هیچ نظام حکومتی در دنیا نیست که با دو گزاره «مفسدنمایی» و «سیاه‌نمایی» میانه خوبی داشته باشد.

روی دیگر این سخن آن است که «بیان واقعیت‌ها» به شرط آنکه به مصلحتی تنه نزند، چیز بدی نیست. ولی چهره ماجرا از وقتی زشت می‌شود که پای چیزی به نام «بزرگ نمایی» به میان می‌آید.

زیرا در پس پرده بزرگنمایی، هیچ نیت خوبی نمی‌تواند وجود داشته باشد.

حقیقتی جنجالی که به تازگی در سخنان رئیس‌جمهور روحانی به آن اشاره شد...

***

آغاز: رئیس‌جمهور روحانی هنگام سخنرانی اخیر خود در مجلس شورای اسلامی برای معرفی وزرای پیشنهادی آموزش و پروش، ورزش و فرهنگ و ارشاد اسلامی، سخنان تازه‌ای را درباره فساد و پمپاژ ناامیدی اظهار کرد.

او گفت: «بعضی‌ها مثل اینکه بالا و پایین کردن فساد برایشان لذت بخش است. اگر دستگاهی وامی داده و آن پول شده بدهی معوق، نمی‌دانم بعضی از رسانه‌ها خوششان می‌آید که بدهی معوق را بگویند اختلاس که بعضی‌ها هم توجه دقیق به لغت و عبارت‌ها نمی‌کنند. اگر فسادی است با آن مبارزه کنیم نه اینکه آن را بزرگ کنیم. نه اینکه طوری تبلیغ کنیم که به نظر برسد بعضی‌ها دارند فساد را در جامعه عادی سازی می‌کنند.»[1]

روحانی همچنین در همان سخنرانی، درباره پمپاژ ناامیدی از سوی عده‌ای در کشور هم اینطور گفت که:

«برخی رسانه‌ها در نسل جوان پمپاژ ناامیدی می‌کنند...ما را چه شده است!؟ در شرایطی که همه کشورهای نفت خیز و حتی کشور ثروتمندی همچون عربستان دچار بحران اقتصادی هستند و همه آنها از ذخایر گذشته قبلی خودشان استفاده می‌کنند، تنها در ایران است که با وجود شرایط سخت اقتصادی و کاهش قیمت نفت؛ تورم کاهش یافت، رشد اقتصادی و اشتغال بوجود آمد و نه تنها از ذخیره استفاده نکرد بلکه 30 میلیارد دلار به ذخیره اضافه نمود.

امروز برخلاف اقدامات عده‌ای انقلابی‌نما که مصالح کشور را نمی‌فهمند، همه دنیا و سازمان‌های بین‌المللی به این نکته اعتراف دارند که ایران بهترین و امن‌ترین کشور برای سرمایه‌گذاری خارجی است...گاهی حرف‌های ناپسند در گوشه و کنار زده می‌شود.»[2]

اجمالاً و با نادیده گرفتن سخنان روحانی در تفکیک عجیب معنا میان بدهی معوّق و فساد! اما می‌توان گفت که سخنان رئیس‌جمهور دولت یازدهم کاملاً درست است.

سخنانی درست و منطقی که انگار پس از خوابی عمیق در طول سه و نیم سال گذشته بیان می‌شوند و حقایقی تلخ را افشا می‌کنند...

*آنچه دولتی‌ها طی 3 سال گذشته پیرامون فساد و ناامیدی گفتند...

بدون هیچ اغراقی می‌توان گفت که پس از «برجام»، دو شاه بیت اصلی گفتمان دولت یازدهم طی 3.5 سال گذشته بحث «فساد» و «اوضاع بد ایران» بوده است.

مقولاتی که اینطور بیان می‌شد که مخرج مشترک آنها نیز دولت قبل است و البته به قدرتی هم وسیع و گسترده هستند که نه تنها به مفاهیمی سیستماتیک! تبدیل شده‌اند بلکه به این زودی‌ها هم درمان پذیر نیستند.

کار این قضیه تا قبل از سخنان اخیر رئیس‌جمهور روحانی در مجلس، حتی تا آنجا بالا گرفت که عده‌ای از اصلاح‌طلبان و حتی دولتی‌ها با کنایه بیان می‌کردند که رژیم شاه هم اگر سقوط کرد به دلیل «فساد» بود و یا مثلا در ایران «گرسنگی» وجود دارد.

