دیدبان
رامین حسین آبادیان

سند «گروه واشنگتن» برای بحران سوریه؛ دوباره تجزیه

سند «گروه واشنگتن» برای بحران سوریه؛ دوباره تجزیه

به گزارش دیدبان،مذاکرات صلح سوری در شهر وین اخیرا درحالی پایان یافت که طرف های شرکت کننده در این دور از مذاکرات بر سَر مسئله برقراری آتش بس در «غوطه شرقی» دمشق با یکدیگر به توافق رسیدند. با این حال، تحول مهمی که در جریان این دور از مذاکرات صلح سوری اتفاق افتاد، انتشار سند منتسب به «گروه واشنگتن» بود که از سوی ایالات متحده آمریکا برای حل بحران سوریه به «استفان دی میستورا» فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه، ارائه شد. این سند و جزئیات را شبکه لبنانی المیادین منتشر کرد که البته محتوای آن با واکنش جدی دولت دمشق مواجه شد. سند منتشر شده دربرگیرنده جزئیاتی از اختیارات رئیس‌جمهور، دولت، دولت های محلی، دستگاه قضایی، امنیتی و پارلمان در سوریه است. در این سند همچنین بندهایی درباره روند برگزاری انتخابات و چگونگی تشکیل کمیته‌های نظارت، آمده است. در سند مذکور سخنی از کناره‌گیری اسد و تشکیل هیئت دولت انتقالی به میان نیامده ، اما در آن به تجزیه سوریه تحت عنوان تشکیل حکومت‌های محلی با برخورداری از اختیارات زیاد، اشاره شده است.

آمریکا در این سند خواستار قرار گرفتن سوریه تحت قیمومیت بین المللی شده است. این سند همچنین دربرگیرنده بندهایی در خصوص سلب اختیارات ریاست‌جمهوری و تبدیل شدن آن به ریاست‌جمهوری صوری و افتخاری است. بر اساس این سند، تعیین نخست‌وزیر و وزرا به موافقت رئیس‌جمهور متکی نیست، و رئیس‌جمهور نمی‌تواند پارلمان را منحل کند. محتوای سند منتشر شده از سوی شبکه لبنانی موجب برافروخته شدن مقامات سوری و پاسخ قاطعانه آنها به دخالت آشکار ایالات متحده آمریکا در امور این کشور شد. در همین ارتباط، «بشار الجعفری» رئیس هیئت مذاکره کننده سوری در مذاکرات صلح تأکید کرد: «ما هرگز سند غیر رسمی گروه موسوم به واشنگتن را قبول نخواهیم کرد. گروه واشنگتن می‌خواهد چشم‌اندازهای راه حل سیاسی بحران سوریه و همچنین مذاکرات ژنو را از بین ببرد».

گروه واشنگتن چه طرف هایی را شامل می شود؟

آمریکا، فرانسه، انگلیس، عربستان و اردن، کشورهای موسوم به گروه واشنگتن را تشکیل می دهند که چندی پیش در ایالات متحده آمریکا برای بررسی بحران سوریه گردهم آمدند. مقامات این پنج کشور همچنین جلسه ای را در پاریس، پایتخت فرانسه برگزار کردند. برهمین اساس، سند مذکور، زاییده ذهن مقامات هر 5 کشور است؛ کشورهایی که سوابقشان طی قریب به یک دهه گذشته به خوبی این واقعیت را نشان می دهد که ازجمله عاملان اصلی ظهور و بروز بحران سوریه بوده‌اند. اکنون آنها در قامت «دایه مهربان تر از مادر» قد علَم کردند تا از رهگذر یک سندِ سراسر مداخله جویانه، خود را به عنوان فرشته نجات مردم سوریه معرفی کنند. تشکیل گروهی تحت عنوان «گروه واشنگتن» در واقع، تلاشی از سوی ایالات متحده آمریکا برای فراهم آوردن زمینه مناسب جهت اعمال نفوذ سیاسی در سوریه پس از متحمل شدن شکست های میدانی و نظامی است.

