به گزارش دیدبان، رصدنمای ملی در پی شناسایی محصولات حوزه عفاف و حجاب است و به ترویج حیا و عفت در جامعه می‎پردازد. اولین دوره رصدنما سال گذشته با شناسایی 15 هزار اثر برگزار شد. به‎سراغ دکتر امیرحسین بانکی‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان و دبیر دومین دوره رصدنمای ملی «ع» رفتیم و با ایشان به گفت‌وگو نشستیم تا از وضعیت کنونی این اقدام ارزشمند باخبر شویم.

ایده رصدنما از کجا آمد و هم‌اکنون در چه مرحله‎ای است؟

بعد از اینکه مقام معظم رهبری فرمودند که مردم به‎صورت گروهی عمل کنند و به‎صورت فردی از کسی کاری برنمی‎آید، موسسات مرتبط با عفاف و حجاب جبهه‎ای را تحت حمایت بنیاد خاتم‌الانبیا (ص) به نام جبهه مردمی عفاف و حجاب تشکیل دادند. در گام اول شورایی تشکیل شد که بنده و آقایان زیبایی‌نژاد و دعایی و کرمی و سایر دوستان اعضای این شورا شدیم. در جلسه اول، من مساله‎ای را مطرح کردم که ما اگر محصولات تولید شده در این عرصه را نبینیم نمی‎توانیم در زمینه هرگونه اقدام فرهنگی یا حمایت از گروه‎‎های مردمی، حمایت شایسته‎ای کنیم. تصمیم گرفتیم که در ابتدا به رصد محصولات فرهنگی بپردازیم و بعد از مدتی هم مسئولیت را به عهده خود بنده گذاشتند. من واژه رصدنما را انتخاب کردم که به نوعی جعل شد و قبلا در ادبیات ما نبود. «ع» را انتخاب کردم که به معنای چشم است و شعارمان را هم عفاف و عزت و عشق انتخاب کردیم که عفاف ضامن عزت است و حرف ابتدایی این سه کلمه عین است.

اصول حاکم بر رصد نما چیست؟

چهار اصل بر رصدنما حاکم است. اصل اول اینکه کار فرهنگی وقتی اثر بخش است و قابل ارزیابی و توسعه است که تبدیل به محصول فرهنگی شود. ما مقالات علمی زیاد داریم اما تا وقتی که محصول علمی نشوند، در جامعه تسری پیدا نمی‌کنند. اصل دوم ما گونه‎شناسی محصولات فرهنگی است. حدود 120 گونه محصول فرهنگی شناسایی کردیم؛ از فیلم، سریال، داستان کوتاه، طرح‎‎های گرافیکی، عکس، عروسک، لوازم‌التحریر و... . این 120 گونه را در 12 کمیته تقسیم کردیم. در جبهه معارض تقریبا از همه این‎ گونه‎ها برای تخطئه حجاب استفاده شده است اما آیا ما هم در این سمت برای تقویت عفاف و حجاب از این 120 گونه استفاده می‎کنیم؟ اصل سوم ما مخاطب‎شناسی در کار فرهنگی بود. یکی از مشکلات ما بی‎توجهی به مخاطب کار فرهنگی بود. برای مثال در بحث حجاب کاری تولید می‎شد که به درد قشر مذهبی می‎خورد درحالی‎که مخاطب بحث حجاب قشر مذهبی نیست. یا مثلا برای قشر نوجوان محتوایی تولید نکردیم. اصل چهارم ما کشف آثار فاخر است. تولید اثر زیاد داریم. منظور ما از ما اثر فاخر محصول تاثیرگذار است. برای همین حدود 15 هزار محصول شناسایی شد. با ارزیابی دقیقی که داشتیم تقریبا حدود چهار هزار محصول را شناسایی کردیم. از این چهار هزار محصول در مرحله بعد حدود 1000 اثر به جشنواره ورود کردند. در نهایت حدود 110 اثر به‎عنوان اثر فاخر معرفی شدند. اپلیکیشنی هم در سایت رصدنما در اختیار مخاطبان قرار گرفته که قابلیت نصب روی تلفن همراه را دارد که دسترسی به این آثار را آسان‎تر می‎کند.

اهداف اصلی از راه‌اندازی رصدنما چه بود؟

دو هدف اصلی را در تشکیل و راه‌اندازی رصدنما دنبال کردیم. یکی کشف آثار فاخر و دوم بحث شناسایی خلا‎های موجود که محصول مناسبی نداریم. در حقیقت به چهار گروه می‎توانیم خدمات متناسب بدهیم. گروه اول، نخبگان و فرهیختگان هستند؛ ما به این افراد سرویس می‎دهیم و با توجه به مشکلاتمان در حوزه‌های مختلف، محصول تولید می‌کنند یا محصولات این افراد را به افراد دیگر معرفی می‎کنیم. دسته دوم مروجین هستند که نوعی بحث لجستیکی است که به افرادی که در این حوزه کار می‎کنند محصول معرفی می‎کنیم که در این حوزه مثلا چه کتاب‎‎های خوبی، چه فیلم خوبی و... وجود دارد. قشر سوم ما مسئولان هستند که دو مورد را به این دسته گوشزد می‎کنیم. به آن‌ها می‌گوییم که اگر خواستید از گروهی حمایت کنید از چه گروه‎‎هایی حمایت کنید و اگر خواستید محصولی هم تولید کنید در چه حوزه‎ای خلا داریم. گروه چهارم هم عامه مردم هستند که در مقابل فرزندان خودشان و نیازی که دارند چه محصولی را برای رفع نیاز انتخاب و استفاده کنند.

