دیدبان: هوگوچاوز بامداد روز چهارشنبه درگذشت. این واقعه بازتاب های مختلفی در جهان داشت. در یک سر طیف اوباما قرار دارد که گفت بعد از مرگ چاوز، پیگیر روابط با ونزوئلا هستیم یا نخست وزیر کانادا گفت پس از مرگ چاوز آینده روشنی پیش روی ونزوئلا هست و در سر دیگر طیف روسای جمهوری هستند که این واقعه را یک فاجعه خواندند و اظهار تأسف از این واقعه کردند.

در این میان آقای احمدی نژاد نیز اولاً به عنوان رئیس جمهور یک کشور و ثانیاً بدلیل روابط حسنه و نزدیکی که با چاوز داشت پیام تسلیتی در این زمینه صادر کردند. این پیام حاوی نکات مثبت و منفی بود که ما در این نوشتار مختصراً به برخی از آنها اشاره می کنیم.

نکات مثبت

اصل نوشتن این پیام و اظهار همدردی با مردم ونزوئلا کار مثبت و صحیحی بود. کما اینکه رئیس مجلس نیز در پیامی به ملت ونزوئلا تسلیت گفتند.

اشاره به روحیه استکبار ستیزی هوگوچاوز و تلاش برای برقراری عدالت در ونزوئلا نیز که در پیام رئیس جمهور به آن اشاره شده بود از دیگر وجوه مثبت این پیام است.

نکات منفی

غلو در پیام

در این پیام رئیس جمهور آنچنان در مورد هوگو چاوز صحبت کرده است که اگر کسی نداند فکر می کند در مورد یکی از مراجع تقلید یا علمای ربانی نوشته شده است. درست است که چاوز فردی استکبار ستیز بود و با شیطان بزرگ آمریکا در ستیز بود. اما این میزان تعریف نیز از یک فردی که به هر حال مسلمان نبوده است؛ به نظر می رسد کمی غلو آمیز باشد.

به بازی گرفتن اعتقادات اسلامی و شیعی

رئیس جمهور به مناسبت تعریف از هوگوچاوز از مفاهیمی دینی استفاده کرده است که در ادبیات دینی و شیعی ما دارای ارزش فراوانی هستند؛ و به راحتی نمی توان آنها را در مورد هر کسی استفاده کرد. اما رئیس جمهور این مفاهیم را به راحتی در مورد فردی غیر مسلمان بکار برده است.

شهادت:

شهادت در ادبیات دینی ما دارای ارزش فراوانی است به نحوی که در قرآن مجید در دو جا به مردم تذکر داده شده است که شهید را مرده نپندارند؛ بلکه شهدا زنده هائی هستند که نزد پروردگارشان روزی می خورند.

«وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ في‏ سَبيلِ‏ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ»(البقره:154)

«وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلُوا في‏ سَبيلِ‏ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ»(آل عمران:169)

همچنین در روایات نیز برای شهید و شهادت ارزش بسیار فراوانی قائل شده اند. تا جائیکه گفته اند بالاتر از شهادت خیری نیست.

برای نمونه در روایتی از امام صادق(ع) به نقل از پیامبر اکرم(ص) داریم که می فرمایند: «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَوْقَ كُلِّ ذِي بِرٍّ بَرٌّ حَتَّى يُقْتَلَ الرَّجُلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَإِذَا قُتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَيْسَ فَوْقَهُ بِر»[1]

ترجمه: «رسول خدا (ص) فرمود: بالاى دست هر نيكو كارى يك نيكى است تا اينكه مرد در راه خدا كشته شود و چون در راه خدا كشته شد، بالاى آن عمل بهترى نيست،»

همچنین در روایت دیگری داریم: «عَنْ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ إِنَّ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ ع كَانَ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا مِنْ قَطْرَةٍ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ قَطْرَةِ دَمٍ فِي سَبِيلِ اللَّه‏»[2]

ترجمه: «از امام صادق(ع) نقل شده است که امام حسین(ع) می فرمودند که رسول الله(ص) فرمودند: هیچ قطره ای نزد خدا محبوب تر از قطره خونی که در راه خدا ریخته شده است نیست.»

