امام حسین (ع) الهام بخش مصلحین جهان در طول تاریخ بوده است. مسلماً این امر به دلیل اعتقاد قلبی مصلحین جهان به دین مبین اسلام نبوده است بلکه به خاطر پای فشار امام (ع) بر روی ارزش های جهان شمولی بوده است که هر آزاده ای دل در گروه آن دارد و برای دستیابی به آن فارغ از دین و مذهب و نژاد تلاش می کند. بر این اساس است که خط امام حسین (ع) خط وحدت بخش در میان همه مردم جهان است و هر کس که فطرت الهی خود را به زنگار گناه و پلیدی و ناپاکی نیالوده باشد با اندکی آشنایی با راه امام (ع) شیفته این راه می گردد و جزء ارادتمندان و علاقه مندان آن می شود.
در این گزارش سعی است که به برخی الهام بخشی های امام حسین (ع) در میان مصلحان جهان پرداخته شود و نظر آنها به امام سوم شیعیان تبیین و توصیف گردد.
شیخ محمد عبده، فقیه و اصلاح گر دینی مصری است و به روایت طرفدارانش از اندیشمندان مسلمان و از پیشگامان نواندیشی دینی در دنیای اسلام است. او در سال ۱۲۶۶ هجری قمری در مصر به دنیا آمد و تحصیلات دینی اش را زیر نظر سید جمال الدین اسد آبادی به پیش برد و در طول تحصیل، مبارزات ضد استعمار انگلیس را پیگیری می کرد و با سفر به کشورهای مختلف اسلامی نیز از پیشگامان بحث تقریب مذاهب و اتحاد مسلمین جهان بود. وی که هم در مسائل علمی و هم مبارزاتی از سرآمدان دوران خود بود در خصوص قیام امام حسین (ع) مینویسد: هنگامی که در دنیا حکومت عادلی وجود دارد و هدفش اقامه شرع و حدود الهی و در برابر آن حکومتی سمتگر است که میخواهد حکومت عدل را تعطیل کند، بر هر مسلمانی یاری و مساعدت حکومت عدل واجب است و در همین باب انقلاب امام حسین علیهالسلام است که در برابر حکومت یزید که خدا او را خوار کند ایستاد.
محمد علی جناح، از رهبران بزرگ پاکستان بود که در سال 1876 میلادی در کراچی پاکستان دیده به جهان گشود. وی از سردمداران مخالفت با استعمار انگلستان در شبه قاره هند بود و بعد از اتمام تحصیلات و ورود به حزب کنگره ملی هند فعالیت های بسیاری را علیه انگلستان انجام داد و در نهایت با راه اندازی حزب مسلم لیگ به صورت مستقل فعالیت هایش را پیگیری کرد تا در نهایت در سال 1947 توانست استقلال پاکستان را به عنوان کشوری اسلامی از هندوستان بگیرد و سلطه انگلیس را از کشورش دور کند. این رهبر بزرگ پاکستان در فعالیت های آزادی خواهانه اش به الهام بخشی امام حسین (ع) اشاره می کند و میگوید: به عقیده من تمام مسلمین باید از سرمشق این شهیدی که خود را در سرزمین عراق قربانی کرد پیروی نمایند.
مهاتما گاندی، رهبر سیاسی و معنوی هندوستان در آغاز قرن بیستم بود. وی عمر خود را صرف استقلال هندوستان از بند استعمار انگلستان نمود. تلاش های وی بر اساس روشنگری و مبارزه بدون خشونت بود، هر چند وی با شلیک گلوله و با خشونت ترور شد. شیوه مبارزاتی گاندی الهام بخش جنبش های مبارزاتی ضد استعمار و استکبار در جهان است. و سرانجام توانست کشور هند را مستقل کند و این مستقل شدن هندوستان الگو بخش مبارزات ضد استعماری دیگری در جنوب شرق آسیا و به استقلال رسیدن کشور های آن منطقه شد. رهبر انقلاب بزرگ هندوستان در خصوص قیام و مبارزه امام حسین (ع) میگوید: من زندگی امام حسین (ع) آن شهید بزرگ اسلام را به دقت خواندهام و توجه کافی به صفحات کربلا نمودهام و بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد بایستی از سرمشق امام حسین علیهالسلام پیروی کند.