آنچه که در ادامه می‌خوانید، گفته‌های رئیس‌جمهور روحانی، برخی مقامات دولتی و تعدادی از اصلاح‌طلبان است که طی 3.5 سال گذشته بصورت گسترده و ممتد، درباره فساد و خرابی اوضاع ایران گفته شد:

*رئیس‌جمهور روحانی:

_ نفت‌ها را به عده‌ای دادند، خوردند، نمی‌دانیم در این وسط که دور زده شد؟ ملت ایران را دور زدند و نفت‌ها را بردند و خوردند و قاپیدند...این بازی‌هایی که بعضی‌ها در می‌آورند و فلان جا رانت شد برای پوشش آنها است و برای این است که آن رسوایی‌ها پوشیده شود. ما قصد دعوا با کسی را نداریم. باید مردم بدانند که چه در سال‌های گذشته بر آنها گذشته است.

_ اگر گوشه‌ای تخلفی بوده به این معنا نیست که دزدی‌های سال‌های قبل فراموش شود.

_ یکی از پیامدهای تحریم رواج فساد است.

_ در جامعه ما متاسفانه فساد است و یک روزه تمام نمی‌شود... شاید شما فکر کنید این تعبیر من تعبیر تندی است، اما بدانید ادامه فساد، گسترش و تعمیق فساد به معنای به خطر افتادن اصل انقلاب و نظام است.

_ ان شاء الله با فساد هم می توانیم مقابله کنیم که همه جا ریشه دوانده است.

_  مقابله با فساد در یک شب و یک روز مقدور نیست، چرا که فساد سال‌ها ریشه دوانده.

*اسحاق جهانگیری(معاون اول رئیس‌جمهور)

_  بنده جداً به این نتیجه رسیدم که فساد مانند موریانه به تن کشور افتاده!

_ سیاست محوری دولت این است که بدون شعار و با توجه به آسیب‌هایی که در سال‌های قبل از این ناحیه (فساد) متوجه کشور شد وارد عمل شود. در دولت قبل با وجود اینکه حرف‌های مهمی که در این مورد زده شد اما دامنه فساد روز به روز وسیع‌تر شد تا جایی که فساد شکل سیستمی پیدا کرد.

_ وقتی پرونده‌ای نظیر پرونده بابک زنجانی مطرح می‌شود، یا باید در مقابل آن سکوت کنیم و یا بپذیریم که بی‌سابقه‌ترین فسادها رخ داده و با جدیت در مقابل آن بایستیم و حقوق بیت‌المال را باز پس گیریم. 

_ قرار نیست در زمینه مبارزه با فساد برسر دولت کلاه رود، برخی دوستان به اسم فساد آدرس اشتباه به دولت ندهند زیرا ما به خوبی می‌دانیم فساد کجاست و آنجا که فساد و رانت وجود دارد حتما برخورد خواهیم کرد.

_ در دوره گذشته بیشترین شعار در تاریخ کشور برای مبارزه با فساد داده شد اما بیشترین فسادها و "بزرگ‌ترین فسادهای قرن" اتفاق افتاد. 

_  دغدغه‌ها نشان می‌دهد که وضعیت ما نسبت به 13 سال گذشته(در زمینه فساد) بدتر شده است.

*محمدباقر نوبخت(سخنگوی دولت)

_ 700 میلیارد دلار از دارایی‌های کشور طی پنج تا شش سال در این کشور خورده و قورت داده شده است.

*عبدالرضا رحمانی فضلی(وزیر کشور)

_ شکاف‌های اجتماعی، اقتصادی فقر، آسیب‌های اجتماعی و غیره که امروز در جامعه وجود دارد و هر میزان که برای انها هزینه کنیم قابل جبران نیست. 

_ قطعا با مردم گرسنه و فقیر و بیکار نمی‌توان امنیت را تأمین کرد و حرکت ما به سمت اقتصاد مقاومتی می‌تواند برای ما امنیت را هم رقم بزند.

_ اگر 10 دقیقه از مرکز سیستان و بلوچستان دور شوید 250 هزار نفر در امکانات 100 سال پیش زندگی می‌کنند.

_ عموما شاخص‌های اقتصادی ما غیرقابل قبول است.

