از ویژگی‌های بارز بازار کار ایران مسئله بیکاری است. در کنار هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی بیکاری اثرات جدی نیز بر سلامت افراد می‌گذارد. هدف از این تحقیق، بررسی وضعیت سلامت روان جمعیت فعال اقتصادی (شاغل و بیکار) شهر تهران است و نیز قصد دارد به تبیین مؤلفه‌های اجتماعی و فرهنگی مؤثر اشغال بر روی سلامت روان جمعیت مورد مطالعه بپردازد. برای این منظور از استراتژی پژوهشی قیاسی استفاده شده است و مدل علی نظری از نظریه محرومیت پنهان اشتغال یهودا طراحی شده است.
روش تحقیق پیمایش بوده و برای گردآوری اطلاعات از فن پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه افراد ساکن شهر تهران که ازلحاظ مشخصه نیروی کار در گروه جمعیت فعال اقتصادی قرار دارند را در برمی‌گیرد که تعداد 400 نفر از این جمعیت به شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران انتخاب شده‌اند. برای سنجش سلامت روان از پرسش‌نامه سلامت عمومی و برای سنجش مؤلفه‌های نظریه محرومیت پنهان از شاخص مزایای پنهان و آشکار اشتغال استفاده شده است.
نتایج حاصل از آزمون مقایسه میانگین‌ها نشان داد که افراد شاغل نسبت به افراد بیکار از وضعیت سلامت روان بهتری برخوردار هستند و نیز افراد شاغل بهره‌مندی بیشتری از مزایای آشکار و پنهان اشتغال نسبت به افراد بیکار داشتند. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد که متغیرهای اثر اشتغال با ضریب بتا (327/0)، مزایای پنهان (0٫345) فشار مالی (215/0-) به ترتیب قوی­ترین پیش‌بینی کننده­های سلامت روان در بین افراد شاغل و بیکار هستند.

کلیدواژه ها: بازار کار؛ سلامت روان؛ جمعیت فعال اقتصادی؛ نظریه محرومیت پنهان؛ شاخص مزایای آشکار و پنهان اشتغال

نویسندگان:

هوشنگ نایبی: دانشیار دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران

 حسین رامشگر: دانشجوی دکتری سلامت و رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران

نشریه بررسی مسائل اجتماعی ایران - دوره 8، شماره 1، بهار و تابستان 1396 .   

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.