به گزارش دیدبان، رصدنمای ملی در پی شناسایی محصولات حوزه عفاف و حجاب است و به ترویج حیا و عفت در جامعه میپردازد. اولین دوره رصدنما سال گذشته با شناسایی 15 هزار اثر برگزار شد. بهسراغ دکتر امیرحسین بانکیپور، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان و دبیر دومین دوره رصدنمای ملی «ع» رفتیم و با ایشان به گفتوگو نشستیم تا از وضعیت کنونی این اقدام ارزشمند باخبر شویم.
ایده رصدنما از کجا آمد و هماکنون در چه مرحلهای است؟
بعد از اینکه مقام معظم رهبری فرمودند که مردم بهصورت گروهی عمل کنند و بهصورت فردی از کسی کاری برنمیآید، موسسات مرتبط با عفاف و حجاب جبههای را تحت حمایت بنیاد خاتمالانبیا (ص) به نام جبهه مردمی عفاف و حجاب تشکیل دادند. در گام اول شورایی تشکیل شد که بنده و آقایان زیبایینژاد و دعایی و کرمی و سایر دوستان اعضای این شورا شدیم. در جلسه اول، من مسالهای را مطرح کردم که ما اگر محصولات تولید شده در این عرصه را نبینیم نمیتوانیم در زمینه هرگونه اقدام فرهنگی یا حمایت از گروههای مردمی، حمایت شایستهای کنیم. تصمیم گرفتیم که در ابتدا به رصد محصولات فرهنگی بپردازیم و بعد از مدتی هم مسئولیت را به عهده خود بنده گذاشتند. من واژه رصدنما را انتخاب کردم که به نوعی جعل شد و قبلا در ادبیات ما نبود. «ع» را انتخاب کردم که به معنای چشم است و شعارمان را هم عفاف و عزت و عشق انتخاب کردیم که عفاف ضامن عزت است و حرف ابتدایی این سه کلمه عین است.
اصول حاکم بر رصد نما چیست؟
چهار اصل بر رصدنما حاکم است. اصل اول اینکه کار فرهنگی وقتی اثر بخش است و قابل ارزیابی و توسعه است که تبدیل به محصول فرهنگی شود. ما مقالات علمی زیاد داریم اما تا وقتی که محصول علمی نشوند، در جامعه تسری پیدا نمیکنند. اصل دوم ما گونهشناسی محصولات فرهنگی است. حدود 120 گونه محصول فرهنگی شناسایی کردیم؛ از فیلم، سریال، داستان کوتاه، طرحهای گرافیکی، عکس، عروسک، لوازمالتحریر و... . این 120 گونه را در 12 کمیته تقسیم کردیم. در جبهه معارض تقریبا از همه این گونهها برای تخطئه حجاب استفاده شده است اما آیا ما هم در این سمت برای تقویت عفاف و حجاب از این 120 گونه استفاده میکنیم؟ اصل سوم ما مخاطبشناسی در کار فرهنگی بود. یکی از مشکلات ما بیتوجهی به مخاطب کار فرهنگی بود. برای مثال در بحث حجاب کاری تولید میشد که به درد قشر مذهبی میخورد درحالیکه مخاطب بحث حجاب قشر مذهبی نیست. یا مثلا برای قشر نوجوان محتوایی تولید نکردیم. اصل چهارم ما کشف آثار فاخر است. تولید اثر زیاد داریم. منظور ما از ما اثر فاخر محصول تاثیرگذار است. برای همین حدود 15 هزار محصول شناسایی شد. با ارزیابی دقیقی که داشتیم تقریبا حدود چهار هزار محصول را شناسایی کردیم. از این چهار هزار محصول در مرحله بعد حدود 1000 اثر به جشنواره ورود کردند. در نهایت حدود 110 اثر بهعنوان اثر فاخر معرفی شدند. اپلیکیشنی هم در سایت رصدنما در اختیار مخاطبان قرار گرفته که قابلیت نصب روی تلفن همراه را دارد که دسترسی به این آثار را آسانتر میکند.
اهداف اصلی از راهاندازی رصدنما چه بود؟
دو هدف اصلی را در تشکیل و راهاندازی رصدنما دنبال کردیم. یکی کشف آثار فاخر و دوم بحث شناسایی خلاهای موجود که محصول مناسبی نداریم. در حقیقت به چهار گروه میتوانیم خدمات متناسب بدهیم. گروه اول، نخبگان و فرهیختگان هستند؛ ما به این افراد سرویس میدهیم و با توجه به مشکلاتمان در حوزههای مختلف، محصول تولید میکنند یا محصولات این افراد را به افراد دیگر معرفی میکنیم. دسته دوم مروجین هستند که نوعی بحث لجستیکی است که به افرادی که در این حوزه کار میکنند محصول معرفی میکنیم که در این حوزه مثلا چه کتابهای خوبی، چه فیلم خوبی و... وجود دارد. قشر سوم ما مسئولان هستند که دو مورد را به این دسته گوشزد میکنیم. به آنها میگوییم که اگر خواستید از گروهی حمایت کنید از چه گروههایی حمایت کنید و اگر خواستید محصولی هم تولید کنید در چه حوزهای خلا داریم. گروه چهارم هم عامه مردم هستند که در مقابل فرزندان خودشان و نیازی که دارند چه محصولی را برای رفع نیاز انتخاب و استفاده کنند.