*سیدرضا صالحی‌امیری(وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)

_ به اعتقاد من اگر برجام نبود ما به سمت وضعیت نفت در برابر غذا و دارو می‌رفتیم.

***

آنچه که مورد اشاره قرار گرفت تنها (تأکید می‌شود تنها!) بخشی از اشاره‌های مکرر و مؤکد ستاد دولت اعتدال طی سه و نیم سال گذشته در اصرار بر همه‌گیری فساد و اظهار اوضاع بد در کشور است که گویا تمامی هم ندارد.

گستره‌ای که البته باید به آن مقولات دیگری مثل «تأکید بر خالی بودن خزانه»، «اشاره‌های فراوان به خطر وقوع جنگ در کشور»، «اشاره به وقوع شکاف قومیتی و نسلی در ایران» و ده‌ها مورد دیگر را نیز افزود.

اما این پروژه که گویا اکنون مورد اعتراض رئیس‌جمهور روحانی قرار گرفته، البته بازیگران دیگری هم داشت و دارد...

*کمک اصلاح‌طلبان به ستاد اعتدال در مفسدنمایی و بزرگنمایی مشکلات

آن بازیگران دیگر را نیز می‌توان در میانه اردوگاه اصلاح‌طلبان پیدا کرد.

کسانی که اغراق نیست اگر بگوییم ستاد اعتدال، شاید همین نسخه‌های دم دستی در تأکید بر وجود فساد و اوضاع خراب در کشور را نیز از همان‌ها قرض گرفته بود و بازخوانی می‌کرد.

آنچه که در ادامه می‌خوانید، بخش‌هایی از اظهارات این افراد طی سه و نیم سال گذشته از عمر دولت رئیس‌جمهور روحانی است:

1_ سعید حجاریان: آقای روحانی "زمین سوخته" تحویل گرفت و یک نمونه روشن آن اینکه دولت با انبوهی از مطالبات معوق روبه‌رو شده است.

2_ محمدرضا خاتمی: (مردم)امیدی به آینده بچه‌هایشان ندارند، سیل مهاجرت را ببینید، این ‌همه متخصص بیکار و تحصیل کرده بیکار داریم، سرمایه‌گذاری می‌کنند، کار می‌کنند، یک‌شبه همه چیز به هم می‌ریزد. با دنیا روابط خوبی نداریم ما با دنیا یک جوری شدیم که به حق یا ناحق ما یک طرفیم همه دنیا یک طرف دیگر است، این برای مردم عادی که می‌خواهند زندگی کنند پیام امیدبخشی ندارد که در آینده سرنوشت‌شان بهتر از این خواهد بود. برای همین ناراضی هستند.

3_ محسن صفایی فراهانی: میراث دولت دهم بدهی‌های چند صد هزار میلیارد تومانی و اقتصادی نابسامان برای دولت بعد بود!... متاسفانه اقتصادی مبتنی بر فساد گسترده و کاملا غارتی نصیب کشور شد.

4_ حجت‌الاسلام حسن خمینی: اگر می گوییم، جامعه در فساد فرهنگی غوطه‌ور است راه آن این است که مردم دلهایشان را به هم گره بزنند...

5_ سعید لیلاز: دو اتفاق در دهه 5٠ افتاد که سقوط شاه را گریزناپذیر کرد؛ اول گسترش نابرابری اجتماعی بود و دوم گسترش فساد!

6_‌ محمد سروش‌محلاتی: ریشه فساد مالی، استبداد دینی و سیاسی است که وقتی با هم آمیخته می‌شوند، ضلع سوم یعنی فساد مالی و حرام‌خواری شکل می‌گیرد.

7_‌ عمادالدین باقی: اگر امروز انقلابی علیه فساد رخ دهد بیش از انقلاب 57 با دشواری روبه‌رو است...اکنون معضل فساد پابه‌پای سایر معضلات سیاسی و اجتماعی، بهمن‌وار در مسیر تبدیل شدن به یک بحران امنیتی عظیم هستند...نیست امید صلاحی زِ فساد حافظ... چون که تقدیر چنین است چه تدبیر کنم!

8_ مرتضی الویری: اکنون بدهی‌های معوقی که گریبانگیر دولت شده و تعهداتی مانند یارانه‌ها و مسکن مهر و ... در کنار افت قیمت نفت همه و همه شرایطی را ایجاد کرده که "در برخی از ماه‌ها دولت حتی توان پرداخت حقوق کارمندان خود را ندارد" و با مشکل مواجه است.

