گروه سیاسی«دیدبان»:: آمریکا با منهدم کردن سوخوی ۲۲ ارتش سوریه بر فراز رقه، حرکت جدیدی در جنگ علیه سوریه انجام داده است. صحبت از کدام دفاع در میان است؟ رقه، یک شهر سوریه است نه آمریکا». این عبارت تنها بخشی از سخنان "الکسی پوشکوف" رییس کمیسیون شورای فدراسیون در امور سیاستهای اطلاعاتی روسیه است که درون مایه آنرا باید تقابل با غربیها دانست؛ تقابلی که صرفاً جنبه پنهان ندارد و خط و خطوط آشکار آن به وضوح نمایان شده است.
این وضعیت تنها در صحنه میدان عمل در سوریه نهان نیست و تا جایی پیش رفته است که یک روزنامه روس با انتشار تصاویری، از ایجاد پایگاه نظامی جدید این کشور در خاک سوریه خبر داد. بنابر گزارش "روزنامه مسکوفسکایا پراودا" پایگاه مذکور در شمال استان حماء سوریه در خطوط تماس با مناطق تحت اشغال اتحاد گروههای تروریستی - تکفیری زیر مجموعه ارتش آزاد و القاعده در حال ساخت است و میزبان حداقل ۵۰۰ سرباز از نیروهای ویژه ارتش روسیه (اسپتسناز) خواهد بود.
یک منبع نظامی روس با تایید این خبر و تصاویر منتشر شده، هدف از ایجاد این پایگاه را رصد و پایش طرح "مناطق امن تعیین شده در اجلاس آستانه قزاقستان" عنوان کرده است. پیش از این منابع رسانهای نزدیک به القاعده از ایجاد خندقهای عمیق و خاکریزهای چند مرحلهای توسط ارتش سوریه و تحت نظارت نظامیان روس در خطوط تماس منطقه استراتژیک "سهل الغاب" واقع در شمال استان حماء این کشور خبر داده بود.
از اینرو بر اساس توافقات صورت گرفته در اجلاس آستانه قزاقستان که میان نمایندگان دولت سوریه و گروههای تروریستی تکفیری به اصطلاح معارض صورت گرفته است، عملیات نظامی در ۵ منطقه این کشور متوقف خواهد شد. این طرح مشمول مناطق تحت سیطره گروه تروریستی تکفیری القاعده نیست اما به دلیل ائتلاف و اتحاد آن با گروههای زیر مجموعه ارتش آزاد در سراسر سوریه امکان تفکیک آنها وجود نداشته و عملاً القاعده نیز از عملیات نظامی ارتش سوریه مستثنی شده است.
اما نکتهای که در اینجا باید مد نظر قرار بگیرد این است آرایش میدانی ایالات متحده در مرز سوریه و اردن، باعث به وجود آومدن نوعی طنابکشی در پرونده سوریه خواهد شد. به گونهای که در حدود ۵ روز پیش، غربیها اقدام به استقرار "سامانه موشکی هیمارس" در سوریه کردند که اتفاقاً این سامانه موشکی از طریق مرز اردن وارد خاک سوریه شده است. در مقابل باید به یاد داشته باشیم که از زمان ورود مسکو به پرونده سوریه سامانههای اسکندر، اس-۴۰۰ و اس-۳۰۰ در اقصی نقاط سوریه مستقر شدند که البته هدف از آن افزایش ضریب امنیت حریم هوایی سوریه بود.
در اینجا تنها پیامی که از «موشک بازی» دو دشمن دیرینه جنگ سرد به تمام دنیا مخابره میشود این است که علاوه بر قدرتنمایی نظامی آرام آرام زمینههای "گرم شدن جنگ سرد سیاسی واشنگتن و مسکو در زمین سوریه" نمایان میشود. به گونهای که ایالات متحده از یک سو در صدد است تا به صورت کامل آزادسازی رقه را توسط نیروهای دموکراتیک سوریه (ی.پ.گ) به نفع خود رقم بزن و از سوی دیگر کنشگری سخت خود؛ اعم از موشکی، پیاده نظام ( در قالب دستههای ۲۰ تا ۵۰ نفره ویژه) و توپخانهای را از مرز اردن وارد سوریه کند که در اینجا نباید از متغییر «بریتانیا» چشم پوشی کرد.
چراکه لندن در ادبیات سیاسی و نظامی خود که مبداء آنرا باید ورود "ترزا می" به خانه شماره ۱۰ دانست، قصد دارد تا بتواند دوش به دوش ترامپ برای احیاء قدرت بریتانیا گام بردارد که اولین مدل آنرا را در حدود دو ماه پیش با افتتاح ایستگاه اطلاعاتی مشترک آمریکا و بریتانیا در اردن مشاهده کردیم که البته به دلیل نفوذ سنتی انگلیس در اردن از قدیم الایام، ابتکار میدانداری اطلاعاتی بر عهده لندن در اردن است.
حال با نگاهی به مجموع دادههای میدانی، اعم از سرنگونی جنگنده ارتش سوریه از سوی ائتلاف آمریکایی که گفته شده به قصد جلوگیری از ضربه زدن به عملکنندههای کُرد در رقه صورت گرفته است، بعلاوه استقرار سامانه موشکی هیمارس در خاک سوریه و همچنین افتتاح چند مقر تاکتیکی توسط روسیه؛ باید گفت که دایره تقابل تا حدودی نسبت به گذشته تنگتر شده است. درست است که در تاریخ روابط بینالملل هیچگاه شاهد رویارویی و صفبندی آمریکا و روسیه به صورت سخت و خشن نبودهایم، اما نباید از فعل و انفعالات سیاسی و اطلاعاتی که در زیر پوست تحولات میدانی سوریه در جریان است چشم پوشی کرد. چراکه جنگ پنهان همیشه تعیین کننده خطوط آشکار در عرصه میدان و سیاست است.
بنابراین در زمان برگزاری نشست بعدی آستانه و همچنین نشست ژنو، آنچه که تا حدود زیادی مشخص است چانهزنی و یارکشی سیاسی با محوریت و عاملیت شرق و غرب خواهد بود. حتی برخی از منابع در اردن از گفتوگوهای مسکو و واشنگتن برای همکاریهای نظامی (نه به عنوان همکاری مستقیم بلکه در حد افزایش هماهنگی) و تامین نقاط قرمز میان دو طرف خبر دادهاند که این میتواند تقسیم اراضی دیگری در سوریه نمایان کند.