گروه سیاسی «دیدبان»، هنگامی که در صبح روز یکشنبه 4 خردادماه 93، مجتبی صدیقی معاون وزیر علوم و رئیس سازمان امور دانشجویان در نشست خبری خود از تخلفات بورسیه‌های دکتری سخن گفت، کمتر کسی تصور می‌کرد که این نشست خبری، سرآغاز یک عملیات رسانه‌ای گسترده و مشکوک برای هجوم به حریف و لگدمال کردن فرزندان مردم باشد، اما گذر زمان و تحرکات سیاسی و رسانه‌ای اصلاح‌طلبان نشان داد، ماجرا جدی‌تر از این حرفا بوده است.
رئیس سازمان امور دانشجویان 4 خردادماه 93 یعنی زمانی که دولت حسن روحانی هنوز یک ساله نشده بود، خبرنگاران را به محل این سازمان در خیابان شهید موسوی (فرصت) دعوت کرد و از جزئیات تخلفاتی سخن گفت که به گفته وی در دولت دهم و در حوزه بورسیه‌های دکتری به وقوع پیوسته است.
وی گفت: «از سال 85 تا سال گذشته (92)، 729 نفر به عنوان بورسیه خارج از کشور انتخاب شده‌اند که این افراد باید دارای معدل 14 در کارشناسی و 16 کارشناسی ارشد می‌بودند، اما 72 نفر از آنها معدل کارشناسی زیر 14 و 70 نفر نیز معدل کارشناسی ارشد کمتر از 16 داشته‌اند. از سال 89 به بعد، با توجه به مشکلات ارزی که در کشور وجود داشت، موضوع "تبدیل بورسیه خارج به داخل" مطرح شد که بر اساس این روند، بورسیه 1884 نفر تبدیل به بورسیه داخل شد که از این تعداد، 550 نفر در دانشگاه‌ها جایابی شده‌اند و مابقی نیز اگر نامه جایابی و احکام هیأت مرکزی جذب را ارائه کنند، احکام بورسیه آنها صادر می‌شود.»
صدیقی در ادامه به مشکلات برخی از این پرونده‌ها اشاره کرد و گفت: «از مجموع افرادی که تبدیل به بورسیه داخل شده‌اند، معدل کارشناسی 228 نفر در مقطع کارشناسی زیر 14 بوده و معدل کارشناسی ارشد 305 نفر نیز زیر 16 بوده است؛ همچنین در پرونده‌هایی که تاکنون بررسی شده است، معدل تعداد 235 نفر اعلام نشده است و ما نیز در حال بررسی هستیم؛ همچنین یکی از شرایط پذیرش دانشجویان بورسیه، داشتن حداکثر سن 33 سال است؛ با وجود این قاعده، تعداد 325 نفر در موقع معرفی به دانشگاه‌ها فاقد شرایط سنی لازم بوده‌اند؛ از میان پرونده‌های بررسی شده 183 نفر سند محضری نداشته‌اند.»
وی وعده پیگیری و برخورد با تخلفات را داد، اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز از همان زمان بر پیگیری عادلانه و بدون هیاهوی این تخلفات تاکید کردند، اما عملیات رسانه‌ای اصلاح‌طلبان حال و هوای دیگری داشت!
لقمه چرب دولت اعتدال، برای تسویه حساب سیاسی
روزنامه‌های حامی دولت مدعی اعتدال، فردای آن روز با تیترهایی از قبیل «بورسیه‌های چراغ خاموش»، «فهرست سه هزار بورسیه غیرقانونی»، «سونامی بورسیه آقازاده‌ها» و «جزئیات تکان‌دهنده سه هزار بورسیه غیرقانونی در دولت احمدی‌نژاد»، تلاش کردند تا گوی سبقت را از یکدیگر بربایند و نظام آموزش عالی دولت قبل از خود را فاجعه‌زده نشان دهند؛ جنجال و جوسازی گسترده‌ای که در همان ایام، پای ثابت سخنرانی‌های رئیس دولت و کنایه‌های رنگارنگ وی هم شد؛ تا جایی که رئیس دولت مدعی اعتدال و ملبس به لباس دین، با تمسخر دانشجویان بورسیه و به طنز کشیدن آیات قرآن، آیه «و ما ادرائک ما البورسیه» را به قلب رسانه‌های زنجیره‌ای نازل کرد!