9_ حمیدرضا جلایی‌پور: اگر روحانی با تدبیر جلو رشد فزاینده تحریم‌ها را نمی‌گرفت من شک ندارم که وضعیت معیشتی مردم ایران به وضعی فعلی و بحرانی ونزوئلای کنونی نزدیک می‌شد. در حال حاضر در ونزوئلا، توزیع نان به کمک ارتش انجام شده و تورم به 700 درصد رسیده است. خوشبختانه برجام توانست جلو ونزوئلایی شدن ایران را بگیرد.

10_ احمد خرّم: اگر تحریم‌ها ادامه پیدا کند کشور می‌رود به باتلاقی که دیگر برنمی‌گردد.

11_ محسن رهامی: تحریم‌ها و قطعنامه‌ها کشور را فلج کرده و تا حل نشود نمی‌توانیم حوزه اقتصاد کشور را 100 درصد حل کنیم!

12_ مسعود پزشکیان: امروز دیگر همه می دانند که کشور تا گلو در فساد اداری و اقتصادی گیر کرده است.

*مخاطب رئیس‌جمهور، خودِ دولت است/اتهاماتی که هیچگاه ثابت نشد...

بر اساس آنچه که مورد اشاره قرار گرفت، اکنون به نظر می‌رسد که مخاطب اصلی انتقادات اخیر رئیس‌جمهور از مفسدنمایی و سیاه‌نمایی کسی غیر از اعضای فهرست بالا و برخی مرتبطان آنها نیستند.

«مهدی فضائلی» کارشناس مسائل سیاسی اخیراً در همین زمینه گفته است: از مصادیق عواملی که موجب بدبینی و بزرگ‌نمایی مفاسد می‌شود رفتار خود همین دولت است. در سه سال گذشته به صورت مکرر دیده شده است که هراز چندگاهی برخی دولتمردان اعداد و ارقامی را مطرح می‌کنند که هیچ مبنایی نداشته و در هیچ دادگاهی نیز ثابت نشده است.

او افزوده است: آنها این ادعاهای خود را که بعضاً مبنا هم ندارد به دولت قبل نسبت می‌دهند و البته دولت نهم و دهم نیز چنین نسبت‌‌هایی به دولت‌های پیش از خود داده بود.

فضائلی تصریح می‌کند: ایجاد چنین ذهنیت‌هایی در مردم باعث بزرگ‌نمایی فساد می‌شود و مخاطب اولیه اظهارات اخیر رئیس‌جمهور هم خود این دولت است.[3]

در صحبت‌های این کارشناس مسائل سیاسی علاوه بر تصریح به اینکه هیچکس جز برخی اعضای کابینه نمی‌توانند مخاطب انتقادات اخیر رئیس‌جمهور روحانی باشند، اما یک نکته جالب دیگر نیز وجود دارد و آن عدم اثبات فسادها و تاریکی‌هایی است که دولت و برخی اصلاح‌طلبان در تمام سه و نیم سال گذشته مدعی آنها بودند.

دولت هیچگاه به مردم توضیح نداد که چطور امکان دارد خزانه یک کشور خالی شود، جهانگیری و نوبخت هم هیچگاه درباره آنچه که «بزرگترین فساد قرن» و «خورده شدن 700 میلیارد دلار» می‌خوانند، گزارش دقیقی ندادند.

اثر تحریم‌ها نیز به گواه کارشناسان کشور و نهادهای بررسی کننده هیچوقت بیشتر از 30 درصد نبود.

و سایر صحبت‌ها در زمینه سایه جنگ، شرایط گرسنگی، بحران امنیتی و... هم هیچگاه در هیچ دادگاه و محکمه‌ای نه تنها ثابت نشدند بلکه به نوعی تلاش شد تا جایگاه هجدهم ایران در میان اقتصادهای بزرگ جهان به گواه صندوق بین‌المللی پول نیز پوشانده شود.

مقوله‌ای که به نظر می‌رسد بررسی‌های امنیتی چندانی درباره علل و چرایی آن صورت نگرفته است.

