به گزارش دیدبان، «عباس حاجی‌نجاری » در روزنامه «جوان» نوشت:
سخنان انتقادی رئیس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل و متعاقب آن سخنان آقای ظریف در شورای روابط خارجی امریکا نسبت به عملکرد امریکایی‌ها در مسیر اجرای برجام، اگرچه دیرهنگام، اما بالاخره نشان داد که آنچه طی ماه‌های اخیر دلسوزان داخلی نسبت به بدعهدی امریکایی‌ها و عدم پایبندی آنها به توافقات مطرح می‌کردند، برآورد درستی از مسیر و سرانجام برجام بود. اگرچه دولتی‌ها و رسانه‌های حامی آنها را برنتافتند و با اتهامات مختلف تلاش کردند که نقدهای آنها را سیاسی جلوه دهند.
آقای روحانی در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل ضمن اینکه برجام را یک سند پذیرفته شده چندجانبه دانست که اهمال نسبت به اجرای آن از سوی امریکا تخلفی بین‌المللی تلقی می‌شود و هرگونه بدعهدی در اجرای برجام به بی‌اعتباری بیشتر ایالات متحده در سطح جهان می‌انجامد، با تأکید بر تعلل ایالات متحده در اجرای تعهدات قانونی‌اش در ماه‌های گذشته آن را اشتباهی راهبردی دانست که باید فوراً جبران شود. او تصریح می‌کند که این‌گونه اقدامات غیرقانونی مسبوق به سابقه است که آخرین نمونه آن رأی دیوان‌عالی امریکا در تأیید دست‌اندازی به میلیاردها دلار اموال ملت ایران در سال‌های گذشته است.
آقای ظریف نیز در جلسه پرسش و پاسخ در شورای روابط خارجی امریکا می‌گوید که دولت امریکا تاکنون «تقریباً» کاری بیشتر از امضای پای برجام نکرده و هیچ تلاش واقعی برای اجرای تعهدات خود انجام نداده است. آقای ظریف برای اولین‌بار از برخورد دوگانه امریکایی‌ها رونمایی کرده و می‌گوید در عین اینکه ممکن است اسناد در روزهای اولیه رسیدن به توافق امضا شده باشد، اما وقتی پای اجرای تعهدات به میان می‌آید با اما و اگرها، کاری می‌کنند که بانک‌ها عطای همکاری با ایران را به لقایش می‌بخشند.
بخش‌هایی از این سخنان اگرچه از سوی رسانه‌های حامی دولت در داخل سانسور شد، اما پس از این مواضع بود که سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه امریکا وعده داد کاخ سفید تلاش خواهد کرد که ایرانی‌ها، اثرات توافق هسته‌ای را در زندگی روزمره‌شان لمس کنند.
در زمینه این مواضع جدید و واکنش امریکایی‌ها چند نکته قابل ذکر است:
1- شاید مهم‌ترین دلیلی که تاکنون دولت یازدهم نتوانسته از پیامدهای برجام بهره ببرد اعتماد به طرف مقابل بود که اکنون با گذشت بیش از یک سال از امضا و اجرایی شدن آن به این نتیجه رسیده است که امریکایی‌ها بدعهد و غیرقابل اعتمادند. طبیعی بود که اگر همین نگاه از ابتدا وجود داشت و به جای هجمه به منتقدان داخلی، فلش انتقادات به سمت امریکایی‌ها می‌رفت این تغییر لحن امریکایی‌ها زودتر اتفاق می‌افتاد و به قول سخنگوی وزارت خارجه امریکا «مردم ایران زودتر نتیجه برجام را در زندگی روزمره‌شان لمس می‌کردند.» اگرچه تردیدهای جدی هنوز نسبت به عملکرد آنها باقی است.