جنجال‌آفرینی دولتی بر سر بورسیه‌هایی که هنوز جزئیات آن معلوم نبود، ادامه داشت و هر روز هم حاشیه جدیدی تولید می‌شد؛ از جمله انتشار اسامی حدود 900 نفر از دانشجویان بورسیه در فضای مجازی – به عنوان بورسیه‌های غیرقانونی! - توسط فردی به نام «علی غزالی» که معلوم نبود با چه مجوزی این کار صورت گرفته و پیش از بررسی پرونده این دانشجویان، با آبروی آنها بازی شده است! این فرد که از نزدیکان تیم دولت روحانی در وزارت علوم بود، مدتی بعد از این اقدام و با بالاگرفتن اعتراضات، با انتشار پستی در صفحه فیس بوک خود، خطاب به رئیس سازمان امور دانشجویان نوشت: «جناب آقای صدیقی! شما خوب به خاطر دارید که در زمانی که آقای توفیقی سرپرست وزارت علوم بودند و هنوز آقای فرجی دانا برای وزارت معرفی نشده بودند، در آن اتاق طبقه 13 شهرک غرب، چه کسی این اسناد و اسامی را به بنده داد و در این مدت چه کسی برای انتشارش مدام تماس می‌گرفت و پیغام می‌داد!».
در چنین شرایطی، وزارت علوم که خود را در برابر سیل اعتراضات دانشگاهیان بی‌پاسخ می‌دید، 27 مردادماه همان سال با انتشار اطلاعیه‌ای از طرح شکایت علیه عامل انتشار غیرقانونی و غیراخلاقی اسامی دانشجویان بورسیه خبر داد و تلاش کرد تا خود را مدافع حقوق دانشجویانی نشان دهد که آبرویشان به تاراج سیاسی‌کاری دولت رفته بود؛ هرچند تا امروز هیچ خبری از نتیجه شکایتی که مدعی مطرح کردن و پیگیری آن بوده‌اند، نشده است.
5 ماه بعد از آغاز جنجال ساختگی بورسیه‌ها، گزارش کمیته ویژه وزارت علوم منتشر شد و در آن، با اشاره به بررسی 3772 پرونده بورسیه سال‌های 88 تا 92 به تفکیک در چهار گروه، تاکید شد: «از مجموع 1867 پرونده بورسیه تحت عنوان "تبدیل دکترای خارج به داخل" در مجموع 840 مورد از افراد این گروه لغو بورس می‌شوند؛ از این تعداد، 508 نفر فاقد یک یا چند شرط از معدل کارشناسی، کارشناسی ارشد یا سن بوده‌اند که رأی صادره در مورد آنها "لغو بورس، ادامه تحصیل با هزینه شخصی و بازگرداندن هزینه‌های پرداختی وزارت علوم است" همچنین تعداد 36 نفر دیگر از این گروه نیز به علت ارائه اطلاعات نادرست مؤثر در پذیرش (از قبیل اعلام معدل بیش از معدل واقعی) مشمول "لغو بورس، قطع تحصیل و بازگرداندن هزینه‌های پرداختی وزارت می‌شوند.
چندی بعد و با بررسی شکایت‌های بخش دیگری از این دانشجویان و ورود مجدد سازمان بازرسی کل کشور به موضوع، حکم بخش قابل توجه دیگری از دانشجویانی هم که لغو بورس شده بودند، تغییر کرد و مجاز به ادامه تحصیل در دوره دکتری با بهره‌گیری از امتیاز بورسیه شدند؛ همزمان کمیسیون اصل 90 مجلس و دادسرای دیوان محاسبات نیز در جلسات متعدد، به بررسی موضوع پرداختند و در نهایت در خردادماه سال 94 دیوان محاسبات اعلام کرد: «احراز شرایط علمی و تخصصی دانشجویان برای اعطای بورس، صرفا برعهده وزارت علوم به عنوان متولی امر آموزش و ارتقاء علمی کشور بوده و مصوبات شورای مرکزی بورس بر اساس اختیارات قانونی انجام پذیرفته است».