توماس کارلایل، زبانشناس، تاریخنگار، مترجم، ریاضیدان، فیلسوف، مقالهنویس، و نویسنده اهل اسکاتلند بود که در سال 1795 به دنیا آمد. کارلایل در حوزه های مختلف تبحر داشت ولی مهمترین اثر او که تا کنون به عنوان اثری ماندگار شناخته می شود نوشتن کتاب «تاریخ انقلاب کبیر فرانسه» است. وی در فعالیت ها و مطالعات تاریخی خود به قهرمانان طول تاریخ می پردازد و از همین جهت با پیامبر اسلام (ص) و امام حسین (ع) آشنا می گردد. این دانشمند اسکاتلندی با اشاره به پایمردی امام حسین (ع) بر سر راهی که برگزیده بود، در کتاب «درباره قهرمانان، قهرمان پرستی و نقش قهرمانی در تاریخ» در خصوص قیام امام حسین (ع) مینویسد: بهترین درسی که از تراژدی کربلا میگیریم این است که حسین و یارانش ایمان استوار به خدا داشتند آنها با عمل خود روشن کردند که تفوق عددی در جایی که حق و باطل روبرو میشوند اهمیت ندارد و پیروزی حسین با وجود اقلیتی که داشت باعث شگفتی من است.
پروفسور ادوارد براون از ایران شناسان برجسته انگلیسی است که فعالیت های زیادی در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 ااز وی ثبت شده است. براون جزو کسانی بود که به دلیل علاقه شدیدی که به فرهنگ ایرانی پیدا کرده بود به ایران سفر می کند و با آموختن زبان فارسی یک سال در ایران ساکن می شود. وی به دلیل این علاقه شدید با اینکه در دانشگاه مدرک پزشکی کسب کرده بود، باقی عمرش را به معرفی ایرانیان و دین اسلامی در نشریات معتبر اروپایی می پردازد. براون در مطالعاتش با امام حسین (ع) و قیام عاشورای آشنا می شود و عمق تأثیر گذاری این قیام را بر فرهنگ مردم ایران و مسلمانان بررسی می کند و می نویسد: حتی غیرمسلمانان نیز نمیتوانند پاکی روحی را که این جنگ اسلامی در تحت لوای آن انجام گرفت را انکار کنند.
توماس ماساریک فیلسوف و جامعه شناس اهل چک اسلواکی که تلاش ها و مشقت های زیادی برای استقلال چک و اسلواکی کشید و سرانجام اولین رئیس جمهور چک اسلواکی بعد از استقلال هم شد در مطالعاتی که پیرو قیام های بزرگ مردان تاریخ کرده بود با قیام اباعبدالله در عاشورا آشنا می شود و در این باره مینویسد: گر چه کشیشان ما هم از ذکر مصائب حضرت مسیح مردم را متأثر میسازند ولی آن شور و هیجانی که در پیروان حسین علیهالسلام یافت میشود در پیروان مسیح یافت نخواهد شد و گویا سبب این باشد که مصائب مسیح در برابر مصائب حسین مانند پر کاهی است درمقابل یک کوه عظیمپیکر.
