به گزارش دیدبان، روز سیزدهم مهرماه به‌عنوان روز نیروى انتظامى و آغاز هفته بزرگداشت ناجا نامگذارى شده است.
علت این نامگذارى آن است که پلیس ایران براى مدتهاى طولانى از دو قسمت مهم پلیس شهرى و ژاندارمرى (مرزى و روستایى) تشکیل شده بود، کمیته انقلاب اسلامى نیز به‌عنوان یکى از ارکان مهم حفظ نظم و امنیت داخلى و دفاع از ارزشهاى انقلاب در داخل کشور در بعد از پیروزى انقلاب به این مجموعه افزوده شد. کثرت نیروهاى پلیس در بعد از انقلاب و ضرورتهاى ادغام این نیروها باعث شد تا در سال 1370 با تصمیم مجلس شوراى اسلامى این سه نیرو در یکدیگر ادغام و سیستم پلیس واحد به‌وجود آید.
از سال 1378 با درخواست نیروى انتظامى و تصویب مقام معظم رهبرى و فرمانده کل قوا، زمان برگزارى هفته نیروى انتظامى از تیرماه به مهرماه انتقال یافت. قبلاً 27 تیر به مناسبت سالروز تصویب قانون ادغام نیروى انتظامى به نام روز نیروى انتظامى و سپس هفته آخر تیرماه به نام هفته نیروى انتظامى نامگذارى شده بود و در این روز و هفته، مراسم ویژه‌اى براى بزرگداشت این نهاد انتظامى برگزار مى‌گردید ولیکن بعد از بررسى‌ها و جمع‌بندى نظرات و دیدگاه‌ها و پیشنهادهاى مختلف، مقرر شد هفته نیروى انتظامى در مهرماه برگزار شود. از این‌رو، روز سیزدهم مهر، به‌عنوان روز نیروى انتظامى و آغاز هفته بزرگداشت ناجا نامگذارى شد.
در این نوشتار مرورى بر مهم‌ترین وظایف نیروى انتظامى در استقرار نظم و امنیت و تأمین آسایش عمومى و فردى خواهیم داشت.
* نیروى انتظامى و امنیت ملى
یکى از پایه‌هاى امنیت ملى جمهورى اسلامى ایران، تأمین امنیت انتظامى است که بر عهده نیروى انتظامى جمهورى اسلامى ایران نهاده شده است. ایران کشورى در حال توسعه است و احتمال آسیب‌پذیرى امنیت ملى آن از طرف مسائل داخلى وجود دارد. ازاین‌رو، نیروى انتظامى، یکى از نهادهایى است که در نظم بخشیدن به امور داخلى مى‌تواند نقش مهمى ایفا کند.
نتیجه این‌که تحکیم و استوارى امنیت ملى، به تقویت نیروى انتظامى وابسته است و هرگونه تضعیفى که متوجه نیروى انتظامى شود، بر امنیت ملى تأثیر سوء مى‌گذارد.
* امنیت در اسلام
برخوردارى از امنیت در زندگى اجتماعى، از آرمان‌هاى دیرین بشرى است. کابوس وحشتناکِ ترس ناشى از تجاوز، ظلم و تهدید، همواره عامل تلخ‌کامى، رکود، ناتوانى و نومیدى انسان در زندگى جمعى بوده است. رهایى از این کابوس و احساس مصونیت در برابر عواملى که آرامش زندگى و حقوق خود و جامعه را به مخاطره مى‌افکنده و زندگى، آزادى و مزایاى مشروع زندگى انسان را تهدید مى‌کرده، بیش از خود زندگى، محبوبیت داشته و براى بشر لذت‌بخش بوده است.
براین اساس، دین اسلام امنیت را یکى از اصول زندگى و حالتى پرهیزناپذیر در زندگى جمعى و عنصرى ضرورى در بهره‌ورى از مزایا و مواهب حیات و نیز زمینه‌ساز تکامل و ارتقاى بشر پنداشته و از آن با عنوان یکى از مقدس‌ترین آرمان‌هاى بشرى و الهى یاد کرده است و در این میان، نیروى انتظامى، در ایجاد امنیت در کشور اسلامى ایران سهم به‌سزایى بر عهده دارد.
* امنیت در قرآن
امنیت، از بزرگ‌ترین نعمت‌هایى است که بخش عمده‌اى از آن به دست نیروى نظامى و انتظامى تأمین مى‌گردد. ایمان به‌معناى باور همراه با عمل، براى انسان امنیت به ارمغان مى‌آورد؛ به‌طورى که در قرآن کریم، به مقدس‌ترین سرمایه انسانى اطلاق شده است؛ موهبتى که نجات و سرفرازى انسان به آن بستگى دارد و تمامى وعده‌هاى الهى، به وجود آن موکول گشته است. این مسأله، نشان‌دهنده ارزش والاى امنیت و قداست آن در آموزه‌هاى وحیانى است.
