وقوع تحریمهایی که دشمن آنها را صراحتاً هوشمند و فلجکننده میخواند، فرصتی را برای اقتصاد ایران فراهم آورد تا حد ممکن خود را از وابستگی به درآمد تکمحصولی و متکی به خامفروشی برهاند. اینچنین بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی با تبیین راهبرد کلان «اقتصاد مقاومتی» توجه همه مسئولان را معطوف به این رویکرد فرصتمحور کردند. اکنون بیش از چهار سال از تبیین کلی این راهبرد و سه سال از ابلاغ سیاستهای کلی آن از سوی امام خامنهای (مدظلهالعالی) میگذرد. پیش از هر چیز لازم است تأکید گردد پیشنیاز و زیرساخت درونزا شدن اقتصاد در کشور ما نهادینهسازی مبانی فکری معتقد به خودباوری و پیشرفت متکی به استعدادها و توان درونی است که اساساً یکی از اهداف کلان انقلاب اسلامی و دغدغههای امام راحل عظیمالشأن(ره) و رهبر معظم انقلاب (مدظلهالعالی)، باورپذیری این جهتگیری هم در ذهن نخبگان و خواص است.
در جمعبندی این نکته میتوان گفت مهمترین چالش پیشروی مقاومسازی اقتصاد، بیگانگی فکری برخی مدیران و مشاوران با این اصل اساسی در درجه نخست و دیگر تنبلی، فرسودگی و ناتوانی مدیریتی است که بر لایههایی از مدیران کشور حاکم شده است.
اما نامگذاری سال 1396، یک عبارت تخصیصی نیز دارد و آن تأکید بر دو موضوع مهم تولید و اشتغال است. اکنون میدانیم که یکی از مهمترین چالشهای کلان کشور معضل «بیکاری» گستردهای است که به دلیل وقوع رکود اقتصادی عمیقتر نیز شده است. به این معنا که علاوه بر آنکه به اندازه کافی شغل ایجاد نشده است، به دلیل تعطیلی کسبوکار و مشاغل پیشین، بر انبوه بیکاران افزودهشده است. علاوه بر اینها همه ساله تعدادی از جوانان کشور دانشآموخته شده و وارد بازار کار میشوند که برای آنها نیز کارآفرینی مناسب انجام نپذیرفته است. در این شرایط میتوان گفت بحران بیکاری مهمترین معضل اقتصادی کنونی کشور است که تبعات منفی اجتماعی را نیز به همراه دارد. کمتر خانوادهای در کشور یافت میشود که با این مسئله دستوپنجه نرم نکند و حداقل یک جوان بیکار در خانواده نداشته باشد.
همه تسهیلات، ظرفیتهای حمایتی و منابع موجود، اعم از مالی، لجستیکی، قوانین و مقررات و فرهنگ مصرفی باید در خدمت تقویت تولید قرار گیرد تا هم چرخ اقتصاد به حرکت درآمده و بهطور واقع از رکود عبور کنیم و هم به میزان قابل قبولی شغل واقعی در کشور ایجاد شود.
اکنون موضوع تولید و اشتغال بهعنوان یکی از سرفصلهای مهم اقتصاد مقاومتی به عنوان اولویت کشور در سال جاری معرفیشده، دو موضوعی که هر دو از مهمترین هدفگذاری اقتصادی کشور هستند و یکی راهحل تحقق دیگری نیز هست. به این دلیل این دو سرفصل در کنار یکدیگر بهتر معنا مییابند. همانگونه که پیشتر اشاره شد، تحقق واقعی این سرفصلها، نیاز به اعتقاد قلبی عمیق متولیان اجرا و نیز تلاش و جهاد و پرهیز از تنبلی، سستی و فرتوتی است. به تعبیر رهبر معظم انقلاب مدیریت «متدین، انقلابی و کارآمد» برای حل این مشکلات نیاز است. اینک باید به نظاره نشست و دید صحنه تحولات کشور چگونه رقم خواهد خورد و آیا موج کار و تلاشی فراگیر برای حل مشکلات مردم، در کشور به راه خواهد افتاد یا نه؟*