علیرضا شیرزادی//:به گزارش دیدبان، وقتی به نیمه های فروردین نزدیک می شویم، مرور خاطرات سیاسی تاریخ انقلاب اسلامی ما را به سر کوچه رفراندوم قانون اساسی جمهوری اسلامی در دوازدهم فروردین سال 1358 می برد. رفراندومی که در نوع خودش بی نظیر و رای 98 درصدی مردم به انقلاب اسلامی، نشانه وجود روحیه انقلابی آحاد مردم بود.
اگر بخواهیم علت وجود این روحیه انقلابی را در قلب مردم جویا شویم باید پنج عامل موثر در شکل گیری انقلاب اسلامی ایران را در نظر بگیریم. این پنج عامل موثر به ترتیب عبارت اند از؛۱- استقلال‌خواهی و قطع هر نوع وابستگی ۲- حاکمیت اسلام بر جامعه و رواج ارزش‌های دینی در کشور۳- آزادی بیان و قلم ۴- عدالت و رفع تبعیض‌ها ۵- پیشرفت مادی و گسترش رفاه
۱- استقلال‌خواهی و قطع هر نوع وابستگی
دوران پهلوی را می توان دوره باج دادن به قدرت غربی نام گذاری کرد. دوَل حاکم در دوره پهلوی از خود هیچ اراده ای نداشتند و مرتبا برای انجام امور منتظر امضا و دستور سفارتخانه های غربی نشسته بودند. تاریخ نویسان و تحلیل گران سیاسی وابستگی رژیم پهلوی را از وابستگی حکومت مرتجع و روسیاه قاجار به غرب بیشتر می دانند.
بعد از انقلاب اسلامی، یکی از دیپلمات های برجسته آمریکایی نوشت؛ "ما بودیم که به شاه میگفتیم شما به فلان چیز احتیاج دارید، به فلان چیز احتیاج ندارید!" در واقع آمریکایی ها بودند که می گفتند این رابطه را باید برقرار کنید، این رابطه را باید قطع کنید. نفت را این مقدار تولید کنید، این مقدار بفروشید؛ به چه کسی بفروشید و به چه کسی نفروشید!
۲- حاکمیت اسلام بر جامعه و رواج ارزش‌های دینی در کشور
هم پیالگی رضا خان با آتاتورک، روح تازه ای در پیکر ایران لائیک دمید. دوران پهلوی را می توان دوره تقابل حکومت و با اعتقادات مردم نامگذاری کرد. رژیم پهلوی به خصوص در دوره پهلوی اول، از هیچ هتک حرمتی نمی هراسید.
فساد اخلاقی خانواده پهلوی نیز باعث شده بود که این رژیم هیچ انگیزه برای پاسخ دادن به نیازهای دینی مردم نداشته باشد. کشف حجاب از جمله جنایات رضاخان و همچنین سندی تاریخی بر ماهیت منحوس و معاند رژیم پهلوی است.
۳- آزادی بیان و قلب
زندان های مملو از زندانی های سیاسی بود. زندانی هایی که مورد حمله انواع و اقسام شکنجه ها قرار می گرفتند. الیگارشی پهلوی نه تنها از جنس مردم نبود، بلکه تمام همت خود را بسیج کرده بود که مقابل مردم بایستد و زبان ها را بریده و مخالفان را زندانی کنند.
مردم حق انتقاد به شاه را نداشتند. مردم اجازه نداشتند بدون اجازه شاه مراسمی مذهبی را برقرار کنند. در این دوره روزنامه ها در سیاه ترین وضعیت خفقان به سر می برند و در صورت کوچکترین اشتباه، با شکنجه گران و بازجویان ساواک طرف بودند.
۴- عدالت و رفع تبعیض‌ها
تبعیض نژادی و جنسیتی از جمله رفتارهایی بود که رژیم پهلوی علنا و روبروی دوربین ها انجام می داد. امام خمینی (ره) به عنوان پرچمدار انقلاب اسلامی در اندیشه خود بردوگونه تبعیض تأکید بیشتری داشت؛ نخست تبعیض اقتصادی که آن را حاصل سرمایه داری و حذف بعد معنوی دانسته و دیگری تبعیض نژادی که نتیجه سلطه استکبار بر ملت های ستمدیده عنوان می کرد.
رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در خصوص وجود روح عدالت در ماهیت انقلاب اسلامی، می فرمایند؛ پیام دیگر انقلاب، «عدالت» است. در دنیا هرجا که ندای عدالتخواهی بلند شده است، این انقلابْ آنجا را با خود و از خود و متناسب با خود یافته است و با حق‌جویان و عدالتخواهان عالم، همراهی کرده است. بسیاری از عدالتخواهان، آزادیخواهان و مبارزان با ظلم و تبعیض در شرق و غرب و قارّه‌های پنج‌گانه‌ی عالم، میگویند «ما از انقلاب شما این درس را آموختیم» و راست میگویند. این هم یک پیام است؛ پیام عدالتخواهی.
۵- پیشرفت مادی و گسترش رفاه
با وجود بذک کردن برخی اپوزیسون خارجی از دوران اثتصادی پهلوی، اما باید به این نکته اذعان کرد که دوران پهلوی دوران کپر نشین ها و زاغه نشین ها بود در شهر های بزرگ مثل تهران حضور داشتند. پروپاگاندای اپوزیسیون شاید بتواند اذهان برخی از مخاطبین خود را نسبت به وضعیت اقتصادی دوران پهلوی عوض کند، اما هیچ گاه نمی تواند درد و داغ هایی که روی بدن پدران این خاک وجود دارد، را التیام بخشد.
الیگارشی پهلوی رفاه را در حوزه فساد گسترش داده اما رفاه اجتماعی را محصور دربار خود کرده بود. پهلوی علارغم همه حمایت های کشورهای غربی فقط وضعیت رفاه خود، بخشی از شمال شهر و گروه های وابسته به خود را ارتقا دهد.
سه عامل بسیار مهمی که باعث شده بودند مردم در دوران پهلوان از پیشرفت مالی سلب شوند و گسترش رفاه در کشور صورت نگیرند عبارت اند از 1- استبداد، فساد سیاسی و اداری و دخیل بودن ملاحظات سیاسی و رؤیاهای بلند پروازانه در برنامه های اقتصادی و عدم استقلال نهادهای اقتصادی و برنامه ریزی 2- کنترل کامل بخش خصوصی از یک طرف و شیوع فساد مالی و استفاده از اموال عمومی در جهت منافع شخصی 3- گسترش رانت اقتصادی در میان درباریان و اعطای مناصب اداری و پروژه ها و امتیازات اقتصادی،