ارزش ایمان با تمام اصالت و سترگى آن، به‌دلیل آن است که راه و وسیله‌اى براى رسیدن به آن ارزش، یعنى امنیت است. در قرآن کریم از والاترین انسان‌ها به «الّذین آمنوا» تعبیر شده است که آن‌را به دو معنا تفسیر کرده‌اند: نخست به‌معناى کسانى‌که خود را به مقام امن رسانده‌اند؛ و دوم، افرادى که داراى امنیت و برخوردار از آن شده‌اند.
* پاسدارى از ارزش‌ها
جایگاه و نقش نیروى انتظامى در پاسدارى از دستاوردهاى انقلاب اسلامى، در کنار دیگر نیروهاى مسلح جمهورى اسلامى ایران بر کسى پوشیده نیست. در این میان، بزرگ‌ترین وظیفه این نیرو بر اساس سخنان مقام معظم رهبرى و فرماندهى کل قوا، پاسدارى از ارزشهاى اصیل انقلاب اسلامى است. تحقق این وظیفه بزرگ، در سایه راهکارهایى به‌دست مى‌آید که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: اتکال به خداى متعالى در کلیه امور، اعتقاد راسخ به ولایت فقیه، ملاک عمل قرار دادن قانون، مقررات و شرع در انجام وظایف و رعایت کردن شئونات اسلامى.
* نیروى انتظامى در کلام مقام معظم رهبرى
حضرت آیت الله خامنه‌اى فرماندهى کل قوا، در سخنانى درباره نیروى انتظامى فرموده‌اند: «نیروى انتظامى، آن سازمان رشید، آن بازوان توانا، آن شانه‌هاى پرتحمّلى است که مى‌تواند و مى‌خواهد این بار سنگین را بر دوش بگیرد و این خدمت بزرگ را براى مردم انجام دهد.... نیروى انتظامى،... باید با عزت،... امانت،... و کارایى خود در محیط زندگى مردم برود. آن ملتى که نیروى انتظامى خود را عزیز مى‌داند و آن‌را با خود بیگانه نمى‌شمارد و به او اعتماد مى‌کند، ملتى خوشبخت است. مردم نیروى انتظامى را باید از خود بدانند... مردم احساس آرامش مى‌کنندکه ببینند جوانان، مردان و زنان در این سازمان بزرگ و کارآمد، با انجام صحیح وظایف خود، مى‌توانند آن‌چه از آنان متوقع است، آن‌را محقق کنند».
* ویژگى‌هاى اصیل نیروى انتظامى از دیدگاه مقام معظم رهبرى
1- اقتدار
یکى از ویژگى‌هاى مهمى که فرماندهى معظم کل قوا براى نیروى انتظامى بیان فرموده‌اند، «اقتدار» است. ایشان در این‌زمینه مى‌فرماید: «نیروى انتظامى باید داراى اقتدار باشد. اقتدار یک امر معنوى است و با صداى کلفت و اسلحه تیز و مشت محکم تفاوت دارد. اقتدارهاى ظاهرى، در حقیقت اقتدار نیستند. باید وضعیتى به‌وجود آید که هم نیروى انتظامى در خود احساس قدرت کند، هم آحاد ملت دریابند که پاسدار و حافظ امنیت فردى و اجتماعى آن‌ها، یک مجموعه مقتدر است و مى‌تواند از مردم دفاع کند و هم دشمنِ مخلّ امنیت بفهمد که نیروى انتظامى مقتدر و تواناست.»
2- عزّت
عزّت، دومین ویژگى تبیین‌شده از سوى مقام معظم رهبرى براى نیروى انتظامى مطلوب است؛ یعنى این‌که نیروى انتظامى با پاک‌دامنى، پرهیزکارى و آلوده نشدن به جرایم گوناگون و مادیات، در چشم مردم عزیز باشد. ایشان در این‌خصوص مى‌فرماید: «نیروى انتظامى باید در چشم مردم عزیز باشد. این عزّت، از رفتار نیروى انتظامى و چگونگى انجام وظیفه او ناشى مى‌شود. عزّت نیروى انتظامى به این است که پارسایى و پاک‌دامنى در تمام ارکان آن مشاهده شود و همه احساس کنند که این نیرو، پاک‌دامن است و خود را آلوده نمى‌کند و براى عوض‌هاى قلیل و حقیر مادى و پَست، ارزشى قائل نیست. این یک امر روحى و معنوى است که براى نیروى انتظامى عزّت خواهد آورد.»
3- احساس مهربانى و خدمت به مردم
رأفت و رحمت، از صفاتى است که باید در نیروى انتظامى نمود عینى بیابد. ازاین‌رو، نیروى انتظامى باید در کنار این‌که مأموریت‌هاى خود را با اقتدار انجام مى‌دهد، در برخورد با مردم با مهربانى رفتار کند. فرماندهى معظم کل قوا در همین‌راستا مى‌فرماید: «باید در مورد مردمى که مى‌خواهید از خانه، جاده، امنیت مرز و کسب و کار آن‌ها محافظت کنید، احساس رأفت و رحمت داشته باشید. مردم باید این معنا را لمس کنند که همان نیروى مقتدر و با صلابتى که در مقابل مخلّ امنیت، با کمال قدرت و صلابت مى‌ایستد، وقتى با مردم و افراد مظلوم مواجه مى‌شود، با رحمت و رأفت برخورد مى‌کند.»