*فلسفه‌ای که دولت از آن بی‌اطلاع بود/شاید هنوز هم برای «عذرخواهی» و «گفتن واقعیت‌ها» وقت باشد

صادقانه باید بیان کرد که متأسفانه دولت یازدهم در ماجرای انتقادات اخیر رئیس‌جمهور، دچار بلیّه‌ای شده است که هیچکس جز خودش مقصر نیست.

طی سال‌های گذشته از عمر دولت یازدهم و در میانه هیاهوی مربوط به اظهار صحبت‌های اشاره شده در بالا، فراوان به دولت هشدار داده شد که از  مفسدنمایی و سیاه‌نمایی (که به نظر می‌رسید با هدف ترویج برجام صورت می‌گرفت!) خودداری کند زیرا اولاً «فساد» امری نفسانی است و در هر جامعه‌ای ولو در سایه مدیریت امام معصوم نیز از جانب برخی انسان‌ها ممکن‌الوقوع است و ثانیاً مشکلات اقتصادی نیز در تمام کشورهای دنیا وجود دارد و باید نسبت به رفع آنها اقدام کرد نه اینکه بر آتش آنها دمید.

از طرفی ستاد دولت اعتدال متأسفانه این انتظار مشفقانه را نیز بر زمین گذاشت که با نگاهی فلسفی و واقع‌بینانه به مسئله فساد و خدمات نظام اسلامی در مبارزه با آن بنگرد و به مردم بگوید که «گناه اصلی وقوع فساد نیست بلکه عدم برخورد و مداهنه با آن است.»

اقدامی که دولت یازدهم متأسفانه نه‌تنها به قاعده ذره‌ای هم در انجام آن تلاش نکرد و درباره خدمات نظام در برخورد با مفاسد به مردم چیز دندانگیری نگفت بلکه اغراق نیست اگر بگوییم که در مسیر مخالف آن نیز راه سپرد.

در این زمینه یک اشاره رندانه هم شاید خالی از لطف نباشد...

مقام معظم رهبری چند سال قبل و در دیدار با مسئولان وزارت آموزش و پرورش، جمله‌ای مهم و تاریخی را در همین زمینه بیان کردند.

معظم‌له فرمودند:

«ما گفتیم با فساد مبارزه میکنیم - این یک نقطه روشن در نظام است - اما عدّه‌ای می‌خواهند این را به نقطه تاریک تبدیل کنند و بگویند فساد همه جا را گرفته است. نه آقا! فساد همه جا را نگرفته است. باید با فسادِ کم هم - هر جا بود - مبارزه کرد. ممکن است روزنامه‌ای بردارد یک مورد فساد را درشت کند؛ مگر همه جا فساد هست؟ فساد در گوشه‌هایی وجود دارد. انسانها لغزش دارند و دچار گناه میشوند؛ باید با این گناه مبارزه کرد. ما وقتی گناهکاریم که با فساد - ولو کمِ آن - مبارزه نکنیم؛ چون گسترش پیدا خواهد کرد. مبارزه با فساد لازم است؛ اما ناامید کردن مردم که بگوییم فساد همه جا را گرفته، یک خطای واضح و ناشی از نادانی و فریب‌خوردگىِ کسانی است که آدم میداند خودشان آدمهای مغرضی نیستند؛ مغرضان که جای خود دارند.»[4]

اینکه دولت و اصلاح‌طلبان در قبال این جملات مهم و تاریخی رهبر انقلاب در زمینه نحوه نگاه به مشکلات کشور چه نمره‌ای را می‌گیرند؛ مقوله‌ایست که قضاوت درباره آن بایستی به مردم واگذار شود.

در خاتمه این گزارش، چند مورد از ده‌ها مطلبی که خبرگزاری فارس طی سال‌های 93 و 94 در قالب بسته‌های گزارش تحلیلی و در انتقاد از رفتار دولت یازدهم و اصلاح‌طلبان پیرامون مفسدنمایی و سیاه‌نمایی منتشر ساخت تا شاید کار رئیس‌جمهور محترم در مجلس به «انتقاد از خود» نرسد را در اینجا ، اینجا و اینجا در اختیار مخاطبان محترم قرار می‌دهیم و قضاوت را به افکار عمومی وا می‌گذاریم.

شاید هنوز هم برای گفتن واقعیت‌ها و بیان عذرخواهی‌ها دیر نشده باشد...

***

1_ http://president.ir/fa/96166

2_ http://president.ir/fa/96166

3_ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950814000463

4_ http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3130

منبع: فارس