مسیو ماربین، مورخ مشهور آلمانی 100 سال پیش کتابی به زبان آلمانی درباره اسلام نوشت و آن را "سیاست اسلامی"نامگذاری نمود. این کتاب در نوزدهم محرم 1328 قمری به زبان فارسی ترجمه و در روزنامه"حبل المتین" آن زمان چاپ و منتشر شد. وی با توجه به حوزه تخصصی اش که مطالعه تاریخ بود، قیام امام حسین (ع) را نمونه ای است که نشان می دهد دستگاه ظلم و ستم هر قدر که بزرگ و عظیم باشد در برابر پایمردی و حق طلبی فرو می پاشد. ماربین در این خصوص می نویسد: این سرباز رشید عالم اسلام به مردم دنیا نشان داد که ظلم و بیداد و ستمگری پایدار نیست وبنای ستم هر چند ظاهراً عظیم و استوار باشد در برابر حق و حقیقت چون پرکاهی بر باد خواهد رفت. پیروان وجدان اگر با نظر دقیق اوضاع و احوال آن دوره و پیشرفت مقاصد بنی امیه و وضع(حکومت) و دشمنی و عداوت آنها را با حق و حقیقت بنگرند، بدون تأمل تصدیق خواهند کرد که حسین علیهالسلام با قربانی کردن عزیزترین افراد خود و با اثبات مظلومیت و حقانیت خود به دنیا درس فداکاری و جانباری آموخت و نام اسلام و اسلامیان را در تاریخ ثبت و در عالم بلندآوازه ساخت و اگر چنین حادثه جانگدازی پیش نیامده بود قطعاً اسلام به حالت کنونی خود باقی نمیماند و ممکن بود یکباره اسلام و اسلامیان محو و نابود گردند... رفتار ظالمانه بنی امیه و سلوک بیرحمانه آنان نسبت به اهل بیت حسین علیهالسلام به اندازهای در قلوب مسلمانان مؤثر افتاد که اثرش از کشته شدن حسن و همراهانش کمتر نبود. او همچنین ادامه میدهد: میتوان ادعا کرد که تا به امروز تاریخ بشریت نظیر چنین شخص مآلاندیش و فداکار به خود ندیده و نخواهد دید. هنوز اسرای عاشورا نزد یزید نرسیده بودند که علم خون خواهی حسین علیهالسلام برافراشته شد و نهضت عظیمی علیه یزید آغاز شد.
موریس دوکبری اندیشمند فرانسوی نیز با اشاره به عظمت قیام امام حسین (ع) مینویسد: اگر مورخین ما حقیقت این روز (عاشورا) را میدانستند و درک میکردند که عاشورا چه روزی است این عزاداری را مجنونانه نمیپنداشتند زیرا پیروان حسین به واسطه عزادار حسین میدانند که پستی و زیردستی و استعمار و استثمار را نباید قبول کنند زیرا شعار پیشرو و آقای آنها تن ندادن به ظلم و ستم بود. حسین شبیهترین انسان روحانی به حضرت مسیح است ولی مصائب او سختتر و شدیدتر است.
دکتر ژوزف مورخ شهیر فرانسوی درباره عشق به امام حسین (ع) در همه شیعیان می نویسد: میتوان گفت در دو قرن دیگر عدد شیعیان بر سایر فرق مسلمانان بیشتر خواهند شد و علت این امر به واسطه سوگواری حسین است، امروز در هیچ نقطه از جهان نیست که برای نمونه دو الی سه نفر شیعه یافت شوند و اقامه عزاداری ننمایند. در بندر مارسی عربی را دیدم که پیرو مذهب تشیع بود و در مهمانخانه جنب اتاق من مسکن داشت، در روز عاشورای حسین بهتنهایی احوالات حسین را میخواند و گریه میکرد و سپس مقداری آش که با شکر و برنج تهیه نموده بود بین فقرا تقسیم مینمود.
موارد ذکر شده تنها بخشی از نظرات و تحلیل های دانشمندان و افراد موثر غربی است که به اقتضای وضعیت کاری و مطالعاتی خود با امام حسین (ع) و راه سعادت بخشش آشنا شده اند. مطمئناً هر کس دیگری بتواند با معارف اهل بیت و حرکت عظیم امام حسین (ع) به طور صحیح آشنا شود، شیفته این راه می گردد و علت این عشق درون سینه شیعیان که هر سال در ماه محرم و صفر خود را نشان می دهد را درک می کند ولی مع الاصف رسانه های غربی و بنگاه امپراطوری رسانه ای در یک قرن گذشته تمام تلاشش را کرده که پیام امام حسین (ع) به مردم غرب نرسد و با تصاویری خاص و توجه دادن به حواشی عزاداری سعی در القای اسلام هراسی دارند. راهپیمایی اربعین که هر ساله با شکوه تر از سال گذشته برگزار می گردد فرصتی است برای شکستن امپراطوری دروغ غربی و معرفی راه اصیل امام حسین (ع) به همه آزادگان جهان.
*علی سعد