4- دقت و مراقبت در انجام وظیفه قانونى
یکى از وظایف بسیار مهم نیروى انتظامى، برقرارى نظم، اجراى قوانین و برخورد با قانون‌شکنان است. ازاین‌رو، کسى‌که مى‌خواهد با قانون‌شکن برخورد کند، خود باید وظایف قانونى‌اش را به‌خوبى انجام دهد. مقام عظماى ولایت، حضرت آیت‌الله خامنه‌اى در خصوص این ویژگى مى‌فرماید: «این دقت و مراقبت، از یک‌سو موجب مى‌شود هیچ‌یک از وظایف قانونى شما لوث نشود... و از سوى دیگر، موجب مى‌شود هیچ‌گونه تخلّف و تخطّى‌اى انجام نگیرد.»
5- درست‌کارى و امانت‌دارى
با توجه به اهمیت برقرارى نظم و امنیت داخلى و نقش نیروى انتظامى در این‌خصوص، لازم است همه ایرانیان به این نهاد، اعتماد و اطمینان خاطر داشته باشند. چنین امرى، رفتار درست، منحرف نشدن در انجام وظیفه و امانت‌داریِ نیروی انتظامی را می‌طلبد. در سایه وجود چنین صفاتی در کارکنان آن، اعتماد عمومی و همکاری مردم با این نیرو گسترش خواهد یافت. فرماندهى معظم کل قوا در مورد این ویژگى مى‌فرماید: «امروز مردم شما را امین مى‌شمارند. در دوران انقلاب، نیروهاى انتظامى امین مردمند. باید به وظیفه این امانت به‌طور کامل عمل کنید. آن کسانى‌که خداى ناکرده در این کسوت مقدس، بر خلاف مقتضاى امانت عمل مى‌کنند، باید وجدانشان به‌شدت سرافکنده باشد.»
6- دفاع از ارزشهاى اسلامى
یکى از والاترین وظایف و ویژگى‌هاى نیروى انتظامى، پاسدارى از ارزشهاى اسلامى است. نیروى انتظامى باید با کسانى‌که ارزشهاى اسلامى و دستاوردهاى انقلاب را خدشه‌دار مى‌سازند، برخورد و مقابله کند. مقام معظم رهبرى در مورد این وظیفه مهم مى‌فرماید: «بزرگ‌ترین وظیفه نیروى انتظامى، حفظ ارزش‌هاست. هرگاه مردم، یک نفر از شما را چه در پاسگاه‌هاى دورافتاده و در خیابان‌هاى مرکز کشور و چه در شهرها و روستا و جاده مشاهده کنند، باید مظهرى از تقوا و پرهیزکارى و معنویت و دورى از فساد و دشمنى با هرگونه کج‌روى را در وجود شما ببینند. آن کسى‌که اهل فساد و بى‌تقوایى و رشوه‌دادن و رشوه‌گرفتن است، باید از شما بترسد و آن کسى‌که متقى است، باید با دیدن شما شاد و دل‌گرم و امیدوار بشود و احساس کند محیط جامعه، محیط خوبى است و مى‌شود در آن تنفّس و زندگى کرد». ایشان هم‌چنین در جاى دیگرى مى‌فرماید: «اگر مجموعه‌اى با قدرت و عزّت در میان مردم ظاهر شد، همه باید بدانند که این مجموعه، بنا دارد از ارزشهاى اسلامى دفاع کند. در درون نیروى انتظامى باید ارزشهاى اسلامى، معیار و میزان باشد».
* نیروى انتظامى و تعامل با مردم
هم‌بستگى، انسجام ملى و عمومى و نیز آرامش گسترده، حاصل وجود نظام عقیدتى مسلّط در جامعه است. هر قدر نیروى انتظامى بتواند با این نظام، صادقانه مرتبط شود، با آن احساس همدلى کند و خود را متعلق به آن بداند، اعتماد عمومى را بیشتر به خود جلب خواهد کرد.
نیروى انتظامى باید در این‌راستا، به وضعیتى خاص برسد؛ یعنى در عین حفظ استقلال، فاصله بسیار کمى با مردم داشته باشد. لازمه تحقق این امر مهم آن است که دولت در تصحیح نگرش مردم راجع به نیروى انتظامى تلاش کند تا زمینه همکارى مردم و پلیس فراهم آید. در حال حاضر با اقدامات صورت‌گرفته در ایجاد زمینه‌هایى مناسب در ابعاد فرهنگى و تبلیغى، میزان تعامل مردم و نیروى انتظامى، افزایش چشم‌گیرى داشته و مهم‌ترین اثر آن، کاهش ارتکاب جرایم و متلاشى‌شدن باندهاى کوچک و بزرگ بزهکارى در سطح جامعه بوده است.
منبع: تسنیم