به گزارش دیدبان، محمود فرشیدی، سابقه وزارت آموزش و پرورش در دولت دکتر محمود احمدی نژاد را در پرونده خود دارد. او وزیری است که در میانه دولت نهم، جای خود را به دکتر علی احمدی داد. وی به هنگام پذیرش سمت وزارت در دولت، شعار «مدرسه زندگی» را برای آموزش و پرورش انتخاب کرد و برای همین ستاد تحول بنیادین آموزش و پرورش را ایجاد کرد. درباره وضعیت تألیف کتب درسی مدارس با او به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
با توجه به سابقه‌ای که شما در آموزش و پرورش دارید بفرمایید که نحوه تالیف کتب درسی به چه صورت است؟
روش تالیف کتب درسی اینگونه است که معمولا یک گروه تالیف این کار را برعهده میگیرند؛ این گروه توسط مدیر کل تالیف منصوب میشوند که شامل عدهای از متخصصین و صاحب نظران هستند ولی به طور کلی تعیینکننده اصلی در این زمینه مدیر کل تالیف است که بر اساس دیدگاههای خودش گروهها و افراد را انتخاب میکند.
از نظر شما تالیف کتب درسی چه حساسیتهایی دارد؟
به هر صورت از آن‌جا که این یک کار تخصصی است حساسیت ویژهای دارد و از سوی دیگر باید طوری عمل شود که این کتب به موقع به دست میلیونها دانش آموز برسد. کتب درسی روی هم رفته توسط گروههای مختلف که شامل دبستان و متوسطه و دبیرستان میشود مورد تدوین قرار میگیرد ولی جهتگیری اصلی را مدیر کل تالیف تعیین میکند و افرادی را که متخصص هستند با توجه به مجموعه باورها و رویکردها و اعتقاداتشان برمیگزیند و بعد از انتخاب این افراد معمولا خیلی امکان نظارت وجود ندارد مگر در موارد خاص که مشکلی پیش میآید بر همین اساس باید با توجه حسایت موضوع توجه بیشتری به این مسأله کرد.
این افراد را چه کسی در گروههای مختلف منصوب میکند؟
معمولا مدیر کل تالیف و برنامهریزی کتب درسی این کار را انجام میدهد.
یعنی این افراد در هر دولتی تغییر میکنند؟
بله معمولا این افراد در هر دولتی تغییر میکنند و با توجه به رویکرد دولتهای مختلف این افراد نیز عوض میشوند؛ مثلا در زمان بنده آقای ذوعلم مسئولیت این موضوع را بر عهده داشتند.
آیا یک مجموعه بالا دستی وجود دارد که بر نحوه تالیف کتب درسی نظارت کند؟
ممکن است از نظر شاکله برخی نظارتها وجود داشته باشد ولی در عمل چنین نظارتی وجود ندارد؛ یعنی ما از نظر انتصاب مدیر کل تالیف کتب درسی نظارت خاصی نداریم.
این روال به چه صورتی است؟
این فرد زیر نظر معاون پژوهشی وزیر علوم فعالیت میکند؛ در مجموعه بالادستی معاونت پژوهشی هم یک سازمانی داریم که این سازمان یک هیأت امنا دارد که تحت عنوان سازمان پژوهش و برنامهریزی تالیف کتب درسی فعالیت میکند. این سازمان در راسش از نظر قانونی یک هیأت امنا وجود دارد که البته در دولت فعلی چند نفر از این هیأت امنا افراد تندی هستند که انتخاب شدهاند.
یعنی این افراد مشکل‌دار هستند؟
به طور مثال یکی از اعضای این هیأت امنا از افرادی است که توسط مجلس مورد تایید قرار نگرفته است ولی در حال حاضر به عنوان هیأت امنا در این سازمان مشغول فعالیت هستند؛ البته این افراد شاید تاثیر چندانی در روند تالیف کتب نداشته باشند چون عموما کارشان تشریفاتی است و سالی دو بار تشکیل جلسه میدهند ولی به هر حال این انتصابات سوال‌برانگیز است و باید معلوم شود که چرا وقتی مجلس به افرادی اعتماد نکرده است باید در یک مجموعه به کار گرفته شوند.
در زمان بنده گروه آموزشی تهران که شامل عدهای از دبیران با تجربه درس شیمی بودند اعلام کردند که از وقتی کتب جدید شیمی تالیف شده است دانش آموزان از نظر سطح علمی افت کردهاند، وقتی این موضوع را پیگیری کردم، دیدم که مرجعی برای اظهار نظر وجود ندارد. لذا آن را به پژوهشگاه تعلیم و تربیت ارجاع دادم و در نهایت آنها اعلام کردند که حق با گروه آموزشی است.
برای حل این مشکل باید چه کرد؟
این خلئی است که وجود دارد و باید راجع به آن فکری کرد.
البته اخیرا هم برخی از موارد سیاسی به وجود آمده است و در گذشته هم برخی افراد در تالیف کتب درسی نفوذ کرده بودند و شاهد بودیم که مطلب شیخ فضل‌الله نوری از کتب حذف و تحریفاتی هم در تاریخ انجام شد. لذا این نگرانی وجود دارد که با توجه بهجایگاه و اهمیت کتب درسی به خوبی به این مسأله پرداخته نشود.
اگر خدایی نکرده حتی در ارتباط با کشورهای دیگر مسائل رعایت نشود یا این‌که در مورد قومیتها بیتوجهی صورت گیرد ممکن است برای کشور هزینه داشته باشد بر همین اساس اتفاقاتی که در زمینه کتب درسی رخ داده است انسان را نگران میکند.
چرا شما احساس نگرانی میکنید؟
متاسفانه درس رهبر کوچک از کتب درسی حذف شده است، هرچند که گفتند آن را با بخشنامه حل میکنیم. همچنین از سوی دیگر کاهش ساعات درس دینی هم از دیگر مواردی است که باید در مورد آن حساسیت وجود داشته باشد.
طی تحقیقی که در این زمینه صورت گرفت کارشناسان به این جمع‌بندی رسیدند که در مجموع ساعات دینی در دوازده سال تحصیلی سه ساعت کم شده است .
شنیدم که در موضوع تالیف کتب درسی مربوط به امور دینی که معمولا در آن از کارشناسان دینی استفاه میشد متاسفانه دوستان حوزه علمیه قم که پیش از این در این موضوع دست داشتند نسبت به برخی مسائل گله دارند، چرا که دیدگاه‌شان آنطور که باید مورد توجه قرار نمیگیرد و همه این مسائلی است که به صورت ریز و ظریف و تدریجی اگر نظارت لازم نباشد قطعا در افکار نسل آینده تاثیرگذار خواهد بود.
منبع: هفته نامه پنجره