دیدبان

آیا مخاطب رسانه ما هنوز پرسشگر است؟

آیا مخاطب رسانه ما هنوز پرسشگر است؟

نویسنده: میثم صفره

دیدبان: تکثیر مفهوم «پرسش» در علوم نوین اجتماعی و پیگیری بازخورد آن در میانه عوام جامعه کنونی،بر وجود این مهم تاکید دارد که آیا در عصر کنونی رسانه ای الکترونیکی،در عرصه جولان شبکه های اجتماعی و بازار خودنمایی رسانه های ارتباطی دوربرد1 هنوز هم مفهوم "آزادی مطبوعات" یک آرمان می باشد یا به وقوع پیوسته است؟

آیا مخاطب رسانه ما هنوز پرسشگر است یا با بسط مفهوم "رسانه" همه چیز را میداند و به عبارتی قدرت "سانسور" را از حاکمیت گرفته است؟

«دانش ضمنی» آحاد عمومی جامعه ایران،نسبت به وقایعی که در آن جامعه رخ می دهد، اگر وجود داشته باشد که امری مطلوب است و اگرنه که باید توسط "رسانه" ایجاد شود. ایجاد علم و آگاهی برای مردمی که در یک جامعه از لحاظ قانونی و اجتماعی برابرِ با هم ،زندگی می کنند حق تک تک آنهاست.که البته این مهم نیز بر دوش مطبوعات و به لفظ عام «رسانه» گذاشته شده است.

جمهوریت نظام مقدس جمهوری اسلامی رکنی است که بنیانش بر آزادی رای و حق گفتمان شهروندانش بنا شده و همچنین وجه اسلامیت آن با رویکردی الهی، قوه عقل را عطیه خداوند بر تمامی انسان ها می داند. این دو وجه اساسی جمهوری اسلامی ایران، شخصیت عقلگرای صاحب رایی را قالب می گیرد که یکایک افراد این جامعه در آن قالب می گنجند. افرادی با روح آزاد و آگاه به مسائل جاری جامعه شان، صاحبان رایی عاقل که در برابر هرگونه مانعی که بخواهد این امتیازاتی که جمهوری اسلامی به آنها داده است،ولو خود جمهوری اسلامی باشد،را سلب کند،ایستادگی می کنند.این مقدمات این نکته را به ذهن متبادر می کند که اعمال قید و بند و محدودیت فراگیر برای افرادی متصف به صفات ،فاقد کارآیی است.حال اگر این قید و بند بخواهد آن "دانش" ی را که در ابتدای بحث از آن یاد شد را نسبت به امور کلان و خرد جامعه شان محدود یا سلب کند،مطمئنا به مرور زمان باعث سستی پایه هایی می شود که اساسا این مکتب مقدس بر پایه آنها قد برافراشت.

حکومت های ظالم و خودکامه، از دیرباز "سانسور و کنترل اطلاعات را ابزاری برای حفظ وجه به اصطلاح مقبول خود می کردند.به عنوان مثال تشکیل رادیو بی بی سی فارسی در سال ابتدایی جنگ جهانی دوم (1940 م) و پخش برنامه خاصی با عنوان "رادیو آسیای میانه" در آن بحبوحه جنگ، تنها نوایی تک صدا و گوشخراش علیه آلمان سوسیالیست آن زمان بود نه رسانه ای برای آگاه سازی مخاطبان جنگ زده از اوضاع جاری جهان. اصرار بر این رفتار از سوی رسانه هایی از این دست،گویی اصرار بر مهر زدن زبانها و گوشهای مخاطب است تا آنچه از زبان ما گفته می شود خوب است که شنیده شود،فارغ از علم به این موضوع که افکار ممهور نمی شوند.در فرض مثال، تک صدایی رادیو بی بی سی تا جایی پیش رفت که ذهن پرسشگر افراد جامعه جنگ زده لهستان که خود مورد حمله متحدین بودند،اخبار جنگ را از همین جبهه دریافت می کردند.2

این ذهن پرسشگر اگر در خفقان و عدم آگاهی به مسائلی که پیرامونش رخ می دهد، پرورش یابد، آن حاکمیتی که بنا را بر این وضعیت گذاشته است باید هر لحظه آماده جرقه ای آنی در مسیر تغییر اساسی بنیان های خود از سوی مردمی که حالا می دانند باشد. و چه بسا این انتظار پروردگار از مردم هر جامعه ایست که میفرماید: "اِنَّ اللّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّیَ یُغَیِّروا ما بِاَنفُسِهِم" 3

جمهوری اسلامی ایران،خود زاده این تفکر بود که افراد در خفقان جامعه پهلوی با تکیه بر عقل و تاکید بر حق آزادی بیان خود این نظام را پایه گذاشته اند.حال مردم منتظر از وقوع یک حاکیت دموکراتیک،سر خوش از وقوع چنین بستری، همان عَلَم آزادی بیان را برافراشته اند و آن را در قالب "آزادی مطبوعات" طلب می کنند. اساسا این نظریه حقوق طبیعی آزادی مطبوعات، توسط جامعه شناس انگلیسی "تیندال" طرح شد.گرچه این شخص زخم خورده از حاکیت کلیسا،غالب حاکمیتها در اروپا را مستبد می دانست،اما جلوه ویژه ای که نسبت به امر آزادی مطبوعات و عدم سانسور پذیری آن به دست می دهد، قابل تامل به نظر می رسد.