چه مقدار از اهداف سال اول رصدنما محقق شد؟

تقریبا اهداف ما محقق شد. در بعضی محصولات می‎توانیم ادعا کنیم نزدیک به 90 درصد رصد ما به‎درستی و دقت انجام شده است. البته محدودیت زبان فارسی و بررسی صرف آثار داخل کشور را برای خودمان در نظر گرفتیم. در کل می‎توانم ادعا کنم اگر 20 هزار محصول فرهنگی در این حوزه داشته باشیم ما حدود 15 هزار محصول را شناسایی کردیم. نکته دوم ما ارزیابی و بحث فرهنگ‎سازی این موضوع بود. در حقیقت یک موج مثبت به راه افتاد. یعنی نگاه به‎سمت محصول فرهنگی و مخاطب رفت. چیزی که متاسفانه از سوی فعالان فرهنگی مورد غفلت واقع شده بود. وقتی گزارش این موضوع را خدمت حضرت آقا بیان می‎کردم ایشان فرمودند توصیه‎ای را که می‎خواستم در مورد کار شما بکنم کاملا در گزارش‌تان بود.

بعد از دو سال نتایج ابتدایی که در این موضوع به دست آوردید چه بوده است؟

ما در هر عرصه‎ای وارد شدیم افراد رتبه بالا آن رشته کمتر و به‎ندرت در موضوع عفاف و حجاب وارد شدند. دلیلش هم این است که کار‎های ضعیف در این عرصه تولید و ترویج می‎شود. در حقیقت متخصص دور از ‎شان خود می‎داند که به این حوزه ورود کند.

نبود فرماندهی واحد را در بحث عفاف و حجاب تا چه حد موثر می‎دانید؟

در یک کلمه مهندسی فرهنگی نداریم. که این شامل نبود مدیریت می‎شود، نبود همین بحث رصد می‎شود، نداشتن استرتژی متقن می‎شود. اگر بخواهیم در یک کلمه بیان کنیم؛ بحث بر سر همان صحبت مقام معظم رهبری است که فرمودند مهندسی فرهنگی نداریم. برخلاف ما، جبهه معارض دقیقا با یک مهندسی فرهنگی و هدفمند جلو می‎آید. در جبهه خودی زحمت خیلی کشیده می‎شود. افراد خالصانه دارند تلاش می‎کنند اما چون فقدان مدیریت واحد داریم، فقدان همین بحث رصد را داریم. کار به نتیجه مطلوب نمی‎رسد. رصد هم نباید فقط برای محصولات داخلی باشد، باید بحث رصد جبهه معارض داشته باشیم، رصد وضع جامعه را داشته باشیم؛ مثل رشد حجاب یا بی‎حجابی.

آسیب بزرگ در این حوزه را چه می‎دانید؟

 در حقیقت ما قواعد فرهنگی را رعایت نکردیم، بیشتر درگیر یک شعارزدگی و سطحی‌نگری هستیم. مرتب در مورد حجاب در سخنرانی‎ها تذکر می‌دهیم اما کمتر در مورد مبانی حجاب، بحث‎‎های روانشناسی و جامعه‎شناسی صحبت می‌شود.

مسئول اصلی مهندسی فرهنگی را کدام نهاد می‎دانید؟

در رأس که همان شورای عالی انقلاب فرهنگی است اما خوب در حقیقت امید حضرت آقا هم بیشتر به همین جبهه مردمی است. لذا ما نمی‎توانیم انتظار زیادی از این مجموعه‎ها داشته باشیم. بیشتر باید برای اتحاد جبهه مردمی تلاش کنیم.

نقش سیاست‌بازی مسئولان در دولت‎‎های مختلف را تا چه حد در حوزه حجاب موثر می‎دانید؟

سیاست‌بازی دو ضربه می‎زند. ضربه اول این است که مقوله فرهنگ دستمایه سیاست‌بازی می‌شود. حرف‌هایی در ایام انتخابات زده می‌شود برای رای آوردن که کل زحمات را به باد می‎دهد؛ اما خطر دوم سیاستمداران، دولتمردان و به‎طور کلی مسئولانی هستند که مسئولیت موقت دارند که هوس کار فرهنگی ـ حتی به‎صورت مثبت ـ می‎کنند. این موضوع خطرناک است چراکه سیاستمداران دنبال کار زودبازده هستند که در واقع این کار سطحی است.

با توجه به کارهایی که در دو سه سال اخیر انجام داده‌اید، وضعیت فرهنگی جامعه را چگونه می‎بینید؟

من روی بحث عفاف و حجاب تمرکز کردم. در این حوزه واقعا وضع تاسف‌بار بود. از طرفی وضع خوشایند بود که آدم‎‎های بی‎نام و نشان چه زحمت‎‎های خالصانه‎ای می‎کشند! اما از این سمت ضعف کار‎ها و نبود طرح‌واره آدم را نگران می‎کرد. معتقدم با این افراد خالص ولو اندک که ما پیدا کردیم و واقعا در حال جهاد هستند می‎شود به نقاط مطلوبی رسید و عمدتا نتیجه بخش خواهد بود. من به آینده امیدوارم اما می‎توانم بگویم در 30 سال گذشته کار فرهنگی نکرده‌ایم و فقط شعار داده‌ایم. انگار کن که ما در ابتدای انقلاب فقط شعار می‎دادیم اسلام طرفدار بهداشت است و دانشگاه پزشکی نمی‎زدیم، خانه سلامت نمی‎زدیم، این همه هزینه نمی‎کردیم؛ قطعا به این نقطه پرافتخار نمی‎رسیدیم. اما متاسفانه در حوزه عفاف و حجاب پایمان را از حد شعار فراتر نگذاشتیم.

گفت و گو از حسین خان بابازاده

منبع: پنجره