. آمریکا شماری از این افراد و شرکت های روسی را به انتقال توربین های گازی شرکت «زیمنس»آلمان به شبه جزیره کریمه متهم کرده است.شرکتهای تابعه "شرکت نفت و گازسورگوت"،" سیلاوی ماشینی " و "تکنوپروم اکسپورت" نیز در این تحریم قرار گرفته اند. واشنگتن همچنین قصد دارددر 29 ژانویه فهرست تحریم‌های جدیدی را علیه روسیه منتشر کند.برخی گزارش ها حاکی است که 50 تاجر نزدیک به دولت روسیه احتمالاً در این فهرست قرار خواهند گرفت.اعمال تحریم های جدید علیه روسیه واکنش شدید مسکو را به دنبال داشت.وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد حق واکنش متقابل به تحریم‌های جدید آمریکا را برای خودش محفوظ می‌داند. در این بیانیه تأکید شد که مسکو را نمی‌توان با اجتناب از صدور روادید یا اعمال محدودیت های تجاری ارعاب کرد و نمی‌توان برای دست کشیدن از مسیر مستقل خود در عرصه بین‌المللی تحت فشار گذاشت. دراین بیانیه هم چنین تصریح شد که آمریکا در راستای ادامه فشار بر مسکو، تحریم های بیشتری را علیه شهروندان روس و شرکت های روسی به بهانه واهی دخالت روسیه در بحران اوکراین اعمال کرد. «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین نیزدر این باره اعلام کرد که  دولت روسیه تدابیر لازم محتاطانه را برای مقابله با تحریم های آمریکا و انتشار فهرست تحریمی جدید این کشور اتخاذ کرده است. از دیدگاه وی، تنظیم فهرست جدید تحریمی امریکا علیه روسیه ، نشانه تداوم سیاست های خصمانه واشنگتن علیه مسکو است. "آرکادی دوورکوویچ "معاون نخست‌وزیر روسیه نیزتصریح کرد که تحریم‌های جدید آمریکا علیه روسیه، بی‌معنی و غیرمنطقی است. از دیدگاه وی «این تحریم‌ها نه نتیجه مثبتی برای آمریکا و نه برای هیچ‌کس دیگر در جهان ندارد». از طرف دیگر، «کنستانتین کوساچف» رئیس کمیته امور خارجی شورای فدراسیون روسیه نیز گفت که سیاست تحریم‌های واشنگتن، بی‌نظم شده است و تنها هدف آن محدود روسیه و تحریک اروپا است. آلکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه نیز اعلام کرد که تحریم های آمریکا نه تنها به صنایع روسیه خسارت وارد نمی کند بلکه فرصت مناسبی برای توسعه و پیشرفت روسیه است.نوواک با بیان اینکه تحریم ها بر توسعه بخش انرژی روسیه تاثیر نمی گذارد، تاکید کرد که تحریم های فعلی بر بخش اکتشاف ذخایر نفتی - نفت فلات قاره و برخی بخش های دیگر اعمال شده اند که در گذشته نیز به نوعی برای روسیه وجود داشته است.