در بحث حاکمیت و رسانه، باید این نکته را در نظر گرفت که بهترین حاکمیت ها و قوانین آن حاکمیتی است که بیشترین شمار مردم را به بیشترین حد از سعادت برسانند و این اتفاق رخ نمی دهد مگر در حاکمیت "غیراستبدادی". حاکمیت های مستبد از هرگونه وسیله ای استفاده می کنند تا از بهره مردمانشان از آن دو موهبت ابتدای بحث محروم کنند. "سانسور" یکی از همین وسایل پرزور حاکمیت ها است. دعوت جامعه بر تفکر تنها راجع به موضوعی که مطلوب حاکمیت است و بازداشت افراد جامعه از تفکر نسبت به موضوعی که مورد تایید حاکمیت نیست، تعریف "سانسور است. جا دارد حال که تعریفی از سانسور ارائه شد به نکته ای از اظهارات رئیس جمهور در ضیافت افطار با اصحاب رسانه اشاره کنیم که انطباق آن با اتفاقاتی که در روزهای جاری بر برخی رسانه ها (جهان نیوز، نه دی و...) بار می شود خالی از لطف نیست: "ما به آزادی مطبوعات، رسانه‌ها و قلم در ایران اسلامی افتخار می‌کنیم و به همین دلیل به اندازه رسانه‌های حامی دولت، حضور رسانه منتقد منصف را ضروری و مفید می دانیم." 4

دولت هایی که به وسیله سانسور، حذف و دیگر ابزارهای کنترلی قصد سرکوب مفهوم "آزادی اطلاعات" را دارند، به مراتب نسبت به حقوق اساسی مردم خطرناک ترند تا مفهوم "آزادی". چرا که اگر آزادی را بتوان یکجا افسار کشید عطش دستیابی به قدرت مطلق برای یک شخص یا گروه خاص که مایل است تنها صدای خودش شنیده شود، قابل کنترل نیست. در کوران حوادث فتنه پیچیده سال 88، رهبر معظم انقلاب نسبت به حق آزادی مطبوعات و عدم سرکوب فکری مخالفان، بارها و بارها دعوت به تفکر و تعقل هر دو طرف کردند به این مضمون که اگر ما بگذاریم در این فضای غبارآلود حق و باطل حرفشان را بزنند در آن شرایط است که "حق" خودش را نشان می دهد.

فرمایشات معظم له با این مضمون، دلایل عقلانی و برهان هایی که در مذمت تحدید رسانه و امر سانسور از ابتدای مطلب تاکنون بیان شد، شاید جرقه ای باشد برای آنها که با چماق سانسور و محدودیت آفرینی در مسیر آزادی مطبوعات ایستاده اند تا به خود بیایند که چرا در این وانفسای هجمه اطلاعاتی دشمنان این مرز و بوم در قالب های مختلف شبکه های اجتماعی،رسانه های خبری، بنگاه های خبرپراکنی باید زمینه را برای سر خوردن افکار و تعقلات مردم همین جامعه به سوی دریای باز اطلاعات آن سوی مرزها که سرتاسر دروغ است، فراهم کنیم.

«آزادی مطبوعات» ضامن رهایی از دروغ های سیاسی و دسیسه های پلید غرب است که ما را از بردگی آن جریان پر تزویر رها می کند. آزادی مطبوعات، حس اعتماد را افزایش داده، وجود حکومتی صالح را تضمین می کند، حکومتی معتقد که بر حقوق طبیعی افرادی عاقل مبتنی است،که قادرند تحت لوای اسلام، در کنار نمایندگان منتخب خود زندگی کنند.

منابع:

1. Telecommunications systems

2.کرانی،فرشاد. دولتهای سرد در جنگ جهانی،1392

3.سوره مبارکه رعد، آیه 11

4.ضیافت افطار رئیس جمهور با اهالی رسانه 29 خرداد 1395

مرتبط‌ها

بیشترین سقوط ارزش سهام وال استریت در یک روز

دولت آمریکا به کشتن شهروندان ایرانی افتخار می‌کند

مقابله با کرونا از منظر حکمرانی (1)

آمریکا برای آزادی مزدور اسرائیلی، دست به تهدید و ارعاب زد

افشای نام‌های جدید از شاهزادگان بازداشت‌شده

استیصال رسانه‌ای ائتلاف در یمن