واشنگتن درصدد بازیابی نقشِ سوخته

واقعیت امر این است که پس از ناکامی تروریست های تکفیری در جبهه های مختلف نبرد در سوریه، نقش ایالات متحده آمریکا در این کشور در مقایسه با سالهای گذشته به صورت چشمگیری، کاهش پیدا کرده و واشنگتن به نوعی در بحران سوریه در انزوا قرار گرفته است. درست به همین دلیل است که آمریکایی ها در حال حاضر به بازیابی نقشِ سوخته خود در بحران سوریه روی آورده اند. تشکیل گروه موسوم به «واشنگتن» یکی از ابزارهایی است که آمریکایی ها برای بازیابی نقش سابق خود بدان متوسل شده اند. ایالات متحده آمریکا بسیار امیدوار است تا به دنبال تشکیل این گروه، افکار عمومی به آن به عنوان مرجع حل و فصل بحران سوریه بنگرند.

پاسخ سیاسی به عملیات نظامی ترکیه

ایالات متحده آمریکا از طریق تشکیل گروه موسوم به واشنگتن در صدد است با عملیات نظامی ترکیه در شهر کُردنشین عفرین مقابله کند. آمریکا تاکنون هیچ تحرک نظامی جدی برای مقابله با نظامیان ترکیه ای که کُردهای تحت الحمایه واشنگتن را مورد هدف قرار داده اند، صورت نداده است. از همین روی، اینگونه استنباط می شود که واشنگتن قصد دارد از طریق رویکردهای سیاسی و دیپلماتیک، پاسخ عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه را بدهد. تهیه و ارائه سند موسوم به «گروه واشنگتن» برای حل بحران سوریه در همین چارچوب قابل تفسیر است. مقامات آمریکایی تصور می کنند که می توانند با حمایت های هم پیمانان منطقه ای و فرامنطقه ای خود، سند مذکور را به سازمان ملل متحد دیکته و این سازمان را وادار به اجرایی ساختن مفاد آن کنند؛ اقدامی که در صورت تحقق، بدون شک نقش ترکیه و حتی روسیه را در سوریه به انزوا خواهد کشاند.

از سوی دیگر، انتشار سند مزبور آن هم در فاصله تنها چند روز مانده به برگزاری نشست صلح سوریه در شهر «سوچی» روسیه نشان دهنده عزم آمریکایی ها برای به شکست کشاندن این مذاکرات و به حاشیه راندن نقش مسکو در بحران سوریه، دارد. در همین راستا «ماریا زاخاروا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه صراحتا نسبت به برگزاری جلسه گروه واشنگتن در آستانه مذاکرات سوچی واکنش نشان داد و تصریح کرد: «واقعا نمی دانیم که کشورهای عضو گروه واشنگتن چه هدفی را دنبال می‌کنند». بدون شک با توجه به مفاد مداخله جویانه طرح «گروه واشنگتن» درباره بحران سوریه ـ که بدان اشاره خواهد شد ـ ایالات متحده آمریکا و متحدان آن نه تنها به دنبال حل و فصل سیاسی بحران سوریه نیستند، بلکه تلاش های خود برای به بن بست رساندن تمامی راهکارهای سیاسی به ویژه در جریان مذاکرات سوچی را نیز کلید زده اند.

مغایرت سند «گروه واشنگتن» با قطعنامه 2254

سند ارائه شده از سوی گروه واشنگتن برای حل و فصل بحران سوریه در تعارض آشکار با قطعنامه 2254 صادره از شورای امنیت سازمان ملل متحد است. در این قطعنامه، اعضای شورای امنیت مصوب کردند که این ملت سوریه است که باید سرنوشت خود را تعیین کند. این در حالی است که در سند گروه واشنگتن به جزئیاتی از قانون اساسی جدید سوریه و همچنین اختیارات ریاست جمهوری، نخست وزیری، دولت های محلی، دستگاه قضایی و سازمان های امنیتی سوریه و چگونگی تشکیل مجلس در این کشور اشاره شده؛ مسئله ای که در تعارض آشکار با «اصل تعیین سرنوشت توسط مردم» است. در قطعنامه شماره 2254 صراحتا عنوان شده است که سوری ها، خود مسئول اصلی تدوین قانون اساسی هستند. از همین روی، وجود بندهایی درخصوص ویژگی های قانون اساسی جدید سوریه در سند گروه واشنگتن، آشکارا نشان دهنده تعارض کامل این سند با قوانین بین المللی است.