در روایت دیگری داریم: «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ قُتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَمْ يُعَرِّفْهُ اللَّهُ شَيْئاً مِنْ سَيِّئَاتِه‏»[3]

ترجمه: «امام صادق(ع) فرمودند: هركس در راه خدا شهيد شود، خداوند در روز قيامت، گناهان او را بر خودش بر ملا نخواهد كرد، تا شرمنده نباشد.»

حال که شهادت و شهید اینقدر ارزشمند است که طبق روایات بالاترین نیکی است که بالاتر از آن خیری وجود ندارد؛ و اینکه موجب آمرزش تمام گناهان می شود؛ دیگر به همین راحتی نمی توان هر کسی را شهید حساب کرد. چون اول شرط شهید این است که در راه خدا کشته شده باشد. در صورتی که معلوم نیست واقعاً هوگو چاوز به خدا اعتقاد داشته است یا خیر. و بفرض اینکه واقعاً اعتقاد داشته، باید دید که این کارها و ظلم ستیزی اش برای خدا و در راه خدا بوده است یا خیر. که هیچکدام از این دو فرض قابل اثبات نیست. مخصوصاً آنکه هوگوچاوز یک مسیحی بوده و اکثریت مسیحیان به تثلیث که شرک صریح است معتقد هستند که اگر چاوز نیز به تثلیث معتقد بوده است مشرک است و بدین ترتیب نمی دانیم طبق چه مبنائی رئیس جمهور محترم ایشان را انسانی «عمیقاً موحد و مؤمن و پایبند به ارزش‌های انسانی و آسمانی و باورمند به راه انبیاء الهی و حاکمیت جهانی عدالت و عشق به رهبری صالحان» عنوان می کنند و ایشان را شهید می نامند. نمی دانیم تعریف جناب رئیس جمهور از موحد و مومن چیست و آیا تعریف ایشان همان تعریف اسلام است یا خیر؟! و آیا طبق تعریف اسلام می توان چاوز را انسانی موحد و مومن که هیچ بلکه انسانی عمیقاً موحد و مومن خواند یا خیر؟ در قرآن کریم صراحتاً مسیحیان معتقد به تثلیث کافر و مشرک خوانده شده اند و جایگاه آنها جهنم ذکر شده است.

«لَقَدْ كَفَرَ الَّذينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسيحُ ابْنُ مَرْيَمَ وَ قالَ الْمَسيحُ يا بَني‏ إِسْرائيلَ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَ رَبَّكُمْ إِنَّهُ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَ مَأْواهُ النَّارُ وَ ما لِلظَّالِمينَ مِنْ أَنْصار»(المائده:92)

البته یادمان نمی رود که آقای خاتمی نیز در یکی از سخنرانی های خویش در سازمان ملل آبراهام لینکلن را شهید خواند و تا حد پذیرش خواسته‌های طرف غربی پیش رفت.

واقعاً جای تأسف است که مسئولین تراز اول ما اینچنین بخاطر منافع سیاسی خویش از مفاهیم ارزشمند دینی سوءاستفاده می کنند و بدون اطلاع از بار معنائی یک مفهوم دینی و معنی دقیق آن در موقعیت های غلط و نادرست از آن استفاده می کنند.

رجعت

رجعت از مسلمات شیعی ماست و از مفاهیم بسیار بلند در اندیشه شیعی. در کتب کلامی علمای شیعی بطور مفصل در مورد اثبات عقلی و نقلی وقوع رجعت بحث شده است. همچنین در روایات ما از برخی از رجعت کنندگان نیز نام برده شده است مانند ائمه(ع)، جناب سلمان(ع)، جناب مالک اشتر(ع) و ... .

اما در این باب نیز در پیام تسلیت جناب رئیس جمهور محترم می بینیم سوءاستفاده از این امر بسیار مهم و حیاتی صورت گرفته است. ایشان در پیام خویش آورده است: «تردید ندارم که او بازخواهد گشت و به همراه همه صالحان و حضرت مسیح (ع) و تنها باقیمانده از نسل پاکان، انسان کامل، خواهد آمد و جامعه بشری را در استقرار صلح و عدالت کامل و مهربانی و کمال یاری خواهد کرد.»

در حالی که در روایات آمده است رجعت مختص عموم مردم نیست بلکه مختص مومنین خالص و مشرکین خالص است.

«عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَمِعْتُ حُمْرَانَ بْنَ أَعْيَنَ وَ أَبَا الْخَطَّابِ يُحَدِّثَانِ جَمِيعاً- قَبْلَ أَنْ يُحَدِّثَ أَبُو الْخَطَّابِ مَا أُحَدِّثُ‏ أَنَّهُمَا سَمِعَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ: «أَوَّلُ مَنْ تَنْشَقُّ الْأَرْضُ عَنْهُ وَ يَرْجِعُ إِلَى الدُّنْيَا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع، وَ إِنَّ الرَّجْعَةَ لَيْسَتْ‏ بِعَامَّةٍ بَلْ هِيَ خَاصَّةٌ، لَا يَرْجِعُ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِيمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الشِّرْكَ مَحْضاً»»[4]

ترجمه: «اولین كسي كه زمین به روي او شكافته مي‌شود وبه دنيا برمي‌گردد حسين بن علي(ع) است. رجعت همگاني نيست بلكه خاص است وفقط كساني به دنيا باز مي‌گردند كه مومن خالص يا مشرك محض باشند.»

نمی دانیم واقعاً طبق چه مبنائی جناب رئیس جمهور محترم اولاً فرموده اند ایشان رجعت می کنند؛ و ثانیاً گفته اند که در این امر تردیدی ندارند؟ در حالی که ما در مورد بزرگان علمای خودمان امثال حضرت امام(ره)، حضرت آیت الله بهجت(ره)، سید بحرالعلوم(ره)، شیخ مفید(ره) و سایر علمای متقدم و متأخر اینچنین قاطعانه اظهار نظر می کنند؟

حال واقعاً جای سوال است که از نظر جناب رئیس جمهور محترم چاوز جزء مومنین خالص است یا مشرکین خالص؟ البته از تعاریفی که ایشان در پیام کرده اند، می توان تشخیص داد که از نظر جناب احمدی نژاد چاوز جزء مومنین خالص است. لابد از نظر ایشان چاوز در ردیف امثال جناب سلمان(ع) که به نص صریح ائمه(ع) «مِنَّا أَهْلَ الْبَيْت‏» بوده است و جناب مالک اشتر(ع) که امیرالمومنین(ع) در مورد ایشان فرمودند :«رحم الله مالکاً کان لی کما کنت لرسول الله ص»[5] یعنی: «خدا مالک را رحمت کند؛ او برای من همانگونه بود که من برای رسول الله(ص) بودم.» هستند.

حال واقعاً باید از آقای احمدی نژاد پرسید که شما چگونه کسی که اساساً مسلمان نیست و حتی در مومن عادی بودن او نیز تردید است چه رسد به مومن خالص و عمیق بودن؛ قطعاً از رجعت کنندگان و در ردیف جناب سلمان(ع) و جناب مالک(ع) می شمارید؟!!!

عزای عمومی

مورد بعدی بحث اعلام عزای عمومی از طرف هئیت دولت به مناسبت درگذشت چاوز است. که این نیز زیاده روی است. بله چاوز روحیه استکبار ستیزی و ظلم ستیزی داشت. مخالف استکبار جهانی و آمریکای جهانخوار بود. اما اینقدر نیز ارزش نداشت که برایش در یک مملکت یک روز عزای عمومی اعلام شود. عزای عمومی متعلق با مواقعی است که حقیقتاً ملت عزادار باشند. در حالی که در این مورد شاید حتی خیلی از ملت چاوز نشناسند و ندانند کیست و مواضعش را نیز ندانند. آنهائی هم که او را می شناسند قطعاً از درگذشت ایشان آن میزان متأثر و عزادار نشدند که برایش در یک مملکت عزای عمومی اعلام شود. ما برای بزرگان خودمان که به مراتب ارزششان و جایگاهشان و فوایدشان برای مملت و اسلام و انقلاب بیشتر از چاوز بوده عزای عمومی اعلام نکردیم. اما برای او عزای عمومی اعلام می شود.

برای مثال ثمرات و فواید چاوز برای اسلام و انقلاب بیشتر بوده یا ثمرات و فواید حضرت آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی(ره) و حضرت آیت الله خوشوقت(ره) که هر دو بزرگوار به تازگی به لقاءالله پیوسته اند؟!!! چرا در رحلت این دو بزرگوار عزای عمومی اعلام نمی شود؛ اما در درگذشت چاوز یک روز عزای عمومی اعلام می شود؟!!!