در خانه اگر کس است، یک حرف بس است
اما از همه فراز و نشیب‌های سریال بورسیه‌ها که بگذریم، گلایه‌های تکان‌دهنده رهبر معظم انقلاب در این ماجرا نشان داد، تلخی واقعه بیش از آن چیزی بوده است که عموم مردم و رسانه‌ها دیدند.
حضرت آیت‌الله خامنه ای 13 تیرماه 94 در دیدار اساتید دانشگاه با ایشان فرمودند: «یکی از غلط‌ترین کارهایی که در این یکی دو سال اخیر اتّفاق افتاد، این مسئله‌ی بورسیه‌ها بود. اگر راست هم بود این حرف - که البتّه بعد تحقیق کردند، معلوم شد به آن شکل، راست هم نیست؛ آن‌طوری که روزنامه‌ها با آن بازی کردند هم نبود؛ به ما گزارش‌های دقیق و بر اساس بررسی‌ها دادند- راهش این نبود که ما مسئله را روزنامه‌ای کنیم.
یک تعدادی برخلاف قانون یک امتیازی به‌دست آوردند؛ خیلی خب، راه قانونی وجود دارد: لغو کنند آن امتیاز را؛ سر و صدا ندارد. جنجال درست کردن، حاشیه درست کردن است و این سمّ برای محیط علمی است که بایستی با آرامش کار خودش را دنبال بکند. این سم را متأسّفانه افرادی بر اساس همان پایه‌های بینش فکریِ مبنی بر سیاسی‌کاری و سیاست‌بازی به کام دانشگاه کشور ریختند؛ چرا؟ علاوه بر اینکه ظلم هم شد - به خیلی‌ها ظلم شد - هم خلاف قانون بود این کار، هم خلاف تدبیر بود این کار، هم خلاف اخلاق بود؛ آن‌وقت مدام دم از اخلاق هم می‌زنند. توبه‌فرمایان چرا خود توبه کمتر می‌کنند؟ این کار اخلاقی بود؟».
اما نبودن گوش شنوا در دولتمردان برای احقاق حقوق دانشجویان مظلومی که با آبروی آنها بازی شده بود، باعث تکرار گلایه رهبر انقلاب در موقعیت‌های دیگر شد. ایشان در ماه رمضان امسال و هنگامی که یکی از حاضران در خصوص وضعیت دانشجویان بورسیه مطالبی را مطرح و نسبت به مشکلات ایجاد شده برای این دانشجویان انتقاد کرد، در پاسخ یادآور شدند: «این درخواست و تظلمی که مطرح شد، حتما باید دنبال و رسیدگی شود و در شبیه این مسائل به وزیر علوم نیز تذکر داده شده است.»
باز هم این پایان ماجرا نبود؛ رهبر معظم انقلاب یکبار دیگر و این بار در دیدار اخیر با مسئولان قوه قضائیه با یادآوری برخی عرصه‌های مهم برای حمایت از حقوق مردم توسط قوه قضائیه از جمله موضوع انتخابات، ریزگردها و بورسیه‌ها، تصریح کردند: « البته در موضوع بورسیه‌ها، موضوع به‌درستی پیگیری نشد و آن کاری که باید انجام می‌شد، محقق نگردید»!
حالا این دیگر مسئولان دولت موسوم به اعتدال هستند که باید به وجدان خود مراجعه کنند و به این سوال پاسخ دهند که چند گلایه و انتقاد مستقیم و صریح دیگر از جانب رهبری نظام باید مطرح شود تا قدری از خر شیطان سیاسی‌کاری پیاده شوند و حقوق معطل مانده دانشجویان بورسیه دکتری را جبران کنند؟!
البته شاید یادآوری خودکشی یک دانشجوی بورسیه دکتری در دانشگاه کاشان، بخاطر بلاتکلیفی و فشارهای عصبی ناشی از لغو بورس، برای بیدار شدن وجدان مدیران دولت راستگویان کافی باشد!