سوریه تحت قیمومیت بین المللی؟

طبق سند ارائه شده از گروه واشنگتن، اختیارات رئیس جمهوری سوریه به طور کامل از آن سلب شده است. اجرای این سند در عمل، رئیس جمهور سوریه را از اختیاراتش خلع و آن را به ریاست جمهوری افتخاری تبدیل می کند. بر اساس این سند، تعیین نخست وزیر و وزرای کابینه نیازی به موافقت رئیس جمهور نخواهد داشت و رئیس جمهور سوریه همچنین از حق انحلال پارلمان هم برخوردار نخواهد بود. این بدان معناست که ایالات متحده آمریکا به دنبال به چالش کشیدن ساختار قدرت در سوریه است؛ به گونه ای که علی رغم وجودِ ظاهری رئیس جمهوری در این کشور، تلاش می کند در سوریه خلأ قدرت ایجاد کند. سلب اختیارات رئیس جمهوری قانونی سوریه در واقع نوعی دهن کجی به رأی و نظر مردم این کشور محسوب می شود و عملا آنها را از نقش آفرینی در ساختار قدرت کشورشان محروم می سازد.

مهمترین پیامدِ وجود خلأ قدرت در سوریه، تحت قیمومیت قرار گرفتن این کشور خواهد بود. زمانی که رئیس جمهورِ برآمده از آراء یک ملت قادر به رتق و فتق امور نباشد و این اختیار را نداشته باشد تا در تصمیم گیری های اساسی کشور که به طور مستقیم با سرنوشت مردم در ارتباط است، تصمیم گیری کند، بدون تردید چنین کشوری تحت قیمومیت بین المللی قرار خواهد گرفت. در چنین شرایطی بدون شک سوریه تحت قیمومیت سازمان ملل متحد خواهد رفت و از این پس، سازمان ملل خواهد توانست فصل الخطاب را درباره همه جزئیات مربوط به تدوین قانون اساسی جدید بیان کند و بر روند سیاسی از جمله روند برگزاری انتخابات به طور کامل تسلط داشته باشد. این همان چیزی است که گروه واشنگتن به دنبال آن است.

پروژه تجزیه همچنان روی میز

سند گروه واشنگتن برای حل بحران سوریه نشان داد که پروژه تجزیه سوریه که از مدتها پیش مد نظر ایالات متحده آمریکا قرار دارد، همچنان روی میز است. در سند مزبور بر لزوم تشکیل دولتهای محلی تأکید شده است؛ دولت هایی که می بایست از اختیارات زیادی هم برخوردار باشند. تشکیل دولت های محلی هیچ معنایی جز تقسیم و تجزیه سوریه نمی تواند داشته باشد. آمریکایی ها نیز خود به این مسئله واقف هستند. «عدم مرکزیت» در سوریه که امروز آمریکایی ها خواستار آن هستند، در واقع همان پروژه تجزیه ای است که تحت عناوین دیگر، امروز پیگیری می شود. صراحت سند گروه واشنگتن در خصوص لزوم «عدم مرکزیت» در سوریه به حدی است که بسیاری از این سند به عنوان «سند تجزیه» سوریه یاد می کنند تا سند حل و فصل سیاسی بحران این کشور. درهر صورت، واضح است که سلسله تلاش های آمریکا برای بازیابی نفوذ خود در سوریه از طریق راهکارهای سیاسی همچون تشکیل گروه واشنگتن، تاکنون نتیجه ای جز انزوای بیش از پیش این کشور نداشته است و از این پس نیز به نظر نمی رسد که به دنبال مطرح شدن سند مذکور، در صحنه تحولات سیاسی و میدانی سوریه اتفاق جدید رخ بدهد.

انتهای متن/

 

 

مرتبط‌ها

راه کاهش ظلم در خانواده افزایش حرمت پدر است

خروجی قرمز حمل سلاح آسان در ایران

خادمیاران رضوی: طلیعه‌ای نو از «آفتاب» فرهنگ شیعی

تحلیلهای رنگین برای عمامه خونین

سبکِ زندگی پرونده‌ساز!

تعداد بالای پرونده در قوه؛ آسیب اجتماعی یا اشکلات ساختاری؟