حوزه انرژی

همزمان با اعلام تحریم های جدید آمریکا علیه روسیه ، شاهد تحرکات دیپلماتیک واشنگتن برای ممانعت از گسترش همکاری های مسکو با اروپا به ویژه در حوزه انرژی هستیم .در این راستا رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا در جریان سفر اروپایی خود در7 بهمن در سخنانی در ورشو اظهار داشت که واشنگتن خط لوله انتقال گاز نورد استریم- 2 بین روسیه و آلمان را تهدیدی برای امنیت وثبات انرژی کل اروپا دانسته و مانند لهستان مخالف پروژه خط لوله نورد استریم- 2 است.وی مدعی شد که مخالفت واشنگتن در این زمینه بر اساس منافع راهبردی مشترک و دوجانبه با اروپا است.بدین ترتیب به نظر می رسد که آمریکا با اعمال فشار و نیز کسب نظرمساعد شرکای اروپایی خود در صدد کاهش نقش و حضور روسیه در بازارانرژی اروپا و در نهایت محروم ساختن آن از این بازار است.این اقدام در راستای کاستن از توان مالی و اقتصادی روسیه و تضعیف هر چه بیشتر آن صورت می گیرد.باید متذکر شد که در سند جدید استراتژی امنیت ملی آمریکا که در اواسط دسامبر 2017 منتشر شد از روسیه به عنوان کشوری که در پی ضربه زدن به منافع امنیتی و مالی آمریکا است، یاد شده و روسیه را به عنوان چالشی علیه قدرت، نفوذ و منافع واشنگتن تلقی شده است.لذا آمریکاهر اقدامی را برای مقابله با روسیه در حوزه های مختلف مد نظر دارد.از جمله واشنگتن به شدت با هر گونه توسعه اقتصادی روسیه از جمله در حوزه انرژی مخالف است و با توجه به اینکه مسکو اکنون از تامین کنندگان اصلی گاز اروپا است، تلاش های خود را معطوف به ایجاد محدودیت های شدید علیه روسیه و در نهایت کوتاه کردن دست روسیه از بازار انرژی اروپا کرده است.در این راستا آمریکا از اواخر دوره زماداری اوباما مخالفت خود با احداث خط لوله گازی جدید نورد استریم -2 که گاز روسیه را با عبور از بستر دریای بالتیک به آلمان خواهد رساند اعلام کرده است. آمریکا به بهانه مقابله با تهدید روسیه ،تلاش می کند هرچه بیشتر جای پای خود را در حوزه انرژی اروپا مستحکم تر سازد تا بدین ترتیب اجرای پروژه های مشترک روسیه و اروپا را در بخش انرژی تحت الشعاع قرار دهد و روسیه را از بازارهای انرژی بیرون براند.از نگاه مسکو ، تحریم های اخیر آمریکا علیه روسیه دقیقا با این هدف صورت گرفته است. برخی از شرکای اروپایی واشنگتن مانند آلمان نیز بر این گمان هستند که هدف واقعی آمریکا از اعمال تحریم های اخیر علیه روسیه در واقع بیرون راندن آن از بازار انرژی اروپا بویژه در بخش گاز و جایگزین کردن گاز مایع آمریکا به جای آن است. واشنگتن نه فقط به در برگیری روسیه و رویارویی با آن در شرق اروپا پرداخته، بلکه اکنون به روسیه به چشم یکی از بزرگترین رقبای آمریکا در بازار انرژی می نگرد.به همین دلیل درتحریم های جدید علیه روسیه در چارچوب کاتسا ، شرکتهای انرژی روسیه هدف قرار گرفته اند تا بدین ترتیب از دامنه فعالیت آنها در بازارهای جهانی کاسته شود.شرکای وفادار واشنگتن در شرق اروپا یعنی لهستان، اوکراین و کشورهای بالتیک نگران آن هستند که خط لوله گازی نورداستریم -2 موجب افزایش وابستگی اروپا به گاز روسیه شود و میلیاردها دلار درآمد گازی را در اختیار مسکو قرار دهد.در حالی که آلمان و اتریش بیشتر بر روی منافع تجاری این پروژه و دسترسی به گاز ارزان قیمت تمرکز دارند.سخنگوی وزارت اقتصاد آلمان در این باره تاکید کرد: هرگونه زیر ساخت گازی بیشتر می تواند موجب افزایش امنیت عرضه انرژی در اروپا شود.بدین  ترتیب اکنون در داخل اتحادیه اروپا در باره  این خط لوله گازی مهم یک صف بندی آشکاری بین اعضای شرقی و کم اهمیت اتحادیه اروپا و اعضای غرب و قدرتنمد این اتحادیه به وجود آمده است.واشنگتن در صدد است تا با اعمال نفوذ خود کفه مخالفان خط لوله گازی نورد استریم-2 را سنگین کندومانع عملی شدن آن شود.

جمع بندی

به نظر می رسد روابط روسیه وآمریکابا اعلام تحریم های جدید توسط واشنگتن علیه مسکو  در مرحله جدیدی از تنش ها قرار گرفته است.در واقع اکنون شاهد جنگ تحریمی آمریکا علیه روسیه هستیم که کنگره آمریکا پیش برنده و مشوق آن بوده و دولت ترامپ نیزبا آن همراه شده است.«الکسی موخین» تحلیلگر سیاسی روسی، معتقد است که طراحان تحریم های جدید ضد روسیه در امریکا اشتباه بزرگی را مرتکب شده اند،زیرا قانون تحریم روسیه راه را برهر گونه بهبود روابط روسیه و آمریکا بسته وباعث افزایش تنش ها بین مسکو و واشنگتن می شود. با توجه به اعمال تحریمهای جدید و نیز تداوم اختلافات و شکاف ها در مواضع مسکو و واشنگتن در قبال بسیاری از مسائل بین المللی بویژه بحران سوریه و اوکراین و نیز تداوم رویکرد خصمانه کنگره آمریکا که آشکارا خواهان تشدید مواضع واشنگتن علیه مسکو است، چشم اندازی برای بهبود وضعیت کنونی و آغاز برهه ای جدید در روابط دو جانبه روسیه و آمریکا وجود ندارد. در عین تداوم اقدامات خصمانه واشنگتن علیه مسکو نشان می دهد که آمریکایی ها مصمم هستند در ابعاد مختلف روسها را به چالش بکشند. مساله ای که واکنش واقدامات متقابل مسکو را به دنبال داشته است.«سرگئی روگوف» استاد علوم سیاسی روسی، معتقد است امروز جنگ سرد جدیدی بین روسیه و آمریکا در جریان است. به رغم تداوم سیاست تشدید فشار از سوی آمریکا علیه روسیه، با این حال تجربه گذشته نشان می دهد که روسها نه فقط در مقابل این فشارها مقاومت کرده اند، بلکه به اتخاذ اقدامات متقابل پرداخته و در عین حال تلاش کرده اند تا تحریم های امریکایی را از تهدید به فرصت تبدیل کنند./