به گزارش گروه رصد تروریسم دیدبان؛ اخیرا به دلایل سفر سرلشکر باقری به ترکیه اشاره کرده و یادآور شدیم که دلیل اصلی این سفر، چیزی جز وحشت مقامات آنکارا از آینده سیاسی امنیتی کشورشان در سایه تغییر قواعد بازی است. آنچه مشخص است ترک‌ها به شدت دست امریکا عاجز شده، اما نه می‌دانند و نه می‌توانند خارج از سمفونی‌ای که امریکایی‌ها نزدیک به هفت دهه رهبری آن را در قالب ناتو در دست دارند، بنوازند، چرا که هر حرکتی خارج از چارچوب‌های تعیین‌شده می‌تواند در روابط دو طرف تاثیرگذار باشد. آنچه در این گزارش می‌خوانید بازخوانی زوایای دیگری از نیازهای ترکیه به ایران و حرکت در مسیری است که بتواند بیشترین نیازهای خود را از طریق ایران در منطقه تامین کند.
ترکیه پس از امریکا دومین نیروی زمینی کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو را در اختیار دارد و این میزان نیرو و موقعیت ترکیه در معادلات ژئوپولتیک منطقه برای امریکا اهمیت بسیار دارد. واشنگتن دوست ندارد این کشور را از دست دهد، کما اینکه اسلام سیاسی حاکم بر ترکیه که آمیزه‌ای از لیبرالیسم تفکری حاکم بر اخوانی‌های تحصیل‌کرده آکادمی‌های غربی است بهترین نوع از اسلام سیاسی است که اتاق‌های فکر غربی‌ها آن را برای جهان اسلام تجویز می‌کنند. تحول در ساختارهای اقتصادی ترکیه هنگامی روی داد که امریکایی‌ها برای ورود سرمایه به این کشور تساهل نشان دادند و در همین راستا نیز کمک‌های بسیاری به ترکیه برای بومی کردن برخی از تولیدات نظامی صورت دادند.
اگر این روزها می‌بینید که ترکیه در عرض سه سال تانک، نفربر، پهپاد، بالگرد، هواپیمای سبک تهاجمی، موشک‌های هوا به هوا، هوا به سطح و... طراحی می‌کند ناشی از دستاوردهای مطالعاتی این کشور نیست، دلیل عمده این مساله همکاری گسترده شرکت‌های تولیدکننده غربی با صنایع ترکیه‌ای برای ساخت چنین تجهیزاتی است. به همین دلیل امریکا از اینکه ترکیه بخواهد یک سیستم شرقی را در ساختار غربی صنایع نظامی این کشور وارد کند، ابراز ناخشنودی می‌کند. ماجرای خرید سامانه پدافند هوایی اچ‌کیو۹ که به‌نظر می‌رسد مدل چینی اس ۳۰۰ باشد، در همین راستا می‌گنجد.
همانگونه که در گزارش‌های پیشین اشاره شد، هر گونه تغییر در رفتار ترکیه تاکتیکی است و نه راهبردی. کشورهای غربی این روزها مدام در دیدارهای آشکار و پنهان با مقامات ایرانی می‌خواهند تا در مبحث مبارزه با تروریسم با آنها همکاری شود، به ویژه خواستار همکاری دمشق در این زمینه هستند. این درخواست‌ها در حالی صورت می‌گیرد که کشورهای غربی با منبع اصلی تروریسم که عربستان باشد و دو تامین‌کننده مهم مالی تروریسم که امارات متحده عربی و قطر باشند، روابط راهبردی داشته و درخواست آنها از ایران در قالب تاکتیک قرار می‌گیرد. آنها نمی‌توانند بی‌خیال خریدهای چند میلیاردی سلاح، مواد غذایی، خودرو و سایر تجهیزات از طرف این کشورها و سرمایه‌گذاری ده‌ها میلیارد دلاری در صنایع خود شوند و به همین دلیل به این کشورها فشار وارد نمی‌کنند و اطلاعات تروریست‌های حاضر در منطقه را از ایران و سوریه می‌خواهند.
(2).jpg)
نیاز ترکیه به ایران نیز خارج از این تفاسیر نیست. ترک‌ها اکنون در بد مخمصه‌ای گیر افتاده‌اند. در صحبت‌های سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران تصریح شد که ایران و ترکیه وارد مرحله مهمی از روابط شده‌اند، که این گفته در چارچوب تحلیل نقش دو کشور در مبارزه با تروریسم و نابودی این پدیده شوم و همچنین در مدل نقش دو کشور در منطقه درست نیست.
بر اساس یک اصل که آدم عاقل (مومن) دو بار از یک سوراخ گزیده نمی‌شود، من بر این باورم که در برابر ترکیه نباید چهار بار یا بیشتر از یک سوراخ گزیده شد. آنچه در سپهر سیاسی منطقه در حال شکل‌گیری است بیش از آنکه به ضرر ایران باشد، به ضرر ترکیه ارزیابی می‌شود و بهتر آنکه آنها هزینه سنگین ناجوانمردی‌های خود را پرداخت کنند. قرار نیست ترکیه باری از دوش ما بردارد، کما اینکه با قاطعیت می‌توان گفت آنها همچنان در راستای افزایش بار در این زمینه گام بر می‌دارند. سفر اخیر «جیمز ماتیس» وزیر دفاع ایالات متحده امریکا به ترکیه درست پس از سفر سرلشکر باقری حکایت‌های دیگری دارد که باید با دقت آن را بررسی کرد.
به هر حال این روزها ترکیه در شمال سوریه دچار نوعی بحران وجودی شده است. آنها از حمایت‌های بی‌دریغ امریکا از کردهای سوریه هراسان بوده و می‌ترسند که مبادا سرنوشت به سمت استقلال یا دستکم خودمختاری برود. این نگرانی ترکیه در سوریه در حالی است که آنها هیچ نگرانی از اعلام استقلال مسعود بارزانی ندارند. این نشان دهنده برخی هماهنگی‌ها با طرف‌های دیگر است. اگر درگیری داخلی میان حزب اردوغان را با ملی‌گراهای دولت باغچلی مطالعه کنید به این درک می‌رسید که در آنکارا حتی شرکای سیاسی در دولت هم در این زمینه نامحرم هستند.
بازهم ابراز امیدواری می‌‌کنیم که در تهران فرصت‌طلب‌ها و کاسب‌های اقتصادی چوب حراج بیشتر به اقتصاد کشور نزنند و بازار ایران را که اکنون دو دستی تقدیم بنجل‌های چینی کرده‌اند، به شرکت‌های ترکیه‌ای تحویل ندهند. قرار نیست که از شکلات تا مواد آرایشی و درب ضدسرقت و پارچه و لباس ایران را ترک‌ها تامین کنند، یا بازار مبل کشور را شرکت‌های ترکیه‌ای به دست بگیرند. اگر اردوغان به تهران سفر کرد، سیاست باید به‌گونه‌ای بر پاشنه اقتصاد بچرخد که در راستای توانمند کردن زیرساخت‌های تولید در داخل باشد. ترک‌ها باید بازار ایران، سوریه و عراق را برای همیشه از دست بدهند. متاسفانه ما به اندازه‌ای که در حوزه امنیتی عقل کل هستیم، در حوزه اقتصادی خود را به دست فرصت‌طلب‌های اقتصادی داده‌ایم.