2- از نخستین روزهای تصویب برجام، مشخص بود که هدف امریکایی‌ها حل مشکلات مردم ایران نبوده، بلکه تحقق تغییری بود که آنها از روزهای اول ورود به عرصه مذاکرات از آن انتظار داشتند. اوباما در 19 مرداد سال 1394 در مصاحبه با یک پایگاه اطلاع‌رسانی، از ضرورت گذار در داخل ایران و لزوم پایان یافتن شعار مرگ بر امریکا و انکار هولوکاست سخن گفته و تأکید می‌کند که «چنین امری نیازمند تغییر در سیاست و رهبری ایران است. تغییر طرز فکر در زمینه رویکرد ایران به جهان و رویکردشان به کشورهایی مثل ایالات متحده.»
این سخنان اوباما را چندی بعد سی‌ان‌‌ان در آستانه انتخابات مجلس در اسفند‌ماه 94 صریح‌تر بیان و ابراز امیدواری می‌کند که نتیجه برجام به تغییر در مجلس ایران بینجامد. آنگاه که می‌نویسد: نتیجه این انتخابات می‌تواند آینده روابط ایران با غرب را تعیین کند. اگر میانهروها و اصلاح‌طلبان در این انتخابات پیروز شوند ما می‌توانیم شاهد پیشرفت‌هایی در این روابط باشیم.
3- اما نتیجه انتخابات مجلس امریکایی‌ها را به مقصود نرساند و روند مشکلات اقتصادی و ناتوانی‌های دولت در حل مشکلات نگرانی غربی‌ها را نسبت به فضای داخلی ایران جدی‌تر کرد. این نگرانی را می‌توان در سخنان جان برنان، رئیس سازمان سیا در اجلاس امنیتی اسپن در مورخ 95/5/9 مشاهده کرد. آنگاه که در پاسخ به سؤال آیا توافق هسته‌ای تغییری در لحن و اقدامات ایران ایجاد کرده یا نه، می‌گوید: تصور می‌کنم که این «توافق هسته‌ای» کار درستی بود که انجام شد، چراکه جلوی پیگیری برنامه تسلیحاتی آنها را گرفت. این کار رئیس‌جمهور(حسن) روحانی را هم که از دید ما بین عناصر فعال در ایران فردی بسیار میانه‌رو‌تر به شمار می‌آید، تقویت کرد. جان برنان سپس با اشاره به اینکه ما به دقت اوضاع را زیر نظر داریم تا ببینیم رقابتی که در درون حکومت وجود دارد چگونه پیش می‌رود، تأکید می‌کند که او(روحانی) باید دستاوردهای بیشتری داشته باشد تا حمایت بیشتری جلب کند. به این دلیل که در حکومت ایران بین تندروها و میانهروها رقابت وجود دارد.
4- آنچه بیشتر امریکایی‌ها را نگران کرده نتایج نظرسنجی آنها و برخی از مراکز معتبر نظرسنجی ایران نسبت به افزایش روند بی‌اعتمادی مردم به امریکایی‌ها و عدم تحقق وعده‌های برجام و کاهش محبوبیت آقای روحانی است که واکنش‌های زیادی را برانگیخته که یادداشت هفته گذشته نیویورک‌تایمز و مواضع دنیس راس، مشاور اوباما نمونه‌ای از آن است، به گونه‌ای که نیویورک‌تایمز صراحتاً تأکید می‌کند که از کمک به رفع مشکل اقتصادی ایران می‌توان به عنوان اهرمی برای تقویت نیروهای میانه‌رو در ایران استفاده کرد.
5- اگرچه انتظار است که اهتمام مسئولان دولتی از این مواضع حل مشکلات مردم و رفع کاستی‌ها در فرصت باقی مانده خدمتگزاری دولت یازدهم باشد، اما نوع مواضع امریکایی‌ها و تحرکات آنها برای رفع قطره‌چکانی تحریم‌ها در روند اجرای برجام که پس از سفر نیویورک این روزها در قالب وعده فروش هواپیما یا تسهیلات گردشگری و هتلداری ظاهر شده است، نشان‌دهنده برنامه‌های آنها برای تأثیرگذاری بر فرآیندهای داخلی کشور است که در این صورت هوشیاری بیشتر نیروهای مؤمن به انقلاب را می‌طلبد.
منبع: روزنامه جوان