چه مقدار از اهداف سال اول رصدنما محقق شد؟
تقریبا اهداف ما محقق شد. در بعضی محصولات میتوانیم ادعا کنیم نزدیک به 90 درصد رصد ما بهدرستی و دقت انجام شده است. البته محدودیت زبان فارسی و بررسی صرف آثار داخل کشور را برای خودمان در نظر گرفتیم. در کل میتوانم ادعا کنم اگر 20 هزار محصول فرهنگی در این حوزه داشته باشیم ما حدود 15 هزار محصول را شناسایی کردیم. نکته دوم ما ارزیابی و بحث فرهنگسازی این موضوع بود. در حقیقت یک موج مثبت به راه افتاد. یعنی نگاه بهسمت محصول فرهنگی و مخاطب رفت. چیزی که متاسفانه از سوی فعالان فرهنگی مورد غفلت واقع شده بود. وقتی گزارش این موضوع را خدمت حضرت آقا بیان میکردم ایشان فرمودند توصیهای را که میخواستم در مورد کار شما بکنم کاملا در گزارشتان بود.
بعد از دو سال نتایج ابتدایی که در این موضوع به دست آوردید چه بوده است؟
ما در هر عرصهای وارد شدیم افراد رتبه بالا آن رشته کمتر و بهندرت در موضوع عفاف و حجاب وارد شدند. دلیلش هم این است که کارهای ضعیف در این عرصه تولید و ترویج میشود. در حقیقت متخصص دور از شان خود میداند که به این حوزه ورود کند.
نبود فرماندهی واحد را در بحث عفاف و حجاب تا چه حد موثر میدانید؟
در یک کلمه مهندسی فرهنگی نداریم. که این شامل نبود مدیریت میشود، نبود همین بحث رصد میشود، نداشتن استرتژی متقن میشود. اگر بخواهیم در یک کلمه بیان کنیم؛ بحث بر سر همان صحبت مقام معظم رهبری است که فرمودند مهندسی فرهنگی نداریم. برخلاف ما، جبهه معارض دقیقا با یک مهندسی فرهنگی و هدفمند جلو میآید. در جبهه خودی زحمت خیلی کشیده میشود. افراد خالصانه دارند تلاش میکنند اما چون فقدان مدیریت واحد داریم، فقدان همین بحث رصد را داریم. کار به نتیجه مطلوب نمیرسد. رصد هم نباید فقط برای محصولات داخلی باشد، باید بحث رصد جبهه معارض داشته باشیم، رصد وضع جامعه را داشته باشیم؛ مثل رشد حجاب یا بیحجابی.
آسیب بزرگ در این حوزه را چه میدانید؟
در حقیقت ما قواعد فرهنگی را رعایت نکردیم، بیشتر درگیر یک شعارزدگی و سطحینگری هستیم. مرتب در مورد حجاب در سخنرانیها تذکر میدهیم اما کمتر در مورد مبانی حجاب، بحثهای روانشناسی و جامعهشناسی صحبت میشود.
مسئول اصلی مهندسی فرهنگی را کدام نهاد میدانید؟
در رأس که همان شورای عالی انقلاب فرهنگی است اما خوب در حقیقت امید حضرت آقا هم بیشتر به همین جبهه مردمی است. لذا ما نمیتوانیم انتظار زیادی از این مجموعهها داشته باشیم. بیشتر باید برای اتحاد جبهه مردمی تلاش کنیم.
نقش سیاستبازی مسئولان در دولتهای مختلف را تا چه حد در حوزه حجاب موثر میدانید؟
سیاستبازی دو ضربه میزند. ضربه اول این است که مقوله فرهنگ دستمایه سیاستبازی میشود. حرفهایی در ایام انتخابات زده میشود برای رای آوردن که کل زحمات را به باد میدهد؛ اما خطر دوم سیاستمداران، دولتمردان و بهطور کلی مسئولانی هستند که مسئولیت موقت دارند که هوس کار فرهنگی ـ حتی بهصورت مثبت ـ میکنند. این موضوع خطرناک است چراکه سیاستمداران دنبال کار زودبازده هستند که در واقع این کار سطحی است.
با توجه به کارهایی که در دو سه سال اخیر انجام دادهاید، وضعیت فرهنگی جامعه را چگونه میبینید؟
من روی بحث عفاف و حجاب تمرکز کردم. در این حوزه واقعا وضع تاسفبار بود. از طرفی وضع خوشایند بود که آدمهای بینام و نشان چه زحمتهای خالصانهای میکشند! اما از این سمت ضعف کارها و نبود طرحواره آدم را نگران میکرد. معتقدم با این افراد خالص ولو اندک که ما پیدا کردیم و واقعا در حال جهاد هستند میشود به نقاط مطلوبی رسید و عمدتا نتیجه بخش خواهد بود. من به آینده امیدوارم اما میتوانم بگویم در 30 سال گذشته کار فرهنگی نکردهایم و فقط شعار دادهایم. انگار کن که ما در ابتدای انقلاب فقط شعار میدادیم اسلام طرفدار بهداشت است و دانشگاه پزشکی نمیزدیم، خانه سلامت نمیزدیم، این همه هزینه نمیکردیم؛ قطعا به این نقطه پرافتخار نمیرسیدیم. اما متاسفانه در حوزه عفاف و حجاب پایمان را از حد شعار فراتر نگذاشتیم.
گفت و گو از حسین خان بابازاده
منبع: پنجره